نرجس: تفاوت میان نسخه‌ها

نرجس (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۲۲:۵۲

۶۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۴

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Shamsoddin

Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران، templateeditor

۱۷٬۱۱۲

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''نرجس ''' نام همسر [[امام حسن عسکری]] (ع) و مادر [[امام زمان]] (عج) است. او را به نام‌هاى دیگرى از جمله : '''ملیكه'''، '''ریحانه''' و '''سوسن''' نیز خوانده اند.
+'''نرجس ''' نام همسر [[امام حسن عسکری]] (ع) و مادر [[امام زمان]] (عج) است. او را به نام‌های دیگری از جمله: '''ملیكه'''، '''ریحانه''' و '''سوسن''' نیز خوانده‌اند.
+== نام مادر امام زمان (ع) ==
+[[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] قدیمی ترین مورخی است كه درباره مادر [[امام دوازدهم]] (عج) خبر می ‏دهد. بنا به گزارش او، مادر [[امام مهدی]] (عج) كنیزی بنام نرجس بوده است.<ref>إثبات الوصیه، المسعودی ،ص:۲۵۸</ref>
-== نام مادر امام زمان(ع) ==
+در [[حدیث|روایتی]] از [[شیخ طوسی]]، از مادر آن بزرگوار به نام ریحانه نام برده شده، ولی بلافاصله افزوده شده كه به او، نرجس، صیقل و سوسن نیز می‏ گفتند. <ref>طوسی، الغیبه، ص ۲۳۱</ref>
-=
-[[علی بن حسین مسعودی|مسعودى]] قدیمى ترین  مورخی است كه درباره مادر [[امام دوازدهم]](عج) خبر مى ‏دهد. بنا به گزارش او، مادر [[امام مهدی]](عج) كنیزى بنام نرجس بوده است <ref>إثبات الوصیه، المسعودی ،ص:258</ref>
-در [[حدیث|روایتى]] از [[شیخ طوسی]]، از مادر آن بزرگوار به نام ریحانه نام برده شده، ولى بلافاصله افزوده شده كه به او، نرجس، صیقل و سوسن نیز مى‏ گفتند. <ref>طوسی ،الغیبه، ص 231</ref>
+به نظر عده‏ ای، كه [[شهید ثانی]] از آن با عبارت «قیل» تعبیر آورده، مادر آن حضرت، مریم بنت زید العلویه بوده است. <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۲۸</ref>
-به نظر عده‏ اى، كه [[شهید ثانی]] از آن با عبارت «قیل» تعبیر آورده، مادر آن حضرت، مریم بنت زید العلویه بوده است. <ref>مجلسی،بحار الانوار، ج 51، ص 28</ref>
+در روایت [[حكیمه]] خاتون كه مشهورترین و مستندترین روایت درباره تولد حضرت [[بقیه الله]] علیه السّلام می‏ باشد، همان نام «نرجس» آمده است.<ref>مجلسی،بحار الانوار، ج ۵۱، ص۲</ref>
-در روایت [[حكیمه]] خاتون كه مشهورترین و مستندترین روایت درباره تولد حضرت [[بقیه الله]] علیه السّلام مى‏ باشد، همان نام «نرجس» آمده است. <ref>مجلسی،بحار الانوار، ج 51، ، ص 2</ref>
+امكان دارد نام اصلی او همان نرجس باشد و دیگر اسامی، بجز صقیل را بانوی او حكیمه دختر [[امام جواد]] (ع) به وی داده باشد. مردم آن زمان كنیزان را برای خوش آمدگویی به اسامی گوناگون می‏ خواندند و نرجس، ریحانه و سوسن همه اسامی گلها هستند.
-امكان دارد نام اصلى او همان نرجس باشد و دیگر اسامى، بجز صقیل را بانوى او حكیمه دختر [[امام جواد]] (ع) به وى داده باشد. مردم آن زمان كنیزان را براى خوش آمدگویى به اسامى گوناگون مى‏ خواندند و نرجس، ریحانه و سوسن همه اسامى گلها هستند.
+== ملیت مادر امام دوازدهم (ع) ==
+قدیمی‌ترین خبر درباره ملیت مادر [[امام دوازدهم (ع)]] به سال ۲۸۶/ ۸۹۹ بر می‏‌گردد. [[صدوق]] نخستین بار این موضوع را ذكر كرده است. طبق این خبر، او شخصی [[مسیحی]] مذهب از [[روم]] بود كه توسط نیروهای [[اسلام|اسلامی]] به اسارت در آمد و بصورت كنیز در معرض فروش قرار گرفت و نخاس (نام یکی از اصحاب [[امام هادی (ع)]]) وی را از بازار- برده‏ فروشان [[بغداد]] خرید و به محضر [[امام دهم]] (ع) در [[سامرا]] فرستاد.
-== ملیت مادر امام دوازدهم(ع) ==
-قدیمى‏ ترین خبر درباره ملیت مادر [[امام دوازدهم(ع)]] به سال 286/ 899 بر مى‏ گردد. [[صدوق ]] نخستین بار این موضوع را ذكر كرده است. طبق این خبر، او شخصى [[مسیحى]] مذهب از [[روم]] بود كه توسط نیروهاى [[اسلام|اسلامى]] به اسارت در آمد و بصورت كنیز در معرض فروش قرار گرفت و نخاس (نام یکی از اصحاب [[امام هادی(ع)]]) وى را از بازار- برده‏ فروشان [[بغداد]] خرید و به محضر [[امام دهم]](ع) در [[سامرا]] فرستاد.
-روایت مذكور، پس از بیان این مطلب اعتبار خود را از دست داده و به سبك شرح‏ نویسى زندگى اولیاء و قدیسین در مى‏ آید. روایت مى‏ شود كه مادر امام دوازدهم [[ملیكه]] بنت [[یشوع]]، نوه دخترى قیصر روم بود، و مادرش از اعقاب [[شمعون]] حوارى [[عیسى]] (ع) بوده است. زمانى ملیكه در كاخ جدش بود، [[مریم]]، مادر عیسى (ع) و [[حضرت فاطمه (س)]] ، دختر [[پیامبر اسلام(ص)]] را در عالم رؤیا مى‏ بیند؛حضرت فاطمه(س) در عالم رؤیا او را به اسلام دعوت مى ‏كند و وى را متقاعد مى‏ سازد تا خود را به اسارت لشكریان اسلام در آورد . <ref>صدوق؛کمال الدین وتمام النعمه، ج2،ص418</ref>
+روایت مذكور، پس از بیان این مطلب اعتبار خود را از دست داده و به سبك شرح‏ نویسی زندگی اولیاء و قدیسین در می‏ آید. روایت می‏ شود كه مادر امام دوازدهم [[ملیكه]] بنت [[یشوع]]، نوه دختری قیصر روم بود، و مادرش از اعقاب [[شمعون]] حواری [[عیسی]] (ع) بوده است. زمانی ملیكه در كاخ جدش بود، [[مریم]]، مادر عیسی (ع) و [[حضرت فاطمه (س)]]، دختر [[پیامبر اسلام(ص)]] را در عالم رؤیا می‏ بیند؛ حضرت فاطمه (س) در عالم رؤیا او را به اسلام دعوت می ‏كند و وی را متقاعد می‏ سازد تا خود را به اسارت لشكریان اسلام در آورد.<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۱۸</ref>
 == نقد روایت ==
+توثیق این روایت از جنبه‌های گوناگون مورد سؤال قرار گرفته است.شك ‏آورترین نكته در بخش آخر روایت ملاحظه می‏شود.
+اولاً پس از سال ۲۴۲/ ۸۵۶ جنگ عمده‌‏ای بین [[عباسیان]] و [[روم|رومیان]] وجود نداشته و هیچ دلیلی هم در مآخذ دیده نمی‏شود كه امپراطور روم از عباسیان تقاضای آزادی نواده دختری خود را كرده باشد.<ref> طبری، تاریخ الطبری، ج‏۹، ص ۲۰۸</ref>
-توثیق این روایت از جنبه‏ هاى گوناگون مورد سؤال قرار گرفته است.شك ‏آورترین نكته در بخش آخر روایت ملاحظه مى‏شود.
+ثانیاً، نویسندگان متقدم [[امامیه|امامی]] به ویژه [[علی بن ابراهیم قمی|قمی]]، [[حسن بن موسی نوبختی|نوبختی]]، [[کلینی]] و مسعودی كه معاصر [[شیبانی]] (راوی حدیث) بوده‌اند در آثار خود به این روایت رجوع نكرده‏‌اند.
-اولا پس از سال 242/ 856 جنگ عمده ‏اى بین [[خلافت عباسی|عباسیان]] و [[روم|رومیان]] وجود نداشته و هیچ دلیلى هم در مآخذ دیده نمى‏شود كه امپراطور روم از عباسیان تقاضاى آزادى نواده دخترى خود را كرده باشد.<ref> طبری ، تاریخ الطبری،ج‏9، ص: 208</ref>
+بعلاوه [[كشی]] كه از یاران شیبانی است ،مدعی است كه وی از [[غلات]] بوده است. <ref>طوسی، اختیار معرفه الرجال (رجال الكشی)‏، ص۱۴۹</ref>
-ثانیا، نویسندگان متقدم [[امامیه|امامى]] به ویژه [[علی بن ابراهیم قمی|قمى]]، [[حسن بن موسی|نوبختى]]، [[کلینی]] و مسعودى كه معاصر [[شیبانى]] (راوى حدیث) بوده ‏اند در آثار خود به این روایت رجوع نكرده‏ اند.
+ثالثا، كلینی می‏ گوید كه مادر قائم [[كنیز|كنیزی]] از [[نوبه]]، استان شمالی [[سودان]] بوده است. <ref>کلینی،ج ۱، ص۳۲۳</ref>
-بعلاوه [[كشى ]] كه از یاران شیبانى است ،مدعى است كه وى از [[غلات]] بوده است. <ref>طوسی ،اختیار معرفه الرجال ( رجال الكشی ) ‏،ص149</ref>
-ثالثا، [[كلینى]] مى‏ گوید كه مادر قائم [[كنیز|كنیزى]] از [[نوبه]]، استان شمالى [[سودان]] بوده است. <ref>کلینی،ج 1، ص 323</ref>
+بعلاوه [[ابن ابی زینب نعمانی|نعمانی]] و صدوق احادیث دیگری را روایت می‏ كنند كه حاكی از آن است كه مادر قائم كنیزی سیاه بوده است.<ref>طوسی، الغیبه، ص ۸۴</ref>
-بعلاوه [[ابن ابی زینب نعمانی|نعمانى]] و صدوق احادیث دیگرى را روایت مى‏ كنند كه حاكى از آن است كه مادر قائم كنیزى سیاه بوده است.<ref> طوسی،الغیبه، ص 84</ref>
+امكان دارد علت آنكه متأخرین امامیه این روایات را نادیده انگاشته و روایت شیبانی را موثق پنداشته‏ اند آن باشد كه روایت مذكور مادر امام قائم (عج) را از نسلی شریف و طبقه ممتاز اجتماعی می‏ داند.
-امكان دارد علت آنكه متأخرین امامیه این روایات را نادیده انگاشته و روایت شیبانى را موثق پنداشته‏ اند آن باشد كه روایت مذكور مادر امام قائم(عج) را از نسلى شریف و طبقه ممتاز اجتماعى مى‏ داند.
+به ویژه وجود رابطه‌‏ای بین امام دوازدهم (عج) (قائم)، و عیسی (ع) در این حدیث آنها را مجذوب كرده است. زیرا احادیث نبوی حكایت از آن دارد كه هر دو با هم قیام كرده و دنیا را از شر ظلم و جور رهایی می‏ بخشند.<ref>صدوق،كمال الدین، ص ۲۸۰</ref>
-به ویژه وجود رابطه‏اى بین امام دوازدهم(عج)( قائم)، و عیسى(ع) در این حدیث آنها را مجذوب كرده است. زیرا احادیث نبوى حكایت از آن دارد كه هر دو با هم قیام كرده و دنیا را از شر ظلم و جور رهایى مى‏ بخشند .<ref>صدوق،كمال الدین، ص 280</ref>
+با ملاحظه این سه نكته روایت محمد بن بحر شیبانی را می‏ توان رد كرد، با وجود آنكه [[شیخ طوسی|طوسی‌]] و [[ابن رستم طبری]] آن را موثق می‏ دانند<ref>طوسی، الغیبه، ص ۹- ۱۳۴، دلائل الإمامه، الطبری، ص:۴۹۰</ref>
-با ملاحظه این سه نكته روایت محمد بن بحر شیبانى را مى‏ توان رد كرد، با وجود آنكه [[طوسى‌]] و [[ابن رستم طبرى]] آن را موثق مى‏ دانند<ref> طوسی،الغیبه، ص 9- 134، دلائل الإمامه، الطبری ،ص:490</ref>
-احتمالا [[شیخ مفید]] خبر صحیحى از منشأ مادر امام قائم(عج) ارائه داده باشد. وى مى‏گوید: آن بانو كنیزى بود كه در خانه حكیمه، خواهر امام دهم، بزرگ شد. بنا به گفته او چون امام سیماى او را دید پیش‏ بینى كرد كه از وى فرزندى با عنایت خاص الهى به دنیا خواهد آمد. <ref>مفید،الارشاد، ج 1،ص 390</ref>
+احتمالا [[شیخ مفید]] خبر صحیحی از منشأ مادر امام قائم (عج) ارائه داده باشد. وی می‏گوید: آن بانو كنیزی بود كه در خانه حكیمه، خواهر امام دهم، بزرگ شد. بنا به گفته او چون امام سیمای او را دید پیش‏ بینی كرد كه از وی فرزندی با عنایت خاص الهی به دنیا خواهد آمد.<ref>مفید،الارشاد، ج۱، ص ۳۹۰</ref>
 == وفات ==
+طبق نظر صدوق مادر امام زمان (ع) قبل از رحلت شوهرش [[امام عسکری (ع)]] (ع) به سال ۲۶۰/ ۸۷۴، در گذشته است. <ref>صدوق،كمال الدین، ص ۴۳۱</ref> ولی بنا به روایت [[نجاشی]] پس از این سال نیز در قید حیات بوده و در خانه [[محمد بن علی بن حمزه]]، از دستیاران نزدیك امام عسكری (ع) پنهان شده بود. <ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص ۲۶۸</ref>
-طبق نظر صدوق مادر امام زمان(ع) قبل از رحلت شوهرش [[امام عسکری (ع)]] (ع) به سال 260/ 874، در گذشته است . <ref>صدوق،كمال الدین، ص 431</ref> ولى بنا به روایت [[نجاشی]] پس از این سال نیز در قید حیات بوده و در خانه [[محمد بن على بن حمزه]]، از دستیاران نزدیك  امام عسكرى (ع) پنهان شده بود. <ref>نجاشی ،رجال النجاشى، ص 268</ref>
 == پانویس ==
+{{پانویس|2}}
-{{ستون-شروع}}
+== منابع ==
-{{col-begin}}
+{{ستون-شروع|2}}
-{{راست‌چین}}
+*صدوق، کمال الدین وتمام النعمه، تهران، دارالکتب الاسلامیه،۱۳۵۹ق.
-<references />
+*طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، بعثت،۱۴۱۳ق.
-{{col-end}}
+*طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوك، تاریخ الطبری، تحقیق، محمد ابو الفضل ابراهیم‏،بیروت، روائع التراث العربی‏،۱۳۸۷ق‏.
+*طوسی،الغیبه، قم، دارالمعارف الإسلامیه،۱۴۱۱ق.
+*طوسی، محمد بن حسن، رجال الكشی (اختیار معرفه الرجال)، مشهد، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش‏.
+*مجلسی، بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، تهران‏، اسلامیه،۱۳۶۳ش.
+*مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیه للإمام علی بن أبی طالب‏، قم‏، انصاریان‏، ۱۴۲۶ق‏.
+*مفید، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، كنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. (نرم افزار).
 {{پایان}}
-== منابع ==
-*صدوق؛کمال الدین وتمام النعمه،تهران،دارالکتب الاسلامیه،1359ق.
-*طبری؛ محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، بعثت،1413 ق.
-*طبری ؛محمد بن جریر،تاریخ الامم و الملوك، تاریخ الطبری، تحقیق، محمد ابو الفضل ابراهیم‏،بیروت، روائع التراث العربى‏،1387 ق‏.
-*طوسی ،الغیبه،قم، دار المعارف الإسلامیه،1411ق.
-*طوسی ؛محمد بن حسن ،رجال الكشی( اختیار معرفه الرجال) مشهد، دانشگاه مشهد،1348 ش‏.
-*مجلسى‏؛ بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، تهران‏، اسلامیه،1363 ش
-*مسعودى‏؛على بن حسین ، إثبات الوصیه للإمام على بن أبى طالب‏، قم‏، انصاریان‏،1426 ق‏
-*مفید؛ الإرشاد فی معرفه حجج الله على العباد ، قم ،كنگره شیخ مفید ،1413ق.(نرم افزار)
 [[رده:امام عسکری]]
 [[رده:امام مهدی]]
 [[رده:زنان شیعه]]