Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۱۱۹
ویرایش
حدوث و قدم: تفاوت میان نسخه‌ها
درج الگوی درجه بندی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←پیوند به بیرون: اصلاح ناوبری) |
(درج الگوی درجه بندی) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==نظرات در باب حدوث و قدم== | ==نظرات در باب حدوث و قدم== | ||
در باب حدوث و قدم عالم، چهار قول مطرح شده است: | در باب حدوث و قدم عالم، چهار قول مطرح شده است: | ||
#بیشتر متکلمان مسلمان و یهودی و مسیحی و [[مجوس]]: ذات و صفاتِ اجسام، هر دو، حادث‌اند؛ | #بیشتر متکلمان مسلمان و یهودی و مسیحی و [[مجوس]]: ذات و صفاتِ اجسام، هر دو، حادث‌اند؛{{مدرک}} | ||
#پاره‌ای از فیلسوفان، از جمله [[ارسطو]] و نیز منسوب به [[دهریه]]:ذات و صفات اجسام، هر دو، قدیم‌اند؛ | #پاره‌ای از فیلسوفان، از جمله [[ارسطو]] و نیز منسوب به [[دهریه]]:ذات و صفات اجسام، هر دو، قدیم‌اند؛{{مدرک}} | ||
#ذات اجسام قدیم است و صفات آنها حادث. این دیدگاه به نظریه پاره‌ای از [[معتزله]] نزدیک است که به احوال پنج‌گانه ازلی قائل شده‌اند و نیز در منابع اسلامی آن را قول بیشتر فیلسوفانِ پیش از ارسطو دانسته‌اند که اصل اشیا را آب یا آتش یا هوا و امثال اینها می‌دانستند یا قول کسانی که به [[هیولی]] و [[صورت]] یا نور و ظلمت و مانند آن به عنوان مبادی اجسام قائل بودند. | #ذات اجسام قدیم است و صفات آنها حادث. این دیدگاه به نظریه پاره‌ای از [[معتزله]] نزدیک است که به احوال پنج‌گانه ازلی قائل شده‌اند و نیز در منابع اسلامی آن را قول بیشتر فیلسوفانِ پیش از ارسطو دانسته‌اند که اصل اشیا را آب یا آتش یا هوا و امثال اینها می‌دانستند یا قول کسانی که به [[هیولی]] و [[صورت]] یا نور و ظلمت و مانند آن به عنوان مبادی اجسام قائل بودند.{{مدرک}} | ||
#[[جالینوس]]: توقف و عدم اظهار نظر در این مسئله.<ref>رجوع کنید به: اصول‌الدین، ص۵۵، ۵۹ـ۶۰؛ الفصل، ج ۱، ص۹، ۲۳ـ۲۵، ۳۴؛ نهایة الاقدام، ص۵ـ ۶؛ الاربعین، ج ۱، ص۲۹ـ۳۲؛ انوار الملکوت، ص۲۸ـ۲۹</ref> البته رگه‌هایی از این نظریه را نزد [[ابن میمون]]<ref>دلاله الحائرین، ج ۱، ص۱۸۱، ۱۸۳</ref> نیز می‌توان یافت. | #[[جالینوس]]: توقف و عدم اظهار نظر در این مسئله.<ref>رجوع کنید به: اصول‌الدین، ص۵۵، ۵۹ـ۶۰؛ الفصل، ج ۱، ص۹، ۲۳ـ۲۵، ۳۴؛ نهایة الاقدام، ص۵ـ ۶؛ الاربعین، ج ۱، ص۲۹ـ۳۲؛ انوار الملکوت، ص۲۸ـ۲۹</ref> البته رگه‌هایی از این نظریه را نزد [[ابن میمون]]<ref>دلاله الحائرین، ج ۱، ص۱۸۱، ۱۸۳</ref> نیز می‌توان یافت. | ||
== اقسام حدوث و قدم == | == اقسام حدوث و قدم == | ||
با توجه به اختلاف مبانی در این مسئله، حدوث و قدم به چهار قسم تقسیم می‌شود: حدوث و قدم زمانی، حدوث و قدم ذاتی (علّی)، حدوث و قدم دهری و حدوث و قدم بالحق. | با توجه به اختلاف مبانی در این مسئله، حدوث و قدم به چهار قسم تقسیم می‌شود: حدوث و قدم زمانی، حدوث و قدم ذاتی (علّی)، حدوث و قدم دهری و حدوث و قدم بالحق.{{مدرک}} | ||
* '''حدوث و قدم زمانی''': حدوث زمانی آن است که یک چیز پیشینۀ عدم زمانی داشته باشد، یعنی در زمانی نبوده باشد، پس از آن وجود پیدا کرده باشد. قدم زمانی، در مقابل حدوث زمانی و به معنای آن است که یک چیز پیشینۀ عدم زمانی نداشته باشد. | * '''حدوث و قدم زمانی''': حدوث زمانی آن است که یک چیز پیشینۀ عدم زمانی داشته باشد، یعنی در زمانی نبوده باشد، پس از آن وجود پیدا کرده باشد. قدم زمانی، در مقابل حدوث زمانی و به معنای آن است که یک چیز پیشینۀ عدم زمانی نداشته باشد.{{مدرک}} | ||
* '''حدوث و قدم ذاتی''': حدوث ذاتی آن است که شئ پیشینه عدم در ذات خود داشته باشد، بدین معنا که به خودی خود اقتضای وجود نداشته باشد و در نتیجه وجود آن از غیر باشد. قدم ذاتی در مقابل حدوث ذاتی و به معنای آن است که قدیم بالذات، ذاتاً و به خودی خود اقتضای وجود دارد. | * '''حدوث و قدم ذاتی''': حدوث ذاتی آن است که شئ پیشینه عدم در ذات خود داشته باشد، بدین معنا که به خودی خود اقتضای وجود نداشته باشد و در نتیجه وجود آن از غیر باشد. قدم ذاتی در مقابل حدوث ذاتی و به معنای آن است که قدیم بالذات، ذاتاً و به خودی خود اقتضای وجود دارد.{{مدرک}} | ||
* '''حدوث وقدم دهری''': حدوث دهری به معنای آن است که ماهیت موجودِ معلول پیشینۀ عدم در مرتبۀ علت خود دارد. یعنی این ماهیت با قید وجود ماهوی خود در مرتبه علت معدوم است و از این روی علت آن به نوعی قبل از آن است. قدم دهری در مقابل حدوث دهری و بدین معناست که علت بدین نحو بر معلول پیشی نگرفته باشد. | * '''حدوث وقدم دهری''': حدوث دهری به معنای آن است که ماهیت موجودِ معلول پیشینۀ عدم در مرتبۀ علت خود دارد. یعنی این ماهیت با قید وجود ماهوی خود در مرتبه علت معدوم است و از این روی علت آن به نوعی قبل از آن است. قدم دهری در مقابل حدوث دهری و بدین معناست که علت بدین نحو بر معلول پیشی نگرفته باشد.{{مدرک}} | ||
* '''حدوث و قدم بالحق''': حدوث بالحق آن است که وجود علت تامة قبل از وجود معلول و مقدم بر آن است. از آنجا که وجود معلول، چیزی جز تعلق کامل به علت خود ندارد و ضرورتاً امر مستقل و بی‌نیاز مقدم بر امر غیر مستقل و نیازمند است، پس وجود معلول بدین معنا حادث است. تفاوت این قسم با اقسام پیشین در این است که در آن سه قسم، حدوث وصف ماهیت بود، ولی در این قسم، وصف وجود است. قدم بالحق آن است که موجود غنی محض و بی‌نیاز از علت باشد.<ref>طباطبائی، نهایة الحکمة، ص۲۳۱- ۲۳۴</ref> | * '''حدوث و قدم بالحق''': حدوث بالحق آن است که وجود علت تامة قبل از وجود معلول و مقدم بر آن است. از آنجا که وجود معلول، چیزی جز تعلق کامل به علت خود ندارد و ضرورتاً امر مستقل و بی‌نیاز مقدم بر امر غیر مستقل و نیازمند است، پس وجود معلول بدین معنا حادث است. تفاوت این قسم با اقسام پیشین در این است که در آن سه قسم، حدوث وصف ماهیت بود، ولی در این قسم، وصف وجود است. قدم بالحق آن است که موجود غنی محض و بی‌نیاز از علت باشد.<ref>طباطبائی، نهایة الحکمة، ص۲۳۱- ۲۳۴</ref> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
* [https://rch.ac.ir/article/Details?id=9511 دانشنامه جهان اسلام] | * [https://rch.ac.ir/article/Details?id=9511 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{فلسفه اسلامی}} | {{فلسفه اسلامی}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد | |||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد | |||
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | |||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->از منبع خوب | |||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->ناقص | |||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| توضیحات = | |||
}}</onlyinclude> | |||
[[en:Temporality and Eternity]] | [[en:Temporality and Eternity]] | ||