پرش به محتوا

تجرید الاعتقاد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Saeedzamani
(در منبع ارجاع داده شده این توصیف علامه حلی است.)
imported>Saeedzamani
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''تَجریدُ الإعتِقاد'''، به معنای پالایش عقاید، کتابی در [[علم کلام]] به زبان عربی از [[خواجه نصیرالدین طوسی]] (متوفی ۶۷۲)، در توضیح و اثبات عقاید [[امامیه]] است. خواجه نصیر این اثر را تجرید الاعتقاد، یا بنابر برخی نسخه‌ها، '''تجرید العقائد''' نامیده و به اسامی دیگری از جمله '''تجرید الکلام''' هم مشهور شده است. تجرید الاعتقاد، مسائل [[کلام امامیه|کلامی شیعه]] را با رویکردی فلسفی بیان کرده است.  
'''تَجریدُ الإعتِقاد'''، به معنای پالایش عقاید، کتابی در [[علم کلام]] به زبان عربی از [[خواجه نصیرالدین طوسی]] (متوفی ۶۷۲)، در توضیح و اثبات عقاید [[امامیه]] است. خواجه نصیر این اثر را تجرید الاعتقاد، یا بنابر برخی نسخه‌ها، '''تجرید العقائد''' نامیده و به اسامی دیگری از جمله '''تجرید الکلام''' هم مشهور شده است. تجرید الاعتقاد، مسائل [[کلام امامیه|کلامی شیعه]] را با رویکردی فلسفی بیان کرده است.  


خط ۳۸: خط ۳۷:
نصیرالدین محمد بن محمد طوسی مشهور به محقق طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی، [[فلسفه|فیلسوف]] و ریاضی‌دان بزرگ [[مسلمان]]،<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص چهارده.</ref> در سال ۵۹۷ قمری در [[طوس]] زاده شد<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص پانزده.</ref> او در دوران حکومت [[هلاکوخان|هلاکوخان مغول]]، [[رصدخانه مراغه]] را در سال [[سال ۶۶۰ هجری قمری|۶۶۰ق]] بنیاد نهاد.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص نوزده</ref>  
نصیرالدین محمد بن محمد طوسی مشهور به محقق طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی، [[فلسفه|فیلسوف]] و ریاضی‌دان بزرگ [[مسلمان]]،<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص چهارده.</ref> در سال ۵۹۷ قمری در [[طوس]] زاده شد<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص پانزده.</ref> او در دوران حکومت [[هلاکوخان|هلاکوخان مغول]]، [[رصدخانه مراغه]] را در سال [[سال ۶۶۰ هجری قمری|۶۶۰ق]] بنیاد نهاد.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص نوزده</ref>  


نزدیک به ۲۰۰ اثر<ref>نگاه کنید به: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۵-۶۸.</ref> تألیفی، شرح، ترجمه و مقالات دیگر در موضوعات مختلفی از جمله علوم عقلی مانند فلسفه و کلام و اخلاق، علومی مانند هندسه، ریاضیات، جبر و فیزیک، علوم دینی مانند فقه و تفسیر، و همچنین تاریخ، شعر، طب و موسیقی<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۳۸.</ref> از وی گزارش شده که [[شرح اشارات]]، تجرید الاعتقاد، تجرید در منطق، فصول نَصیریه، [[اوصاف الاشراف]]، قواعد العقائد، [[نقد المحصل]] و اساس الاقتباس، چند نمونه از مهمترین آثار اوست.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص بیست و دو.</ref> وی سرانجام در سال ۶۷۲ قمری، در ۷۵ سالگی در [[بغداد]] درگذشت.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص بیست و یک.</ref>
نزدیک به ۲۰۰ اثر تألیفی، شرح، ترجمه و مقالات دیگر در موضوعات مختلفی از جمله علوم عقلی مانند فلسفه و کلام و اخلاق، علومی مانند هندسه، ریاضیات، جبر و فیزیک، علوم دینی مانند فقه و تفسیر، و همچنین تاریخ، شعر، طب و موسیقی نگاشته است <ref>رجوع کنید: [[فهرست آثار خواجه نصیر‌الدین طوسی]]</ref> که [[شرح اشارات]]، تجرید الاعتقاد، تجرید در منطق، فصول نَصیریه، [[اوصاف الاشراف]]، قواعد العقائد، [[نقد المحصل]] و اساس الاقتباس، چند نمونه از مهمترین آثار اوست.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص بیست و دو.</ref> وی سرانجام در سال ۶۷۲ قمری، در ۷۵ سالگی در [[بغداد]] درگذشت.<ref>نصیرالدین طوسی، تنسوخ‌نامه ایلخانی، مقدمه، ص بیست و یک.</ref>


==کلیات و محتوا==
==کلیات و محتوا==
تجرید الاعتقاد، یا چنانکه در برخی از نسخه‌ها آمده، تجرید العقائد،<ref>نگاه کنید: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۱۰۱.</ref> و یا چنانکه آقابزرگ طهرانی در کتاب الذریعة ذکر کرده، تجرید الکلام،<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، دار الأضواء، ج۳، ص۳۵۲-۳۵۴؛ شعرانی، کشف المراد، ۱۳۷۲ش، ص۱۱.</ref> نوشته خواجه نصیرالدین طوسی است<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و بنابر نظر مشهور، تالیف آن در سال ۶۶۰ قمری به اتمام رسیده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۳.</ref>
تجرید الاعتقاد، یا چنانکه در برخی از نسخه‌ها آمده، تجرید العقائد،<ref>نگاه کنید: نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۱۰۱.</ref> و یا چنانکه آقابزرگ طهرانی در کتاب الذریعة ذکر کرده، تجرید الکلام،<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، دار الأضواء، ج۳، ص۳۵۲-۳۵۴؛ شعرانی، کشف المراد، ۱۳۷۲ش، ص۱۱.</ref> نوشته خواجه نصیرالدین طوسی است<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶.</ref> و بنابر نظر مشهور، تالیف آن در سال ۶۶۰ قمری به اتمام رسیده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، تحقیق حسینی جلالی، مقدمه محقق، ص۷۳.</ref>


این کتاب که به زبان عربی نوشته شده، آمیخته‌ای از [[فلسفه اسلامی]] و [[کلام امامیه|کلام شیعه]] است و مسائل کلامی در آن با رویکرد فلسفی بیان شده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۱.</ref> تجرید الاعتقاد، از قرن هفتم هجری، الگویی برای تالیف آثار کلامی [[سنی]] و [[شیعه]] بوده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۱.</ref> این کتاب در شش فصل تنظیم شده است:
این کتاب که به زبان عربی نوشته شده، آمیخته‌ای از [[فلسفه اسلامی]] و [[کلام امامیه|کلام شیعه]] است و مسائل کلامی در آن با رویکرد فلسفی بیان شده است.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، تحقیق حسینی جلالی، مقدمه محقق، ص۷۱.</ref> تجرید الاعتقاد، از قرن هفتم هجری، الگویی برای تالیف آثار کلامی [[سنی]] و [[شیعه]] بوده است.<<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، تحقیق حسینی جلالی، مقدمه محقق، ص۷۱.</ref> این کتاب در شش فصل تنظیم شده است:
# امور عامه: حاوی سه بخش وجود و عدم، ماهیت، و همچنین علت و معلول.
# امور عامه: حاوی سه بخش وجود و عدم، ماهیت، و همچنین علت و معلول.
# جواهر و اعراض: حاوی پنج بخش جواهر، اجسام (۲ بخش)، جواهر مجرد، و اعراض.  
# جواهر و اعراض: حاوی پنج بخش جواهر، اجسام (۲ بخش)، جواهر مجرد، و اعراض.  
خط ۷۰: خط ۶۹:


== نسخه‌های موجود==
== نسخه‌های موجود==
نسخه‌های بسیاری از تجرید الاعتقاد موجود است؛ از جمله نسخه‌ای که تاریخ نگارش آن ۶۶۹ قمری است و در کتابخانه مجلس شورای اسلامی در تهران نگهداری می‌شود.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، ص۷۶.</ref> نسخه چاپی تجرید الاعتقاد، اولین بار همراه با شرح [[علامه حلّی]] در ۱۳۱۱ش انتشار یافت.<ref>ون دایک، اکتفاء القنوع بما هو مطبوع، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۷.</ref> چاپ‌های مختلفی از این کتاب موجود است؛ از جمله نسخه تصحیح شده توسط محمدجواد حسینی جلالی که در ۱۴۰۷ق در [[قم]] انتشار یافت. شرح علامه حلی (کشف المراد) نیز در سال ۱۳۵۱ش توسط [[ابوالحسن شعرانی]]، ترجمه و به همراه شرح انتشار یافت<ref>نگاه کنید به: شعرانی، کشف المراد: شرح تجرید الاعتقاد، ۱۳۷۲ش، ص۱۳.</ref> و همچنین نسخه تصحیح شده توسط [[حسن‌زاده آملی]]، در سال ۱۴۰۷ق در [[قم]]، چاپ شده است.<ref>نگاه کنید به: علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۰۷ق.</ref>
نسخه‌های بسیاری از تجرید الاعتقاد موجود است؛ از جمله نسخه‌ای که تاریخ نگارش آن ۶۶۹ قمری است و در کتابخانه مجلس شورای اسلامی در تهران نگهداری می‌شود.<ref>نصیرالدین طوسی، تجرید الاعتقاد، مکتب الاعلام الاسلامی، تحقیق حسینی جلالی، مقدمه محقق، ص۷۶.</ref> نسخه چاپی تجرید الاعتقاد، اولین بار همراه با شرح [[علامه حلّی]] در ۱۳۱۱ش انتشار یافت.<ref>ون دایک، اکتفاء القنوع بما هو مطبوع، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۷.</ref> چاپ‌های مختلفی از این کتاب موجود است؛ از جمله نسخه تصحیح شده توسط محمدجواد حسینی جلالی که در ۱۴۰۷ق در [[قم]] انتشار یافت. شرح علامه حلی (کشف المراد) نیز در سال ۱۳۵۱ش توسط [[ابوالحسن شعرانی]]، ترجمه و به همراه شرح انتشار یافت<ref>نگاه کنید به: شعرانی، کشف المراد: شرح تجرید الاعتقاد، ۱۳۷۲ش، ص۱۳.</ref> و همچنین نسخه تصحیح شده توسط [[حسن‌زاده آملی]]، در سال ۱۴۰۷ق در [[قم]]، چاپ شده است.<ref>نگاه کنید به: علامه حلی، کشف المراد، ۱۴۰۷ق.</ref>


[[آقابزرگ طهرانی]]<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳۵۲ـ۳۵۴، ج۶، ص۶۴ـ۷۰.</ref> و حاجی خلیفه<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶-۳۵۱.</ref> شمار زیادی از شروح و تعلیقات و حواشی تجرید را معرفی کرده‌اند. همچنین [[علی صدرایی خویی]] و [[سید محمود مرعشی]]، در اثری با عنوان «کتابشناسی تجرید الاعتقاد»، با بررسی نسخه‌های خطی تجرید الاعتقاد و شروح و حواشی متعدد آن، همه آثار مرتبط با آن را معرفی کرده‌اند. این اثر را کتابخانه عمومی [[آیت الله مرعشی نجفی]] در سال ۱۳۸۲ش در قم منتشر کرده است.<ref>نگاه کنید به: صدرایی خویی، کتابشناسی تجرید الاعتقاد، ۱۳۸۲ش.</ref>
[[آقابزرگ طهرانی]]<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳۵۲ـ۳۵۴، ج۶، ص۶۴ـ۷۰.</ref> و حاجی خلیفه<ref>حاجی خلیفه، کشف الظنون، دار إحیاء التراث العربی، ج۱، ص۳۴۶-۳۵۱.</ref> شمار زیادی از شروح و تعلیقات و حواشی تجرید را معرفی کرده‌اند. همچنین [[علی صدرایی خویی]] و [[سید محمود مرعشی]]، در اثری با عنوان «کتابشناسی تجرید الاعتقاد»، با بررسی نسخه‌های خطی تجرید الاعتقاد و شروح و حواشی متعدد آن، همه آثار مرتبط با آن را معرفی کرده‌اند. این اثر را کتابخانه عمومی [[آیت الله مرعشی نجفی]] در سال ۱۳۸۲ش در قم منتشر کرده است.<ref>نگاه کنید به: صدرایی خویی، کتابشناسی تجرید الاعتقاد، ۱۳۸۲ش.</ref>
خط ۱۰۲: خط ۱۰۱:
* نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تجرید الاعتقاد، ضمن کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد: تألیف علامه حلّی، قم، چاپ حسن حسن زاده آملی، ۱۴۰۷ق.
* نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تجرید الاعتقاد، ضمن کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد: تألیف علامه حلّی، قم، چاپ حسن حسن زاده آملی، ۱۴۰۷ق.
* نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تلخیص المحصّل، تهران،چاپ عبداللّه نورانی، تهران ۱۳۵۹ش.
* نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تلخیص المحصّل، تهران،چاپ عبداللّه نورانی، تهران ۱۳۵۹ش.
* نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تجريد الاعتقاد، تحقیق محمد جواد حسینی جلالی، تهران، مکتب اعلام اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
* ون دایک، ادوارد، کتاب اکتفاء القنوع بماهو مطبوع، مصر، چاپ محمدعلی ببلاوی، ۱۳۱۳ق/۱۸۹۶م (قم، چاپ افست، ۱۴۰۹ق).
* ون دایک، ادوارد، کتاب اکتفاء القنوع بماهو مطبوع، مصر، چاپ محمدعلی ببلاوی، ۱۳۱۳ق/۱۸۹۶م (قم، چاپ افست، ۱۴۰۹ق).
{{پایان}}
{{پایان}}
کاربر ناشناس