پرش به محتوا

خواجه نصیرالدین طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:


==زندگی==
==زندگی==
محمد بن محمد بن حسن، مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در [[۱۱ جمادی‌الاول]] سال ۵۹۷ق در [[طوس]] به دنیا آمد و لقب «طوسی» برای وی،‌ به زادگاه او اشاره دارد.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۵.</ref> او در کودکی [[قرآن کریم]]، [[صرف]]، [[نحو]] و آداب را فرا گرفت. سپس با راهنمایی پدرش، مقدمات ریاضیات را نزد [[کمال الدین محمد]]{{یادداشت| کمال‌الدین محمد حاسب از دانشوران نامى در ریاضیات و شاگرد افضل‌الدین کاشانی }} آموخت. همچنین [[فقه]] و [[حدیث]] را نزد پدر و جدش که خود از فقها و محدثان آن عصر بوده‌اند فراگرفت.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۱۶-۲۰.</ref> استاد دیگر او دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی بود که مطابق با نظر برخی از مورخان، منطق و حکمت را به او می‌آموخت.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۲۰.</ref>  
محمد بن محمد بن حسن، مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در [[۱۱ جمادی‌الاول]] سال ۵۹۷ق در [[طوس]] به دنیا آمد.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۵.</ref> او در کودکی [[قرآن کریم]]، [[صرف]]، [[نحو]] و آداب را فرا گرفت. سپس با راهنمایی پدرش، مقدمات ریاضیات را نزد [[کمال الدین محمد]]{{یادداشت| کمال‌الدین محمد حاسب از دانشوران نامى در ریاضیات و شاگرد افضل‌الدین کاشانی }} آموخت. همچنین [[فقه]] و [[حدیث]] را نزد پدر و جدش که خود از فقها و محدثان آن عصر بوده‌اند، فراگرفت.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۱۶-۲۰.</ref> استاد دیگر او دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی بود که منطق و حکمت را به او آموخته است.<ref>الامین، الاسماعیلیون و المغول و نصیرالدین الطوسی، ۲۰۰۵م، ص۲۰.</ref>  


طوسی پس از وفات پدرش، از [[طوس]] به [[نیشابور]] رفت که در آن زمان محل اجتماع علما و دانش‌پژوهان بود.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او کتاب [[اشارات (کتاب)|اشارات]] اثر [[ابوعلی سینا]] در [[فلسفه]] را نزد [[فرید الدین داماد]]{{یادداشت|  فریدالدین داماد نیشابوری از شاگردان امام فخر رازی}} و کتاب [[قانون (کتاب)|قانون]] او در [[طب]] را نزد [[قطب‌الدین مصری]] فراگرفت<ref>نصیرالدین طوسى، تنسوخ نامه ایلخانى، ۱۳۶۳ش، مقدمه مصحح، ص۱۵.</ref> و در جلسات درس [[سراج‌الدین قمری]]، [[ابوالسعادات اصفهانی]] و دیگران شرکت کرد.{{مدرک}} همچنین با [[فریدالدین عطار]] در این شهر ملاقات کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او همچنین نزد [[کمال الدین بن یونس موصلى]] نیز شاگردی کرد که در اکثر علوم، مخصوصاً علوم ریاضى سرآمد بود. از [[سالم بن بدران مازنى |سالم بن بدران مازنى مصرى]] که از بزرگان فقهای امامیه بود هم قسمتى از کتاب [[الغنیة (کتاب|الغنیة]] [[حمزة بن علی بن زهره حلبی|ابن زهره]] را که در [[اصول فقه]] است فراگرفت.<ref>نصیرالدین طوسى، تنسوخ نامه ایلخانى، ۱۳۶۳ش، ص۱۶.</ref>  
طوسی پس از وفات پدرش، از [[طوس]] به [[نیشابور]] رفت که در آن زمان محل اجتماع علما و دانش‌پژوهان بود.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او کتاب [[اشارات (کتاب)|اشارات]] اثر [[ابوعلی سینا]] در [[فلسفه]] را نزد [[فرید الدین داماد]]{{یادداشت|  فریدالدین داماد نیشابوری از شاگردان امام فخر رازی}} و کتاب [[قانون (کتاب)|قانون]] او در [[طب]] را نزد [[قطب‌الدین مصری]] فراگرفت<ref>نصیرالدین طوسى، تنسوخ نامه ایلخانى، ۱۳۶۳ش، مقدمه مصحح، ص۱۵.</ref> و در جلسات درس [[سراج‌الدین قمری]]، [[ابوالسعادات اصفهانی]] و دیگران شرکت کرد.{{مدرک}} همچنین با [[فریدالدین عطار]] در این شهر ملاقات کرد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۹۸۶م، ج۹، ص۴۱۵.</ref> او همچنین نزد [[کمال الدین بن یونس موصلى]] نیز شاگردی کرد که در اکثر علوم، مخصوصاً علوم ریاضى سرآمد بود. از [[سالم بن بدران مازنى |سالم بن بدران مازنى مصرى]] که از بزرگان فقهای امامیه بود هم قسمتى از کتاب [[الغنیة (کتاب|الغنیة]] [[حمزة بن علی بن زهره حلبی|ابن زهره]] را که در [[اصول فقه]] است فراگرفت.<ref>نصیرالدین طوسى، تنسوخ نامه ایلخانى، ۱۳۶۳ش، ص۱۶.</ref>  
خط ۵۹: خط ۵۹:


==مذهب‌ ==
==مذهب‌ ==
شواهد زیادی مبنی بر [[شیعه اثنی عشری]] بودن خواجه نصیرالدین طوسی در دست است؛ ازجمله او در اغلب‌ کتاب‌های کلامی خود همچون [[تجرید الاعتقاد]]، به‌ [[امامان شیعه|دوازده‌ امام‌]] و وجوب‌ [[عصمت]] آنها اشاره کرده است.<ref>طوسی، تجرید الاعتقاد، ۱۴۰۷ق، ص۲۹۳</ref> همچنین رساله‌های ویژه‌ای در این‌ باره‌ نگاشته‌ که‌ از آن‌ جمله‌ می‌توان رساله «الفرقة‌ الناجیة‌» و «رسالة‌ فی‌ حصر الحق‌ بمقالة‌ الامامیة‌» و نیز «الاثنی عشریة‌» و «رسالة فی الإمامة‌» را نام‌ برد.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۴.</ref>
شواهد زیادی مبنی بر [[شیعه اثنی عشری]] بودن خواجه نصیرالدین طوسی در دست است؛ ازجمله او در اغلب‌ کتاب‌های کلامی خود همچون [[تجرید الاعتقاد]]، به‌ [[امامان شیعه|دوازده‌ امام‌]] و وجوب‌ [[عصمت]] آنها اشاره کرده است.<ref>طوسی، تجرید الاعتقاد، ۱۴۰۷ق، ص۲۹۳</ref> همچنین رساله‌های ویژه‌ای در این‌ باره‌ نگاشته‌ که‌ از آن‌ جمله‌ می‌توان رساله «الفرقة‌ الناجیة‌» و «رسالة‌ فی‌ حصر الحق‌ بمقالة‌ الامامیة‌» و نیز «الاثنی عشریة‌» و «رسالة فی الإمامة‌» را نام‌ برد.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۴.</ref> با این حال، در فهرست آثار خواجه نصیر، کتاب‌ها و رساله‌هایی منسوب به او وجود دارد که مطابق با تعالیم [[اسماعیلیان]] است.{{مدرک}}  
با این حال، در فهرست آثار خواجه نصیر، کتاب‌ها و رساله‌هایی منسوب به او وجود دارد که مطابق با تعالیم [[اسماعیلیان]] است.{{مدرک}} علمای شیعه اثنی‌عشری اغلب، اصل انتساب این آثار به خواجه را رد کرده‌اند، اما برخی محققان و اسلام‌شناسان غربی، معتقد به نوعی تحول مذهبی در خواجه در زمان حضور در میان اسماعیلیان هستند.<ref>ایزدی و احمدپناه، «مذهب خواجه نصیر الدین طوسی و تاثیر آن بر تعامل وی با اسماعیلیان نزاری»، ص۳۶.</ref> برخی برپایه این آثار بر این باورند که او پس از پناه‌بردن به قلعه‌های اسماعیلیان موقتاً به مذهب آنها گرویده و پس از آن به مذهب [[شیعه اثنی عشری]] بازگشته است.<ref>نگاه کنید: دفتری، فرهاد، «نصیرالدین طوسى و اسماعیلیان دوره الموت» در مجموعه مقالات استاد بشر، مرکز پژوهشى میراث مکتوب، ۱۳۹۱ش.</ref>  
 
علمای شیعه اثنی‌عشری اغلب، اصل انتساب این آثار به خواجه را رد کرده‌اند، اما برخی محققان و اسلام‌شناسان غربی، معتقد به نوعی تحول مذهبی در خواجه در زمان حضور در میان اسماعیلیان هستند.<ref>ایزدی و احمدپناه، «مذهب خواجه نصیر الدین طوسی و تاثیر آن بر تعامل وی با اسماعیلیان نزاری»، ص۳۶.</ref> برخی برپایه این آثار بر این باورند که او پس از پناه‌بردن به قلعه‌های اسماعیلیان موقتاً به مذهب آنها گرویده و پس از آن به مذهب [[شیعه اثنی عشری]] بازگشته است.<ref>نگاه کنید: دفتری، فرهاد، «نصیرالدین طوسى و اسماعیلیان دوره الموت» در مجموعه مقالات استاد بشر، مرکز پژوهشى میراث مکتوب، ۱۳۹۱ش.</ref>  


برخی نویسندگان هم بر این باورند که طوسی به‌عنوان یک [[شیعه دوازده امامی]]، [[تقیه]] به‌کار بسته و برای حفظ جان خود، در قِلاع اسماعیلی به تألیف کتب و رسالاتش مشغول شده است.<ref>ایزدی و احمدپناه، «مذهب خواجه نصیر الدین طوسی و تاثیر آن بر تعامل وی با اسماعیلیان نزاری»، ص۳۶.</ref> [[عبدالله نعمة]] این را که طوسی به‌محض خراب‌شدن قلعه‌های اسماعیلیان، [[شیعه اثنی‌عشری]] بودن خود را اعلام نموده است، تأییدی بر این نظر گرفته است.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۵.</ref>
برخی نویسندگان هم بر این باورند که طوسی به‌عنوان یک [[شیعه دوازده امامی]]، [[تقیه]] به‌کار بسته و برای حفظ جان خود، در قِلاع اسماعیلی به تألیف کتب و رسالاتش مشغول شده است.<ref>ایزدی و احمدپناه، «مذهب خواجه نصیر الدین طوسی و تاثیر آن بر تعامل وی با اسماعیلیان نزاری»، ص۳۶.</ref> [[عبدالله نعمة]] این را که طوسی به‌محض خراب‌شدن قلعه‌های اسماعیلیان، [[شیعه اثنی‌عشری]] بودن خود را اعلام نموده است، تأییدی بر این نظر گرفته است.<ref>نعمة، فلاسفة‌ الشیعة، ۱۹۸۷م، ص۵۳۵.</ref>
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۳۰۱

ویرایش