confirmed، templateeditor
۱۱٬۰۹۹
ویرایش
imported>Kheradmand (←وفات و بارگاه: اصلاح لینک) |
جز (تمیز کاری) |
||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
'''نرجس'''، مادر [[امام زمان(عج)]] و بنابر نظر مشهور کنیز [[امام عسکری(ع)]]. برای وی نامهایی چون سوسن، صَقیل یا صِیقَل، حدیثه، ملیکه و ریحانه نیز ذکر شده است. از زندگانی نرجس اطلاعات چندانی در دست نیست و بیشترِ آنچه در منابع آمده، درباره ملیت و هویت اوست که گزارشهای این زمینه نیز اختلافهای بسیاری دارند. برخی گزارشها او را کنیزی پروشیافته در خانه [[حکیمه خاتون]] (عمه [[امام عسکری(ع)]]) و برخی دیگر او را کنیزی سیاهپوست یا کنیزی اهل نوبه معرفی کردهاند. | '''نرجس'''، مادر [[امام زمان(عج)]] و بنابر نظر مشهور کنیز [[امام عسکری(ع)]]. برای وی نامهایی چون سوسن، صَقیل یا صِیقَل، حدیثه، ملیکه و ریحانه نیز ذکر شده است. از زندگانی نرجس اطلاعات چندانی در دست نیست و بیشترِ آنچه در منابع آمده، درباره ملیت و هویت اوست که گزارشهای این زمینه نیز اختلافهای بسیاری دارند. برخی گزارشها او را کنیزی پروشیافته در خانه [[حکیمه خاتون]] (عمه [[امام عسکری(ع)]]) و برخی دیگر او را کنیزی سیاهپوست یا کنیزی اهل نوبه معرفی کردهاند. | ||
روایتی نیز وجود دارد که مادر امام زمان(عج) را ملیکه (ملیکا) نوه پادشاه روم خوانده است که به اسارت [[مسلمانان]] درآمد. برخی ضعفها مثل وجود راویان ناشناخته در سندِ این حدیث، و نقل داستانگونه آن موجب شده است علما این روایت را معتبر ندانند. یکی از دلایل اختلاف بر سر نام و هویت مادر امام زمان را پنهانیبودن ولادت امام زمان دانستهاند. | روایتی نیز وجود دارد که مادر امام زمان(عج) را ملیکه (ملیکا) نوه پادشاه روم خوانده است که به اسارت [[مسلمانان]] درآمد. برخی ضعفها مثل وجود راویان ناشناخته در سندِ این حدیث، و نقل داستانگونه آن موجب شده است علما این روایت را معتبر ندانند. یکی از دلایل اختلاف بر سر نام و هویت مادر امام زمان(عج) را پنهانیبودن ولادت امام زمان(عج) دانستهاند. | ||
گفته شده است مادر امام زمان پیش از [[شهادت]] امام عسکری(ع) وفات یافت. در برخی کتابها نیز آمده است او هنگام [[شهادت]] امام عسکری(ع) بر بالین وی حاضر بوده است. قبر نرجس در [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]] و در کنار قبر [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] قرار دارد. | گفته شده است مادر امام زمان پیش از [[شهادت]] امام عسکری(ع) وفات یافت. در برخی کتابها نیز آمده است او هنگام [[شهادت]] امام عسکری(ع) بر بالین وی حاضر بوده است. قبر نرجس در [[حرم عسکریین]] در [[سامرا]] و در کنار قبر [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] قرار دارد. | ||
==نامها== | ==نامها== | ||
مادر [[امام زمان(عج)]] به نامهای متعددی خوانده شده است: نرجس،<ref>رجوع کنید به: شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۸؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۳.</ref> سوسن،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن ابی الثلج، «تاریخ الائمه»، ۱۳۹۶ق، ص۲۶؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> صَقِیل یا صیقل،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن حزم، جمهره انساب العرب، ۱۹۸۲م، ص۶۱؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۷۲؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> ریحانه،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> حدیثه، حکیمه، ملیکه و خَمط.<ref>سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۳۷۱.</ref> همچنین در گزارشی که [[شهید ثانی]] آن را ضعیف میداند نام وی، مریم بنت زید العلویه گفته شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۱، ص۲۸.</ref> در میان این نامها معروفترین نام نرجس است؛ در قدیمیترین گزارش (گزارش مسعودی)<ref>رجوع کنید به: مسعودی، إثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۵۸.</ref> و همچنین در [[حدیث|روایت]] [[حکیمه دختر امام جواد|حکمیه خاتون]] که مشهورترین<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۲.</ref> روایت درباره تولد حضرت مهدی است، نام مادر امام | مادر [[امام زمان(عج)]] به نامهای متعددی خوانده شده است: نرجس،<ref>رجوع کنید به: شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۸؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۳.</ref> سوسن،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن ابی الثلج، «تاریخ الائمه»، ۱۳۹۶ق، ص۲۶؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> صَقِیل یا صیقل،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲؛ ابن حزم، جمهره انساب العرب، ۱۹۸۲م، ص۶۱؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱ق، ص۲۷۲؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۱۲۱.</ref> ریحانه،<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> حدیثه، حکیمه، ملیکه و خَمط.<ref>سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۳۷۱.</ref> همچنین در گزارشی که [[شهید ثانی]] آن را ضعیف میداند نام وی، مریم بنت زید العلویه گفته شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۱، ص۲۸.</ref> در میان این نامها معروفترین نام نرجس است؛ در قدیمیترین گزارش (گزارش مسعودی)<ref>رجوع کنید به: مسعودی، إثبات الوصیه، ۱۴۲۶ق، ص۲۵۸.</ref> و همچنین در [[حدیث|روایت]] [[حکیمه دختر امام جواد|حکمیه خاتون]] که مشهورترین<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۲.</ref> روایت درباره تولد حضرت مهدی است، نام مادر امام زمان(عج)، نرجس ذکر شده است.<ref>رجوع کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۱، ص۲.</ref> | ||
گفته شده تعدد نامها به این دلیل است که در فرهنگ عربی آن دوران، تعدد نام برای کنیزان مرسوم بوده و بیشتر از اسامی گلها استفاده میشده است.<ref>صدر، موسوعة الامام المهدی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> برخی نیز احتمال دادهاند بسیاری از این نامها ناظر به القابی است که نرجس به سبب زادن امام مهدی(ع) متصف به آن شده است؛ مثلا صیقل یا صقیل (در فارسی به معنای درخشنده) وصفی است که وی به سبب وجود نور امام مهدی(ع) یا به سبب درخشندگی و نورانیبودن چهره، به آن متصف شده است.<ref>رجوع کنید به: محمدی ریشهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۹۶؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> در عین حال گفته شده مادر امام زمان قبل از ولادت امام نیز نامش «صقیل» بوده است.<ref>علوی، المجدی فی انساب الطالبین، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۱.</ref> | گفته شده تعدد نامها به این دلیل است که در فرهنگ عربی آن دوران، تعدد نام برای کنیزان مرسوم بوده و بیشتر از اسامی گلها استفاده میشده است.<ref>صدر، موسوعة الامام المهدی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۴۲.</ref> برخی نیز احتمال دادهاند بسیاری از این نامها ناظر به القابی است که نرجس به سبب زادن امام مهدی(ع) متصف به آن شده است؛ مثلا صیقل یا صقیل (در فارسی به معنای درخشنده) وصفی است که وی به سبب وجود نور امام مهدی(ع) یا به سبب درخشندگی و نورانیبودن چهره، به آن متصف شده است.<ref>رجوع کنید به: محمدی ریشهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۹۶؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> در عین حال گفته شده مادر امام زمان قبل از ولادت امام نیز نامش «صقیل» بوده است.<ref>علوی، المجدی فی انساب الطالبین، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۱.</ref> | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
===شاهزاده رومی=== | ===شاهزاده رومی=== | ||
در برخی از منابع کهن شیعه، داستانی مفصل وجود دارد که مادر امام زمان را شاهزادهای رومی به نام ملیکه (ملیکا) بنت یشوع، نوه دختری قیصر روم معرفی میکند که نسب مادرش به شمعون، یکی از حواری [[عیسی مسیح|عیسی(ع)]] میرسد. در این داستان آمده است ملیکه که در کاخ جدش بود، [[حضرت مریم|حضرت مریم(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] را در عالم رؤیا میبیند و حضرت فاطمه(س) او را به [[اسلام]] دعوت میکند و وی را متقاعد میسازد تا خود را به اسارت لشکریان اسلام درآورد. ملیکه سپس در جنگ بین مسلمانان با رومیان، اسیر مسلمانان میشود و [[امام هادی علیهالسلام|امام هادی(ع)]] فردی را مأمور میکند و ملیکه را از بازارِ بردهفروشان میخرد و به عقد امام حسن عسکری(ع) درمیآورد.<ref>برای متن حدیث رک: شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۱۷، باب ۴۱. همچنین متن و ترجمه آن در دانشنامه امام مهدی موجود است: محمدی ریشهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۷۹.</ref> | در برخی از منابع کهن شیعه، داستانی مفصل وجود دارد که مادر امام زمان(عج) را شاهزادهای رومی به نام ملیکه (ملیکا) بنت یشوع، نوه دختری قیصر روم معرفی میکند که نسب مادرش به شمعون، یکی از حواری [[عیسی مسیح|عیسی(ع)]] میرسد. در این داستان آمده است ملیکه که در کاخ جدش بود، [[حضرت مریم|حضرت مریم(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] را در عالم رؤیا میبیند و حضرت فاطمه(س) او را به [[اسلام]] دعوت میکند و وی را متقاعد میسازد تا خود را به اسارت لشکریان اسلام درآورد. ملیکه سپس در جنگ بین مسلمانان با رومیان، اسیر مسلمانان میشود و [[امام هادی علیهالسلام|امام هادی(ع)]] فردی را مأمور میکند و ملیکه را از بازارِ بردهفروشان میخرد و به عقد امام حسن عسکری(ع) درمیآورد.<ref>برای متن حدیث رک: شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۱۷، باب ۴۱. همچنین متن و ترجمه آن در دانشنامه امام مهدی موجود است: محمدی ریشهری، دانشنامه امام مهدی(عج)، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۱۷۹.</ref> | ||
این داستان را برای اولین بار [[شیخ صدوق]] (۳۰۵ ۳۸۱ق) در کتاب [[کمال الدین]] آورده و محمد بن جریر طبری در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الإمامة]]<ref>طبری، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۲.</ref> آن را با سندی متفاوت نقل کرده است.<ref>سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۳۷۲.</ref> همچنین [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|کتاب الغیبه]] با همان سند طبری اما با یک واسطه بیشتر، آن را نقل کرده است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۱۷، ح۱۷۸.</ref> | این داستان را برای اولین بار [[شیخ صدوق]] (۳۰۵ ۳۸۱ق) در کتاب [[کمال الدین]] آورده و محمد بن جریر طبری در [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الإمامة]]<ref>طبری، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۲.</ref> آن را با سندی متفاوت نقل کرده است.<ref>سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ۱۳۸۸ش، ص۳۷۲.</ref> همچنین [[شیخ طوسی]] در [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)|کتاب الغیبه]] با همان سند طبری اما با یک واسطه بیشتر، آن را نقل کرده است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۴۱۷، ح۱۷۸.</ref> |