۱۷٬۰۷۶
ویرایش
علامه حلی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
خنثی‌سازی ویرایش 396767 توسط Shamsoddin (بحث)
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ردهانبوه: انتقال از رده:اصولیان شیعه قرن8(قمری) به رده:اصولیان شیعه قرن ۸ (قمری)) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (خنثی‌سازی ویرایش 396767 توسط Shamsoddin (بحث)) |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==زندگی و تحصیل علم== | ==زندگی و تحصیل علم== | ||
او در شب [[جمعه]] [[۲۹ رمضان]] سال ۶۴۸ قمری در شهر [[حله]] به | او در شب [[جمعه]] [[۲۹ رمضان]] سال ۶۴۸ قمری در شهر [[حله]] به دنیا آمد.<ref>علامه حلی، رجال العلامه، ۱۹۶۱م، ص ۴۸.</ref> پدرش [[شیخ یوسف سدید الدین|یوسف بن مطهر]] از [[:رده:متکلمان شیعه|متکلمان]] و عالمان علم اصول در حله بود. <ref>اشمیتکه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی، ۱۳۷۸ش، ص ۲۴.</ref> او چند سال بیشتر نداشت که با راهنمایی پدرش برای یادگیری [[قرآن]] به مکتب رفت و خواندن و نوشتن را در مکتب آموخت. سپس مقدمات و [[ادبیات عرب]] و علوم [[فقه]]، [[اصول فقه]]، [[علم حدیث|حدیث]] و [[علم کلام|کلام]] را نزد پدرش و دایی‌اش [[محقق حلی]] آموخت. او در ادامه، علوم [[منطق]]، [[فلسفه]] و [[هیئت]] را نزد اساتید دیگر، به‌ویژه [[خواجه نصیر الدین طوسی]] فراگرفت و قبل از رسیدن به سن [[بلوغ]] به درجه [[اجتهاد]] رسید. علامه حلی به سبب کسب فضیلت‌های بسیار در سن کم در نزد خانواده و دانشمندان به '''جمال الدین''' مشهور شد.<ref>جمعی از مؤلفان، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص ۱۳۸.</ref> | ||
== جایگاه علمی == | |||
پس از مرگ [[محقق حلی]] در سال ۶۷۶ قمری که [[مرجع تقلید|مرجعیت شیعیان]] را بر عهده داشت، شاگردان وی و دانشمندان حله پس از جستجوی فردی که شایستگی زعامت و مرجعیت [[شیعیان]] را داشته باشد، علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸سالگی مرجعیت شیعه را بر عهده گرفت. | |||
علامه نخستین کسی بود که به علت فضل و دانش بسیارش با لقب [[آیت الله]] خوانده شد.<ref>دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل «آیت الله».</ref> [[ابن حجر عسقلانی]] (درگذشت ۸۵۲ق) او را «آیة فی الذكاء» خوانده است.<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱۷.</ref> [[شرف الدین شولستانی]]، [[شیخ بهایی|شیخ بهاءالدین عاملی]] و [[محمد باقر مجلسی|ملا محمدباقر مجلسی]]، در [[اجازه اجتهاد|اجازه‌‌نامه]]هایی كه برای شاگردان خود نوشته‌اند، از علامه حلی با عنوان «آیت الله فی العالمین» یاد كرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۴-۱۰۷/۸۱.</ref> | |||
== ورود به ایران == | |||
تاریخ دقیق ورود او به [[ایران]] مشخص نیست؛ اما احتمالاً در سال‌های بعد از ۷۰۵ قمری و به دعوت [[اولجایتو|سلطان محمد خدابنده]] بوده است. محمد خدابنده از پادشاهان سلسله [[ایلخانیان]] بود که بر ایران حکومت می‌کردند. [[تاج الدین آوی]] زمینه حضور علامه حلی به دربار اولجایتو را فراهم کرد. <ref>مستدرک الوسائل، ج ۲، ص۴۰۶</ref> علامه وقتی وارد ایران شد در مجلسی به مناظره با دانشمندان مذاهب فقهی چهارگانه [[اهل سنت]] از جمله [[نظام الدین مراغه ای|خواجه نظام الدین عبدالملک مراغه‌ای]] پرداخت. وی در این مناظره توانست [[ولایت]] و [[امامت]] [[علی(ع)]] و حقانیت مذهب [[شیعه]] را نزد پادشاه به اثبات برساند. این اتفاق باعث شد پادشاه مذهب شیعه را بر‌گزیند و نام خود را از الجایتو به سلطان محمد خدابنده تغییر دهد و [[تشیع]] را در ایران رواج دهد.<ref>خوانساری، روضات الجنات، ۱۹۸۶م، ج۲، ص ۲۷۹ و ۲۸۰</ref> منابع مختلفی نیز به تأثیر علامه حلی بر تشیع سلطان محمد خدابنده اشاره دارند.<ref>ابن بطوطه، سفرنامه، ج۲، ص ۵۷ و امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۲۴، ص ۲۳۱.</ref> | |||
===مناظره معروف=== | |||
[[محمدعلی مدرس تبریزی|میرزا محمدعلی مدرس]] در کتاب [[ریحانة الادب]] به نقل از [[علامه مجلسی]] در شرح [[من لایحضره الفقیه]] می‌نویسد: روزی سلطان [[اولجایتو|الجایتو محمد مغولی]] مجلسی تشکیل داد و علمای [[اهل سنت]] را جمع کرد و علامه حلی را نیز فرا خواند. علامه در هنگام ورود کفش خود را زیر بغل گرفت و به سلطان سلام کرد و در کنار او نشست. به او گفتند چرا به سلطان [[سجده]] و ادب نکردی؟ گفت: حضرت [[پیامبر(ص)|رسول‌الله]] سلطان‌السلاطین بود و مردم به او سلام می‌کردند و در [[آیه]] شریفه هم آمده است «{{حدیث|فَإِذَا دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً}}».چون به خانههايى [كه گفته شد] درآمديد به يكديگر سلام كنيد، درودى كه نزد خدا مبارك و خوش است <ref>سوره نور، آیه ۶۱.</ref> علاوه بر اینکه در میان ما و شما اختلافی نیست که سجده مخصوص [[خدا]]ست. | |||
گفتند چرا کنار سلطان نشستی؟ گفت: چون غیر از آنجا جای خالی ندیدم و [[حدیث]] نبوی است که در حین ورود به مجلس، هرجای خالی یافتی بنشین. گفتند: نعلین چه ارزشی داشت که آن را به مجلس سلطان آوردی؟ گفت: ترسیدم حنفی‌مذهب آن را بدزدد چنان‌که رئیسشان کفش پیامبر(ص) را دزدید. حنفی‌ها معترض شدند که [[ابوحنیفه]] در زمان آن حضرت وجود نداشته است. علامه گفت فراموشم شد! گویا دزد کفش، شافعی بوده است. | |||
همین گفتگو و اعتراض درباره شافعیان، مالکیان و حنبلیان تکرار شد. علامه رو به سلطان کرد و گفت: حالا مکشوف شد که هیچ‌یک از رؤسای مذاهب اربعه در زمان پیامبر(ص) نبوده است و آرای آنان، رأی و نظر اختراعی خودشان است؛ اما مذهب [[شیعه]] تابع [[امیرالمؤمنین]] است که وصی و برادر آن حضرت بوده و به منزله نفس و جان وی است. علامه در ادامهٔ مناظره [[خطبه]] بلیغی خواند و سلطان در انتهای مناظره شیعه شد.<ref>مدرس، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج ۳ و ۴، ص۱۶۹.</ref> | |||
علامه تا زمان مرگ سلطان محمد خدابنده در ایران ماند و به نشر معارف و فرهنگ تشیع پرداخت. همچنین در همه سفر‌ها همراه سلطان بود و به پیشنهاد او مدرسه سیاری از خیمه و چادر ساخته شد تا در مواقع سفر حمل شده و در هرکجا که کاروان اقامت نمود، علامه به تدریس و مباحثه بپردازد.<ref>خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، ۱۳۳۳ش، ج۳، ص ۱۹۷ ؛ شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۶۵ش، ج۲، ص۳۶۰.</ref> | |||
==اساتید== | |||
{{ستون-شروع|4}} | |||
*[[شیخ یوسف سدید الدین]] (پدرش) | |||
*[[محقق حلی]] | |||
*[[سید بن طاووس]] | |||
*[[سید احمد بن طاووس]] | |||
*[[خواجه نصیر الدین طوسی]] | |||
*[[محمد بن علی اسدی]] | |||
*[[یحیی بن سعید حلی]] | |||
*[[مفیدالدین محمد بن جهم حلی]] | |||
*[[ابن میثم بحرانی]] | |||
*[[جمال الدین حسین بن ایاز نحوی]] | |||
*[[محمد بن محمد بن احمد کشی]] | |||
*[[نجم الدین علی بن عمر کاتبی]] | |||
*[[برهان الدین نسفی]] | |||
*[[شیخ فاروقی واسطی]] | |||
*[[شیخ تقی الدین عبدالله بن جعفر کوفی]] | |||
{{پایان}} | |||
==شاگردان== | |||
{{ستون-شروع|3}} | |||
برخی از شاگردان او عبارت‌اند از: | |||
*محمد بن حسن بن یوسف حلی،[[فخرالمحققین]] (فرزند علامه) | |||
*[[سید عمیدالدین عبدالمطلب]] (خواهرزاده‌اش) | |||
*[[سید ضیا الدین عبدالله حسینی اعرجی حلی]] (خواهرزاده‌اش) | |||
* سید محمد بن قاسم حسنی مشهور به [[ابن معیه]] | |||
*[[رضی الدین ابوالحسن علی بن احمد حلی]] | |||
*[[قطب الدین رازی]] | |||
*[[سید نجم الدین مهنا بن سنان مدنی]] | |||
*[[تاج الدین محمود بن مولا]] | |||
*[[تقی الدین ابراهیم بن حسین آملی]] | |||
*[[محمد بن علی جرجانی]] | |||
{{پایان}} | |||
==تالیفات== | |||
{{اصلی|آثار علامه حلی}} | |||
[[پرونده:محل مقبره علامه حلی در حرم حضرت علی.jpg|بندانگشتی|نقشه محل مقبره علامه حلی در [[حرم امیرالمومنین]]]] | |||
علامه حلی در علوم مختلفی چون [[فقه]]، [[اصول فقه]]، [[کلام]]، [[حدیث]]، [[تفسیر]]، [[علم رجال|رجال]]، [[فلسفه]] و [[علم منطق|منطق]] آثار بسیاری تألیف کرده است. درباره تعداد این تألیفات اختلاف است. علامه حلی خود در [[خلاصة الاقوال]] ۵۷ اثر برای خودش ذکر می‌کند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref>{{سخ}} | |||
[[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعه]] می‌نویسد: «''تالیفات علامه بیش از یکصد کتاب است و من ۹۵ کتاب او را دیده‌ام که بسیاری از آنها چندین مجلدند''».<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref> او همچنین می‌گوید کتاب ''الروضات'' آثار علامه را حدود هزار کتاب تحقیقی دانسته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۴۰۲.</ref> [[مدرس تبریزی|میرزا محمد علی مدرس]] نیز در [[ریحانة الادب]]<ref>مدرس، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳ و ۴، ص۱۷۴.</ref> .۱۲۰ اثر و کتاب گلشن ابرار<ref>جمعی از پژوهشگران، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۴۴.</ref> حدود ۱۱۰ اثر برای علامه نام برده‌اند.{{سخ}} | |||
از آثار معروف علامه حلی می‌توان به [[مختلف الشیعة فی احکام الشریعة|مختلف الشیعه]] و [[تذکره الفقهاء]] در علم فقه، [[کشف المراد]]، [[باب حادی عشر]] و [[منهاج الکرامة]] در علم کلام، [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال|خلاصة الاقوال]] در علم رجال و [[جوهر النضید]] در علم منطق اشاره کرد. | |||
علامه دو كتاب در اصول عقايد شيعه به نام‌های [[نهج الحق و کشف الصدق]] و نیز [[منهاج الکرامه]] را تالیف نموده و به رسم تحفه به پیشگاه اولجایتو برد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۱۰، ص۲۲۹؛الذریعة، ج۲۳، ص۱۷۲. </ref> | |||
== ملاقات با امام زمان(ع)== | |||
دو بار دیدار علامه حلی با امام مهدی(ع) جزو داستان‌های مشهور درباره او است. | |||
=== تکمیل کتاب توسط امام === | |||
داستان نخست مربوط به نیمه‌تمام ماندن کتابی است که علامه حلی از یکی از علمای اهل سنت امانت گرفته بود تا از آن نسخه برداری کند. ولی نیمه شب خواب مانع نوشتن می‌شد در این هنگام [[امام مهدی(ع)]] وارد شده و از علامه می‌خواهد که ادامه کار استنساخ را به او واگذار کند. علامه حلی پس از بیداری می‌بیند که نسخه‌برداری کتاب تمام شده است. <ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۵۷۱</ref> | |||
قدیمی‌ترین منبع ماجرا کتاب [[مجالس المؤمنین (کتاب)|مجالس المومنین]] نوشته [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]] است. شوشتری برای این ماجرا منبع مکتوبی ذکر نکرده و می‌گوید این ماجرا در بین مؤمنین مشهور است. <ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۵۷۱</ref> | |||
=== دیدار در مسیر کربلا=== | |||
ماجرای دوم در کتاب [[قصص العلماء (کتاب)|قصص العلما]] نوشته [[محمد بن سلیمان تنکابنی|تنکابنی]] نقل شده است. و بر اساس نقل او در یکی از سفرهای علامه حلی به [[کربلا]] او در میان راه با سیدی همراه می‌شود و پس از گفتگو با او متوجه می‌شود که او شخص بسیار عالمی است و مسائل مشکل علمی خود را با او در میان می‌گذارد و جواب می‌گیرد و در این بین از او سوال می‌کند که آیا در زمان [[غیبت کبری]] امکان ملاقات با امام عصر(ع) وجود دارد؟ و همزمان تازیه از دستش می‌افتد آن شخص تازیانه را از زمین برداشته به علامه می‌دهد و جواب می‌دهد که چگونه ممکن نباشد در حالی که دست او هم‌اکنون در دست توست. علامه حلی متوجه می‌شود که آن شخص خود امام مهدی(ع) است و خود را به پای ایشان می‌اندازد. <ref>تنکابنی، قصص العلماء، ص۸۸۳</ref> | |||
تنکابنی برای این داستان منبعی ذکر نکرده و آن را به عنوان داستانی که در السنه و افواه (زبان ها و دهان ها) مشهور است نقل می‌کند. <ref>تنکابنی، قصص العلماء، ص۸۸۳</ref> شاهدی که تنکابنی برای تأیید داستان ذکر می‌کند آن است که در مکالمه بین علامه و آن شخص، او آدرس حدیثی در کتاب [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]] [[شیخ طوسی]] را به علامه می‌دهد که علامه متوجه آن حدیث نبوده است. علامه پس از بازگشت به منزل آن حدیث را یافته و در حاشیه آن می‌نویسد که امام عصر(ع) مرا به این حدیث راهنمایی کرده است. تنکابنی ماجرا را از شخصی به نام ملا صفرعلی لاهیجی شاگرد [[سید محمد طباطبایی|سید محمد]] صاحب مناهل نقل کرده است. لاهیجی از استادش سید محمد نقل می‌کند که آن کتاب و آن یادداشت علامه حلی را دیده است.<ref>تنکابنی، قصص العلماء، ص۸۸۵</ref> | |||
==وفات == | |||
علامه حلی پس از مرگ [[اولجایتو|سلطان محمد خدابنده]] در سال ۷۱۶ قمری به شهر [[حله]] بازگشت و تا آخر عمر در آنجا اقامت گزید. وی سرانجام [[۲۱ محرم]] [[سال ۷۲۶ هجری قمری|۷۲۶ق]] در سن ۷۸ سالگی، در شهر [[حله]] وفات یافت و در [[حرم امیرالمومنین]] به خاک سپرده شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۲۴، ص ۲۲۳؛ شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص ۵۷۴.</ref> | |||
==پانویس == | |||
{{پانویس2}} | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
{{ستون|۲}} | |||
* ابن بطوطه، محمد بن عبدالله، سفرنامه ابن بطوطه | |||
* ابن حجر عسقلانی، احمد، لسان المیزان، بیروت، ۱۳۹۰ق. | |||
* اشمیتکه، زابینه، اندیشه‌های کلامی علامه حلی،ترجمه: احمد نمایی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، مشهد، ۱۳۷۸ش. | |||
* امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م. | |||
* تهرانی، آقا بزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق. | |||
* تنکابنی، محمد بن سلیمان، قصص العلماء، [http://almahdyoon.ir/images/book/tonekaboni.pdf نسخه pdf]. | |||
* جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، گلشن ابرار، چ۳، قم: نشر معروف، ۱۳۸۵ش. | |||
* حسن بن یوسف بن مطهر حلی، رجال العلامه، به اهتمام محمدصادق بحرالعلوم، نجف، حیدریه، ۱۹۶۱م. | |||
* خواندمیر، غیاث الدین، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد البشر، به اهتمام جلال الدین همایی، تهران، کتابخانه خیام، ۱۳۳۳ش. | |||
* خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، ۱۹۸۶م. | |||
* دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل «آیت الله» [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1064] | |||
* شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، کتابفروشی اسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش. | |||
* مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق. | |||
* مدرس، میرزا محمدعلی، ریحانة الادب، تهران، انتشارات خیام، ۱۳۶۹ش. | |||
{{پایان}} | |||
{{پایان}} | |||
==پیوند به بیرون== | |||
{{ستون|۳}} | |||
*[http://www.beytoote.com/religious/bozorgan-din/biography-allama-solution.html زندگی‌نامه علامه حلی] | |||
*[http://www.aftabir.com/articles/view/religion/religion/c7c1201691273p1.php/%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AD%D9%84%D9%87= علامه حلی آفتاب حله] | |||
*[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=83417&KEYWORD=+%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AD%D9%84%DB%8C= طبقه بندی موضوعی آثار علامه حلی] | |||
{{پایان}} | |||
{{متکلمان شیعه}} | |||
{{فقیهان شیعه}} | |||
{{رجالیان شیعه}} | |||
{{Navbox | |||
|bodyclass=hlist | |||
|name = علامه حلی | |||
|title = [[علامه حلی]] | |||
| image = | |||
|titlestyle = background:#70B894; font-weight:bold; color:darkblue | |||
|groupstyle= font-size:90%; background:#A2D1B9; color:darkblue | |||
|liststyle = font-size:90%; background:#EDF6F2; text-align:right | |||
|evenstyle = font-size:90%; background:#F8FCFA; text-align:right | |||
<!-- شیخ طوسی--> | |||
|group1 = استادان | |||
|list1 =[[محقق حلی]] • [[سید بن طاووس]] • [[سید احمد بن طاووس]] • [[خواجه نصیرالدین طوسی]] • [[محمد بن علی اسدی]] • [[ابن میثم بحرانی]] | |||
|group2 = شاگردان | |||
|list2 = [[محمد بن حسن حلی]] • [[قطب‌الدین رازی]] | |||
|group3 = آثار | |||
|list3 =• [[فهرست آثار علامه حلی|فهرست آثار]] | |||
|group4 = مرتبط | |||
|list4 = [[حله]] • [[تاج الدین آوجی]] • [[اولجایتو]] • [[ایلخانان]] • [[حوزه علمیه حله]] | |||
}} | |||
[[ar: العلامة الحلي]] | |||
[[en:Al-'Allama al-Hilli]] | |||
[[fr:Allâma Hillî]] | |||
[[tr:Allame Hilli]] | |||
[[ur:علامہ حلی]] | |||
[[es:Yamal al-Din Hasan Ibn Yūsuf al-Hil-li]] | |||
[[id:Allamah Hilli]] | |||
[[de:ʿAllāma Ḥillī]] | |||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | |||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | |||
| ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | |||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | |||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | |||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| توضیحات = | |||
}}</onlyinclude> | |||
[[رده:رجالیان شیعه قرن ۷ (قمری)]] | |||
[[رده:رجالیان شیعه قرن ۸ (قمری)]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه قرن ۷ (قمری)]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه قرن ۸ (قمری)]] | |||
[[رده:اصولیان شیعه قرن7(قمری)]] | |||
[[رده:اصولیان شیعه قرن8(قمری)]] | |||
[[رده:شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی]] | |||
[[رده:متکلمان شیعه قرن ۷ (قمری)]] | |||
[[رده:متکلمان شیعه قرن ۸ (قمری)]] | |||
[[رده:مدفونان در حرم امام علی]] | |||
[[رده:مقاله‌های بنیادین ویکی‌شیعه]] | |||