کوه ثور: تفاوت میان نسخه‌ها

کوه ثور (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳، ساعت ۱۲:۰۳

۱۰٬۸۰۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Mohamadhaghani

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-در دست تكميل
+'''ثَور'''، کوهی مشهور در مکه. شهرت این کوه به سبب غار آن است که [[پیامبر(ص)]] در آغاز [[هجرت|هجرتش از مکه به مدینه]] در شبی که [[لیلة المبیت]] نامیده شده است، برای رهایی از دست مشرکان به آن پناه برد و سه شبانه روز در آن غار، معجزه‌آسا اقامت گزید.<ref>سهیلی، ج 4، ص 182ـ183؛ ابن‌کثیر، ج 2، ص 239</ref>
+== کوه ثور ==
+کوه ثَور در جنوب [[مکه]] و [[مسجدالحرام]]<ref>ازرقی، ج 2، ص 294؛ حِمیَری، ص 151؛ بلادی، ص 27، 57</ref> و در راه یمن قرار دارد.<ref>ابن‌جُبَیْر، ص 93</ref>
+برخی نام این کوه را اَطحَل یا ثور اَطحَل ثبت کرده‌اند، برخی از مورخان نیز به این کوه، ابوثور گفته‌اند که صحیح به نظر نمی‌رسد.<ref>رجوع کنید به ابن‌جُبَیْر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 450؛ اسدی مکی، ص 212</ref> بعید نیست ثور (به معناي گاو) نامیدن این کوه به این سبب باشد که همچون گاوی است که رو به جنوب مکه کرده است.<ref>بلادی، ص 27</ref>
+در قدیم از دو راه کوهستانی به کوه ثور می‌رفتند که یکی دشوار ولی کوتاه بود و و دیگری آسان ولی طولانی‌تر بود. فاصلة کوه ثور تا مکه بسته به راهی بود که انتخاب می‌شد؛ از این رو، این فاصله را، به تفاوت، حدود یک فرسخ<ref>ابن‌جبیر، ص 93، قس ص 139 که فاصله را سه میل ذکر کرده است</ref> دو ـ سه میل<ref>فاسی، ج 1، ص 450؛ ابن‌ظهیره، ص 300</ref> و در فاصلة دو ساعت راه<ref>بَتَنُونی، ص 128</ref> از مکه ذکر کرده‌اند. امروزه فاصلة کوه ثور را تا [[مسجدالحرام]] سه یا چهار کیلومتر است.<ref>کردی، ج 1، جزء 2، ص 384</ref>
+== غار ثور ==
+غار ثَور در قلة کوه قرار دارد، بر کوه‌های اطراف مسلط و به صورت صخره یا سنگی توخالی و شبیه قایقی وارونه است. ارتفاع آن از زمین کمی بیش از پانصد متر و صعود به غار بسیار دشوار و مستلزم تلاش فراوان است.<ref>ابن‌جبیر، ص 139؛ عیاشی، ج 2، ص 102ـ103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 61، 63</ref>
+غار ثور دارای دو ورودی یا شکاف است؛ یکی غربی که بسیار تنگ است و تقریباً به کف غار چسبیده و ورود از آن خیلی دشوار است، و دومی شرقی که تا حدودی پهن است و گویند پس از ورود پیامبر به غار، به معجزة الاهی ایجاد شده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 94، 139ـ140؛ اسدی مکی، ص 213؛ عیاشی، ج 2، ص 103؛ رفعت باشا، ج 1، ص 62</ref>
+طول خود غار هجده وجب و پهنای قسمت میانی آن یازده وجب است.<ref>ابن‌جبیر، ص 140</ref> ارتفاع داخل غار به اندازة قد یک انسان و مساحتش دو و نيم مترمربع است.<ref> عیاشی، ج 2، ص 103؛ بتنونی، ص 131</ref>
+برخی از مورخان غار ثور را که پیامبر به آن پناه برد با [[غار حراء]] که محل نزول نخستین وحی الاهی بود، خلط کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، ج 2، ص 288؛ فاسی، ج 1، ص 448؛ ابن‌ظهیره، ص 299؛ نهروالی، ص 447ـ 448</ref>
+=== حضور پیامبر (ص) در غار ===
+پس از آنكه خداوند پيامبر را از توطئه مشركان براي قتل او آگاه كرد، قرار شد كه [[علي (ع)]] در بستر پيامبر بخوابد و پيامبر (ص) شبانه مكه را به سمت [[يثرب]] ترك كند.(نك: [[ليلة المبيت]]) پيامبر (ص) براي فرار از دست مشركان قريش كه در جست‌وجوي او بودند به همراه [[ابوبكر]] در غار ثور پنهان شد و سه شبانه‌روز در آنجا بود. قرآن نيز به داستان توطئة مشرکان و خروج پیامبر اکرم از منزل خویش در مکه و پناه بردن به این غار در جبل ثور اشاره كرده است.<ref>رجوع کنید به توبه : 40؛ طبری ؛ نسفی، ذیل همین آیه</ref>
+==== معجزات الاهي ====
+در این غار، به برکت اقامت پیامبر اکرم در آن، معجزات متعددی روی داد، همچون تنیده شدن تار عنکبوت جلو ورودی آن و لانه کردن دو کبوتر وحشی و به روایتی روییدن درختی فرا روی پیامبر.
+مشركان درجست‌وجوي پيامبر تا در غار ثور هم رسيدند، اما خداوند آنان را از ورود به غار بازداشت. بدين ترتيب كه قريش با ديدن تار عنكبوت و تخم كبوتر، به اين نتيجه رسيد كه غار متروك است و احدي وارد آن نشده است وگرنه تار عنكبوت پاره مي‌شد و تخم كبوتر مي‌شكست و كبوتر نمي‌نشست.<ref>ابن‌سعد، قسم 1، ص 154؛ ابن‌جبیر، ص 93؛ ابن‌کثیر، ج 2، ص 239ـ241؛ نهروالی، ص 448ـ449</ref>
+=== تبرک‌جستن مردم به غار ===
+کوه ثور که از زمان اقامت سه روزة پیامبر(ص) در آن نزد مسلمانان مبارک شمرده می‌شود،<ref>نهروالی، ص 448؛ کردی، ج 1، جزء 2، ص 393؛ بلادی، ص 57</ref> همواره محل زیارت حاجیان بوده است.<ref>ابن‌جبیر، ص 93؛ فاسی، ج 1، ص 449</ref>
+با وجود دشواری بسیار و سختی ورود از دهانة تنگ غار، که پیامبر اکرم از آن داخل شده بود، مردمی که به دیدار غار می‌رفتند از باب تبرک سعی می‌کردند از آن وارد شوند و چه بسیار کسانی که در میانة شکاف به سبب تنگی آن محبوس می‌شدند.<ref>ابن‌جبیر، ص 93، 139؛ خلوصی، ص 117؛ قس ابن‌ظهیره، ص 300؛ نهروالی، ص 450ـ 451</ref> میان عوام شایعة زشت و بی‌اساسی راجع به کسانی که نتوانند از شکاف غار ثور بگذرند، رواج داشت. براي مثال، ابن‌جبير مي‌گويد: «بيشتر مردم به دليل دشوارىِ ورود، از وارد شدن به آن از دهانۀ تنگ آن خوددارى مى‌كنند؛ چون گفته مى‌شود هركس وارد آن نگردد حلال زاده نيست».<ref>رجوع کنید به فاسی، ج 1، ص 450؛ ابن‌جبیر، ص 94؛ نهروالی، ص 451؛ اسدی مکی، 213؛ بلادی، ص 27</ref>
+در حدود سال 800 و به روایتی 810 هجري، حاكمِ وقت اقدام به گشاد کردن دهانة تنگ غار کرد تا دیگر مردم در آن محبوس نشوند.<ref>رجوع کنید به فاسی، ج 1، ص 449ـ450؛ ابن‌ظهیره، ص 300؛ کردی، ج 1، جزء 2، ص 395</ref> در دوره‌های بعد نیز حاكم مکه، بار دیگر دهانة غار را وسیع کرد.<ref>بتنونی، ص 131</ref> امروزه ارتفاع دهانة غار حدود نیم متر و عرض آن نیز حدود نیم متر است.<ref>بتنونی، ص 131</ref>
+== منابع ==
+*ابن‌جُبَیْر، "رحلة ابن‌جبیر"، بیروت، 1986.
+*ابن‌سعد، "طبقات"، (لیدن).
+*ابن‌ظهیره، "الجامع اللطیف فی فضل مکة و اهلها و بناء البیت الشریف"، چاپ علی عمر، قاهره، 1423/ 2003.
+*ابن‌کثیر، "السیرة النبویة"، چاپ مصطفی عبدالواحد، قاهره 1383ـ1386/ 1964ـ 1966، چاپ افست بیروت، [بی‌تا].
+*ازرقی، محمد بن‌عبداللّه، "اخبار مکة و ماجاء فیها من الآثار"، چاپ رشدی صالح ملحس، بیروت، 1403/1983، چاپ افست قم، 1369ش.
+*اسدی مکی، احمد بن‌محمد، "اخبارالکرام بأخبار المسجدالحرام"، چاپ حافظ غلام مصطفی، بنارس، 1396/1976.
+*بتنونی، محمد لبیب، "الرحلة الحجازیة"، قاهره، 1415/1995.
+*بلادی، عاتق، "معالم مکة التاریخیة و الاثریة"، مکه، 1400/1980.
+*حمیری، محمد بن‌عبداللّه، "الروض المعطار فی خبرالاقطار"، چاپ احسان عباس، بیروت، 1984.
+*ابراهیم رفعت باشا، "مرآة الحرمین، او، الرحلات الحجازیة و الحج و مشاعره الدینیة"، بیروت، دارالمعرفه، [بی‌تا].
+*سهیلی، عبدالرحمان بن‌عبداللّه، "الروض الانف فی شرح السیرة النبویة لابن‌هشام"، چاپ عبدالرحمان وکیل، قاهره، 1387ـ1390/1967ـ1970، چاپ افست 1410/ 1990.
+*طبری، "جامع".
+*عیاشی، عبداللّه بن‌محمد، "الرحلة العیاشیة (ماءالموائد)"، [فاس] 1316، چاپ افست رباط، 1397/1977.
+*فاسی، محمد بن‌احمد، "شفاء الغرام بأخبار البلدالحرام"، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، 1405/ 1985.
+*کردی، محمدطاهر، "التاریخ القویم لمکة و بیت اللّه الکریم"، بیروت، 1420/2000.
+*نسفی، عبداللّه بن‌محمد، "تفسیر القرآن الجلیل، المسمی بمدارک التنزیل و حقائق التأویل"، بیروت، دارالکتاب العربی، [بی‌تا].
+*نهروالی، محمد بن‌احمد، "کتاب الاعلام باعلام بیت اللّه الحرام، در اخبار مکة المشرفة"، ج 3، چاپ فردیناند ووستنفلد، گوتینگن، 1857، چاپ افست بیروت، 1964.
+== پانویس ==
+<references />
+== منبع ==
+نوشته حاضر از مقاله «تَحَنُّث» در دانشنامه جهان اسلام[http://www.encyclopaediaislamica.com/] اقتباس شده است.
+[[رده: پیامبر]]
+[[رده: مکه]]