کاربر ناشناس
کوه ثور: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mohamadhaghani بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadhaghani بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ثَور'''، کوهی مشهور در مکه. شهرت این کوه به سبب غار آن است که [[پیامبر(ص)]] در آغاز [[هجرت|هجرتش از مکه به مدینه | '''ثَور'''، کوهی مشهور در مکه. شهرت این کوه به سبب غار آن است که [[پیامبر(ص)]] در آغاز [[هجرت|هجرتش]] از مکه به مدینه در شبی که [[لیلة المبیت]] نامیده شده است، برای رهایی از دست مشرکان به آن پناه برد و سه شبانه روز در آن غار، معجزه‌آسا اقامت گزید.<ref>سهیلی، ج 4، ص 182ـ183؛ ابن‌کثیر، ج 2، ص 239</ref> | ||
== کوه ثور == | == کوه ثور == | ||
کوه ثَور در جنوب [[مکه]] و [[مسجدالحرام]]<ref>ازرقی، ج 2، ص 294؛ حِمیَری، ص 151؛ بلادی، ص 27، 57</ref> و در راه یمن قرار دارد.<ref>ابن‌جُبَیْر، ص 93</ref> | کوه ثَور در جنوب [[مکه]] و [[مسجدالحرام]]<ref>ازرقی، ج 2، ص 294؛ حِمیَری، ص 151؛ بلادی، ص 27، 57</ref> و در راه یمن قرار دارد.<ref>ابن‌جُبَیْر، ص 93</ref> | ||
برخی نام این کوه را اَطحَل یا ثور اَطحَل ثبت کرده‌اند، برخی از مورخان نیز به این کوه، ابوثور گفته‌اند که صحیح به نظر نمی‌رسد.<ref>رجوع کنید به ابن‌جُبَیْر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 450؛ اسدی مکی، ص 212</ref> بعید نیست | برخی نام این کوه را اَطحَل یا ثور اَطحَل ثبت کرده‌اند، برخی از مورخان نیز به این کوه، ابوثور گفته‌اند که صحیح به نظر نمی‌رسد.<ref>رجوع کنید به ابن‌جُبَیْر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 450؛ اسدی مکی، ص 212</ref> بعید نیست نام‌گذاري این کوه به «ثور» (به معنای گاو) به این سبب باشد که همچون گاوی است که رو به جنوب مکه کرده است.<ref>بلادی، ص 27</ref> | ||
در قدیم از دو راه کوهستانی به کوه ثور می‌رفتند که یکی دشوار ولی کوتاه بود و و دیگری آسان ولی طولانی‌تر بود. فاصلة کوه ثور تا مکه بسته به راهی بود که انتخاب می‌شد؛ از این رو، این فاصله را، به تفاوت، حدود یک | در قدیم از دو راه کوهستانی به کوه ثور می‌رفتند که یکی دشوار ولی کوتاه بود و و دیگری آسان ولی طولانی‌تر بود. فاصلة کوه ثور تا مکه بسته به راهی بود که انتخاب می‌شد؛ از این رو، این فاصله را، به تفاوت، حدود یک فرسخ،<ref>ابن‌جبیر، ص 93، قس ص 139 که فاصله را سه میل ذکر کرده است</ref> دو ـ سه میل<ref>فاسی، ج 1، ص 450؛ ابن‌ظهیره، ص 300</ref> و در فاصلة دو ساعت راه<ref>بَتَنُونی، ص 128</ref> از مکه ذکر کرده‌اند. در مسیرهای امروزه، فاصلة کوه ثور را تا [[مسجدالحرام]] سه یا چهار کیلومتر است.<ref>کردی، ج 1، جزء 2، ص 384</ref> | ||
== غار ثور == | == غار ثور == | ||
غار ثَور در قلة کوه قرار دارد، بر کوه‌های اطراف مسلط و به صورت صخره یا سنگی توخالی و شبیه قایقی وارونه است. ارتفاع آن از زمین کمی بیش از پانصد متر و صعود به غار بسیار دشوار و مستلزم تلاش فراوان است.<ref>ابن‌جبیر، ص 139؛ عیاشی، ج 2، ص 102ـ103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 61، 63</ref> | غار ثَور در قلة کوه قرار دارد، بر کوه‌های اطراف مسلط و به صورت صخره یا سنگی توخالی و شبیه قایقی وارونه است. ارتفاع آن از زمین کمی بیش از پانصد متر و صعود به غار بسیار دشوار و مستلزم تلاش فراوان است.<ref>ابن‌جبیر، ص 139؛ عیاشی، ج 2، ص 102ـ103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 61، 63</ref> | ||
غار ثور دارای دو ورودی یا شکاف است؛ یکی غربی که بسیار تنگ است و تقریباً به کف غار چسبیده و ورود از آن خیلی دشوار است، و دومی شرقی که تا حدودی پهن است و گویند پس از ورود پیامبر به غار، به معجزة الاهی ایجاد شده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 94، 139ـ140؛ اسدی مکی، ص 213؛ عیاشی، ج 2، ص 103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 62</ref> | غار ثور دارای دو ورودی یا شکاف است؛ یکی غربی که بسیار تنگ است و تقریباً به کف غار چسبیده و ورود از آن خیلی دشوار است، و دومی شرقی که تا حدودی پهن است و گویند پس از ورود پیامبر به غار، به معجزة الاهی ایجاد شده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 94، 139ـ140؛ اسدی مکی، ص 213؛ عیاشی، ج 2، ص 103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 62</ref> | ||
طول خود غار هجده وجب و پهنای قسمت میانی آن یازده وجب است.<ref>ابن‌جبیر، ص 140</ref> ارتفاع داخل غار به اندازة قد یک انسان و مساحتش دو و | طول خود غار هجده وجب و پهنای قسمت میانی آن یازده وجب است.<ref>ابن‌جبیر، ص 140</ref> ارتفاع داخل غار به اندازة قد یک انسان و مساحتش دو و نیم مترمربع است.<ref> عیاشی، ج 2، ص 103؛ بتنونی، ص 131</ref> | ||
برخی از مورخان غار ثور را که پیامبر به آن پناه برد با [[غار حراء]] که محل نزول نخستین وحی الاهی بود، خلط کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، ج 2، ص 288؛ فاسی، ج 1، ص 448؛ ابن‌ظهیره، ص 299؛ نهروالی، ص 447ـ 448</ref> | برخی از مورخان غار ثور را که پیامبر به آن پناه برد با [[غار حراء]] که محل نزول نخستین وحی الاهی بود، خلط کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، ج 2، ص 288؛ فاسی، ج 1، ص 448؛ ابن‌ظهیره، ص 299؛ نهروالی، ص 447ـ 448</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
=== حضور پیامبر (ص) در غار === | === حضور پیامبر (ص) در غار === | ||
پس از | پس از آنکه خداوند پیامبر را از توطئه مشرکان برای قتل او آگاه کرد، قرار شد که [[علی (ع)]] در بستر پیامبر بخوابد و پیامبر (ص) شبانه مکه را به سمت [[یثرب]] ترک کند.(نک: [[لیلة المبیت]]) پیامبر (ص) برای فرار از دست مشرکان قریش که در جست‌وجوی او بودند به همراه [[ابوبکر]] در غار ثور پنهان شد و سه شبانه‌روز در آنجا بود. قرآن نیز به داستان توطئة مشرکان و خروج پیامبر اکرم از منزل خویش در مکه و پناه بردن به این غار در جبل ثور اشاره کرده است.<ref>رجوع کنید به توبه : 40؛ طبری ؛ نسفی، ذیل همین آیه</ref> | ||
==== معجزات | ==== معجزات الاهی ==== | ||
در این غار، به برکت اقامت پیامبر اکرم در آن، معجزات متعددی روی داد، همچون تنیده شدن تار عنکبوت جلو ورودی آن و لانه کردن دو کبوتر وحشی و به روایتی روییدن درختی فرا روی پیامبر. | در این غار، به برکت اقامت پیامبر اکرم در آن، معجزات متعددی روی داد، همچون تنیده شدن تار عنکبوت جلو ورودی آن و لانه کردن دو کبوتر وحشی و به روایتی روییدن درختی فرا روی پیامبر. | ||
مشرکان درجست‌وجوی پیامبر تا در غار ثور هم رسیدند، اما خداوند آنان را از ورود به غار بازداشت. بدین ترتیب که قریش با دیدن تار عنکبوت و تخم کبوتر، به این نتیجه رسید که غار متروک است و احدی وارد آن نشده است وگرنه تار عنکبوت پاره می‌شد و تخم کبوتر می‌شکست و کبوتر نمی‌نشست.<ref>ابن‌سعد، قسم 1، ص 154؛ ابن‌جبیر، ص 93؛ ابن‌کثیر، ج 2، ص 239ـ241؛ نهروالی، ص 448ـ449</ref> | |||
=== تبرک‌جستن مردم به غار === | === تبرک‌جستن مردم به غار === | ||
کوه ثور که از زمان اقامت سه روزة پیامبر(ص) در آن نزد مسلمانان مبارک شمرده می‌شود،<ref>نهروالی، ص 448؛ کردی، ج 1، جزء 2، ص 393؛ بلادی، ص 57</ref> همواره محل زیارت حاجیان بوده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 449</ref> | کوه ثور که از زمان اقامت سه روزة پیامبر(ص) در آن نزد مسلمانان مبارک شمرده می‌شود،<ref>نهروالی، ص 448؛ کردی، ج 1، جزء 2، ص 393؛ بلادی، ص 57</ref> همواره محل زیارت حاجیان بوده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 449</ref> | ||
با وجود دشواری بسیار و سختی ورود از دهانة تنگ غار، که پیامبر اکرم از آن داخل شده بود، مردمی که به دیدار غار می‌رفتند از باب تبرک سعی می‌کردند از آن وارد شوند و چه بسیار کسانی که در میانة شکاف به سبب تنگی آن محبوس می‌شدند.<ref>ابن‌جبیر، ص 93، 139؛ خلوصی، ص 117؛ قس ابن‌ظهیره، ص 300؛ نهروالی، ص 450ـ 451</ref> میان عوام شایعة زشت و بی‌اساسی راجع به کسانی که نتوانند از شکاف غار ثور بگذرند، رواج داشت. | با وجود دشواری بسیار و سختی ورود از دهانة تنگ غار، که پیامبر اکرم از آن داخل شده بود، مردمی که به دیدار غار می‌رفتند از باب تبرک سعی می‌کردند از آن وارد شوند و چه بسیار کسانی که در میانة شکاف به سبب تنگی آن محبوس می‌شدند.<ref>ابن‌جبیر، ص 93، 139؛ خلوصی، ص 117؛ قس ابن‌ظهیره، ص 300؛ نهروالی، ص 450ـ 451</ref> میان عوام شایعة زشت و بی‌اساسی راجع به کسانی که نتوانند از شکاف غار ثور بگذرند، رواج داشت. برای مثال، ابن‌جبیر می‌گوید: «بیشتر مردم به دلیل دشوارىِ ورود، از وارد شدن به آن از دهانۀ تنگ آن خوددارى مى‌کنند؛ چون گفته مى‌شود هرکس وارد آن نگردد حلال زاده نیست».<ref>رجوع کنید به فاسی، ج 1، ص 450؛ ابن‌جبیر، ص 94؛ نهروالی، ص 451؛ اسدی مکی، 213؛ بلادی، ص 27</ref> | ||
در حدود سال 800 و به روایتی 810 | در حدود سال 800 و به روایتی 810 هجری، حاکمِ وقت اقدام به گشاد کردن دهانة تنگ غار کرد تا دیگر مردم در آن محبوس نشوند.<ref>رجوع کنید به فاسی، ج 1، ص 449ـ450؛ ابن‌ظهیره، ص 300؛ کردی، ج 1، جزء 2، ص 395</ref> در دوره‌های بعد نیز حاکم مکه، بار دیگر دهانة غار را وسیع کرد.<ref>بتنونی، ص 131</ref> امروزه ارتفاع دهانة غار حدود نیم متر و عرض آن نیز حدود نیم متر است.<ref>بتنونی، ص 131</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
*ابن‌جُبَیْر، "رحلة ابن‌جبیر"، بیروت، 1986. | *ابن‌جُبَیْر، "رحلة ابن‌جبیر"، بیروت، 1986. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
نوشته حاضر از مقاله «تَحَنُّث» در دانشنامه جهان اسلام[http://www.encyclopaediaislamica.com/] اقتباس شده است. | نوشته حاضر از مقاله «تَحَنُّث» در دانشنامه جهان اسلام[http://www.encyclopaediaislamica.com/] اقتباس شده است. | ||
[[رده: پیامبر]] | [[رده:پیامبر]] | ||
[[رده: مکه]] | [[رده:مکه]] | ||