کاربر ناشناس
بیعت رضوان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
پس از شایع شدن قتل عثمان، رسول خدا(ص) یاران خویش را گرد آورد و آنان بر سر جان خود با او بیعت کردند. این [[بیعت]] زیر درختی (درخت سَمُره) بسته شد. | پس از شایع شدن قتل عثمان، رسول خدا(ص) یاران خویش را گرد آورد و آنان بر سر جان خود با او بیعت کردند. این [[بیعت]] زیر درختی (درخت سَمُره) بسته شد. | ||
بعداً معلوم شد که عثمان کشته نشده است<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۵ـ۹۷؛ ابن هشام، ج۲، ص۷۸۱ـ ۷۸۲؛ طبری، ج۲، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ حسن ابراهیم حسن، ج۱، ص۱۲۷؛ ابوالفتوح رازی، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.</ref> و فرستادگان مکه در حدیبیه با رسول خدا(ص) صلح کردند و قرار بر این شد که وی آن سال بازگردد و سال دیگر برای زیارت به [[مکه]] بیاید.<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۵ـ۹۷؛ ابن هشام، ج۲، ص۷۸۱ـ ۷۸۲؛ طبری، ج۲، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ حسن ابراهیم حسن، ج۱، ص۱۲۷؛ ابوالفتوح رازی، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.</ref> | بعداً معلوم شد که عثمان کشته نشده است<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۵ـ۹۷؛ ابن هشام، ج۲، ص۷۸۱ـ ۷۸۲؛ طبری، ج۲، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ حسن ابراهیم حسن، ج۱، ص۱۲۷؛ ابوالفتوح رازی، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.</ref> و فرستادگان مکه در حدیبیه با رسول خدا(ص) صلح کردند و قرار بر این شد که وی آن سال بازگردد و سال دیگر برای زیارت به [[مکه]] بیاید.<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۵ـ۹۷؛ ابن هشام، ج۲، ص۷۸۱ـ ۷۸۲؛ طبری، ج۲، ص۶۳۱ـ۶۳۲؛ حسن ابراهیم حسن، ج۱، ص۱۲۷؛ ابوالفتوح رازی، ج۱۷، ص۳۳۶ـ۳۳۷.</ref> | ||
== انجام بیعت == | == انجام بیعت == | ||
تأخیر سه روزه عثمان موجب شایعه قتل او شد.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۱.</ref> پیامبر(ص) چون این شایعه را شنید در حالی که زیر درختی نشسته بود<ref>. السیرة النبویه، ج ۳، ص۳۱۵.</ref> مردم را به بیعت فراخواند<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۱.</ref>، به همین جهت این پیمان، بیعت شجره نیز نام یافته است. | تأخیر سه روزه عثمان موجب شایعه قتل او شد.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۱.</ref> پیامبر(ص) چون این شایعه را شنید در حالی که زیر درختی نشسته بود<ref>. السیرة النبویه، ج ۳، ص۳۱۵.</ref> مردم را به بیعت فراخواند<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۱.</ref>، به همین جهت این پیمان، بیعت شجره نیز نام یافته است. | ||
از میان حاضران تنها جدّبن قیس بود که پشت شترش پنهان شد و بیعت نکرد.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲؛ التکمیل و الاتمام، ص۳۸۹.</ref> در اینکه نخستین بیعت کننده با پیامبر(ص)چه کسی بود از جابر انصاری نقل شده اول کسی که به بیعت برخاست امام امیرمؤمنان(علیه‌السلام) بود و پس از او ابوسنان عبد الله بن وهب اسدی و سپس سلمان فارسی بیعت کردند.<ref>. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۲۱۷؛ مناقب، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> برخی نیز از عبدالله بن عمر<ref>. المعارف، ص۱۶۲.</ref> یا ابوسنان<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲؛ الدرالمنثور، ج ۷، ص۵۲۳.</ref> (یا سنان)<ref>. الطبقات، ج ۲، ص۷۷؛ المغازی، ج ۲، ص۶۰۳.</ref> بن وهب اسدی نام برده‌اند. گفته‌اند که عمر در این ماجرا پس از همه بیعت کرد.<ref>. فتح الباری، ج ۷، ص۵۷۹.</ref> | از میان حاضران تنها جدّبن قیس بود که پشت شترش پنهان شد و بیعت نکرد.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲؛ التکمیل و الاتمام، ص۳۸۹.</ref> در اینکه نخستین بیعت کننده با پیامبر(ص)چه کسی بود از جابر انصاری نقل شده اول کسی که به بیعت برخاست امام امیرمؤمنان(علیه‌السلام) بود و پس از او ابوسنان عبد الله بن وهب اسدی و سپس سلمان فارسی بیعت کردند.<ref>. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۲۱۷؛ مناقب، ج ۱، ص۳۰۳.</ref> برخی نیز از عبدالله بن عمر<ref>. المعارف، ص۱۶۲.</ref> یا ابوسنان<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲؛ الدرالمنثور، ج ۷، ص۵۲۳.</ref> (یا سنان)<ref>. الطبقات، ج ۲، ص۷۷؛ المغازی، ج ۲، ص۶۰۳.</ref> بن وهب اسدی نام برده‌اند. گفته‌اند که عمر در این ماجرا پس از همه بیعت کرد.<ref>. فتح الباری، ج ۷، ص۵۷۹.</ref> | ||
==مفاد و پیامدهای بیعت== | ==مفاد و پیامدهای بیعت== | ||
همراهان پیامبر در برابر اقدامهای احتمالی قریش متعهد شدند پیامبر(ص) را تنها نگذاشته، در برابر آنها استقامت کنند.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۰.</ref>در این بین برخی مفاد پیمان را استقامت تا پای جان دانسته<ref>. مجمع البیان، ج ۹، ص۱۷۶؛ الدرالمنثور، ج ۷، ص۵۲۲؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص۴۴۱.</ref> و برخی دیگر مقاومت را به اندازه توان عهدکنندگان محدود می‌کنند.<ref>. السیرة النبویه، ج ۳، ص۳۱۵؛ جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲.</ref> احتمالا پیامبر(ص) بر آن بود تا تجربه فرار برخی مهاجران در احد تکرار نگردد. از بکیر بن اشجّ نقل است که مردم بر مرگ بیعت کردند؛ اما پیامبر(ص) فرمود: بر آنچه استطاعت دارید (پیمان ببندید).<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲.</ref> | همراهان پیامبر در برابر اقدامهای احتمالی قریش متعهد شدند پیامبر(ص) را تنها نگذاشته، در برابر آنها استقامت کنند.<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۰.</ref>در این بین برخی مفاد پیمان را استقامت تا پای جان دانسته<ref>. مجمع البیان، ج ۹، ص۱۷۶؛ الدرالمنثور، ج ۷، ص۵۲۲؛ انساب الاشراف، ج ۱، ص۴۴۱.</ref> و برخی دیگر مقاومت را به اندازه توان عهدکنندگان محدود می‌کنند.<ref>. السیرة النبویه، ج ۳، ص۳۱۵؛ جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲.</ref> احتمالا پیامبر(ص) بر آن بود تا تجربه فرار برخی مهاجران در احد تکرار نگردد. از بکیر بن اشجّ نقل است که مردم بر مرگ بیعت کردند؛ اما پیامبر(ص) فرمود: بر آنچه استطاعت دارید (پیمان ببندید).<ref>. جامع البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص۱۱۲.</ref> | ||
تدبیر بهنگام پیامبر در انسجام بخشیدن همراهان برای رویارویی با خطر احتمالی از جانب قریش و نیز شاید جلوگیری از تکرار تجربه تلخ فرار برخی مهاجران در [[جنگ احد]] موفقیت بزرگی به همراه داشت. در پی انتشار خبر بیعت، مشرکان به هراس افتاده، با بازگشت عثمان و جمعی از مسلمانان<ref>. روح المعانی، مج ۱۴، ج ۲۶، ص۱۶۲.</ref> و ارسال نمایندگان در پی مصالحه برآمدند<ref>. المغازی، ج ۲، ص۶۰۴.</ref> و در نهایت قضیه با [[صلح حدیبیه]] پایان یافت. | تدبیر بهنگام پیامبر در انسجام بخشیدن همراهان برای رویارویی با خطر احتمالی از جانب قریش و نیز شاید جلوگیری از تکرار تجربه تلخ فرار برخی مهاجران در [[جنگ احد]] موفقیت بزرگی به همراه داشت. در پی انتشار خبر بیعت، مشرکان به هراس افتاده، با بازگشت عثمان و جمعی از مسلمانان<ref>. روح المعانی، مج ۱۴، ج ۲۶، ص۱۶۲.</ref> و ارسال نمایندگان در پی مصالحه برآمدند<ref>. المغازی، ج ۲، ص۶۰۴.</ref> و در نهایت قضیه با [[صلح حدیبیه]] پایان یافت. | ||
==دیدگاه‌های مختلف نسبت به بیعت کنندگان== | ==دیدگاه‌های مختلف نسبت به بیعت کنندگان== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
[[شیخ طوسی]] می‌نویسد خداوند از آنان که زیر درخت با پیامبر(ص) پیمان بستند و مؤمن بودند، به هنگام بیعت، راضی بود<ref>. همان، ص۳۲۸.</ref>، ولی آنان که بعدها نقض عهد کردند و به بیراهه رفتند مشمول رضوان الهی نخواهند ماند.<ref>. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۲۱۸ ۲۲۰.</ref> | [[شیخ طوسی]] می‌نویسد خداوند از آنان که زیر درخت با پیامبر(ص) پیمان بستند و مؤمن بودند، به هنگام بیعت، راضی بود<ref>. همان، ص۳۲۸.</ref>، ولی آنان که بعدها نقض عهد کردند و به بیراهه رفتند مشمول رضوان الهی نخواهند ماند.<ref>. بحارالانوار، ج ۳۸، ص۲۱۸ ۲۲۰.</ref> | ||
آیه ۱۰ [[سوره فتح]] نیز دیدگاه [[شیعه]] را تأیید می‌کند: | آیه ۱۰ [[سوره فتح]] نیز دیدگاه [[شیعه]] را تأیید می‌کند: | ||
<blockquote>{{متن قرآن| اِنَّ الَّذینَ یبایعُونَکَ اِنَّما یبایعونَ اللّهَ یدُ اللّهِ فَوقَ اَیدیهِم فَمَن نَکَثَ فَاِنَّما ینکُثُ عَلی نَفسِهِ ومَن اَوفی بِما عهَدَ عَلَیهُ اللّهَ فَسَیؤتیهِ اَجرًا عَظیماً|ترجمه=بی‌گمان کسانی که با تو بیعت می‌کنند، در واقع با خداوند بیعت می‌کنند. دست خداوند بر فراز دست ایشان است، پس هرکس که پیمان شکند همانا به زیان خویش پیمان شکسته است و هرکس به آنچه با خداوند پیمان بسته است وفا کند، زود است که به او پاداش بزرگ ببخشد.|سوره=۴۸|آیه=۱۰}}</blockquote> | <blockquote>{{متن قرآن| اِنَّ الَّذینَ یبایعُونَکَ اِنَّما یبایعونَ اللّهَ یدُ اللّهِ فَوقَ اَیدیهِم فَمَن نَکَثَ فَاِنَّما ینکُثُ عَلی نَفسِهِ ومَن اَوفی بِما عهَدَ عَلَیهُ اللّهَ فَسَیؤتیهِ اَجرًا عَظیماً|ترجمه=بی‌گمان کسانی که با تو بیعت می‌کنند، در واقع با خداوند بیعت می‌کنند. دست خداوند بر فراز دست ایشان است، پس هرکس که پیمان شکند همانا به زیان خویش پیمان شکسته است و هرکس به آنچه با خداوند پیمان بسته است وفا کند، زود است که به او پاداش بزرگ ببخشد.|سوره=۴۸|آیه=۱۰}}</blockquote> | ||
و به صراحت از زیان و خسران پیمان شکنان خبر می‌دهد. | و به صراحت از زیان و خسران پیمان شکنان خبر می‌دهد. | ||
ابن حجر (از بزرگان اهل سنت) از علاء بن مسیب از پدرش نقل می‌کند که با [[براء بن عازب]] ملاقات کردم و گفتم: خوشا به حال تو، با پیامبر همراه بودی و با او زیر درخت بیعت کردی! گفت:ای پسر برادر! تو نمی‌دانی ما پس از آن چه کردیم.<ref>. فتح الباری، ج ۷، ص۵۷۱.</ref> | ابن حجر (از بزرگان اهل سنت) از علاء بن مسیب از پدرش نقل می‌کند که با [[براء بن عازب]] ملاقات کردم و گفتم: خوشا به حال تو، با پیامبر همراه بودی و با او زیر درخت بیعت کردی! گفت:ای پسر برادر! تو نمی‌دانی ما پس از آن چه کردیم.<ref>. فتح الباری، ج ۷، ص۵۷۱.</ref> | ||
[[پرونده:مسجد بیعت رضوان.png|بندانگشتی|220px|مسجد بیعت رضوان]] | |||
==احداث مسجد== | ==احداث مسجد== | ||
بعدها بیعت کنندگان به [[اصحاب شجره]] شهرت یافتند. مسجدی نیز در محل تحقق این بیعت وجود داشته است.<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۹ـ۱۰۱.</ref> | بعدها بیعت کنندگان به [[اصحاب شجره]] شهرت یافتند. مسجدی نیز در محل تحقق این بیعت وجود داشته است.<ref>ابن سعد، ج۲، ص۹۹ـ۱۰۱.</ref> | ||