confirmed، templateeditor
۱۲٬۵۷۲
ویرایش
آیه غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
}} | }} | ||
'''آیه غیبت''' ([[سوره حجرات]]: ۱۲) حرام بودن [[غیبت]] و علت آن را بیان کرده است. در این | '''آیه غیبت''' ([[سوره حجرات]]: ۱۲) [[حرام]] بودن [[غیبت]] و علت آن را بیان کرده است. در این [[آیه]]، غیبت‌کردن به خوردن گوشت برادرِ مُرده شخص تشبیه شده و همانطور که انسان از خوردن گوشت برادر مرده خود نفرت دارد، باید از غیبت نیز نفرت داشته باشد. این [[آیه]]، درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] نازل شد که درباره [[سلمان فارسی]] و [[اسامة بن زید]] غیبت کرده بودند. تعبیر به «برادر» در آیه، به دلیل آن است که طبق [[آیه اخوت]]، [[ایمان|مؤمنان]] برادر یکدیگر خطاب شده‌اند. | ||
از دیدگاه برخی [[مجتهد|فقها]]، براساس عبارت «لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً»، تنها غیبت [[اسلام|مسلمانان]] حرام است و غیبت [[کفر|کافر]] و حتی [[فاسق]]، [[مباح]] شمرده شده است؛ در مقابل، عده‌ای از فقها براساس عمومیت نهی از غیبت در این آیه، غیبت غیرمؤمنین را نیز حرام شمرده‌اند. به گفته [[مکارم شیرازی]]، براساس آیه مذکور، گمان بد منشأ [[تجسس]]، تجسس موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب سبب غیبت می‌شود؛ به همین دلیل [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است. | از دیدگاه برخی [[مجتهد|فقها]]، براساس عبارت «لَحْمَ أَخِیهِ مَیْتاً»، تنها غیبت [[اسلام|مسلمانان]] حرام است و غیبت [[کفر|کافر]] و حتی [[فاسق]]، [[مباح]] شمرده شده است؛ در مقابل، عده‌ای از فقها براساس عمومیت نهی از غیبت در این آیه، غیبت غیرمؤمنین را نیز حرام شمرده‌اند. به گفته [[مکارم شیرازی]]، براساس آیه مذکور، گمان بد منشأ [[تجسس]]، تجسس موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب سبب غیبت می‌شود؛ به همین دلیل [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است. | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|تراز=وسط | |تراز=وسط | ||
|عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرً‌ا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ۖ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا ۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَیْتًا فَكَرِ‌هْتُمُوهُ ۚ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ تَوَّابٌ رَّ‌حِيمٌ﴿۱۲﴾}} | |عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرً‌ا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ۖ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا ۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَیْتًا فَكَرِ‌هْتُمُوهُ ۚ وَاتَّقُوا اللَّـهَ ۚ إِنَّ اللَّـهَ تَوَّابٌ رَّ‌حِيمٌ﴿۱۲﴾}} | ||
|اى کسانى که ایمان آورده‌اید، از بسيارى از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌اى از گمان‌ها گناه است، و جاسوسى مكنید، و بعضى از شما غیبت بعضى نکند؛ آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید. [پس] از خدا بترسید، که خدا توبه‌پذیر مهربان است!}} | |اى کسانى که [[ایمان]] آورده‌اید، از بسيارى از گمان‌ها بپرهیزید که پاره‌اى از گمان‌ها [[گناه]] است، و جاسوسى مكنید، و بعضى از شما [[غیبت]] بعضى نکند؛ آیا کسى از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده‌اش را بخورد؟ از آن کراهت دارید. [پس] از [[خدا]] بترسید، که خدا توبه‌پذیر مهربان است!}} | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
[[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه گفته است چنانکه [[خدا|خداوند]] گوشت [[میته|مردار]] را [[حرام]] کرد، [[غیبت]] را نیز حرام شمرد.<ref>ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> طبق این آیه، چنانکه انسان از خوردن گوشت مردار کراهت و نفرت دارد، از غیبت شخص زنده نیز باید نفرت داشته باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۳.</ref> اولی مخالف طبع انسان و دومی مخالف [[عقل]] و شرع است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> بنابراین، جمله «أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَیْتًا» علت تحریم غیبت شمرده شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴ و۳۲۵.</ref> | [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه گفته است چنانکه [[خدا|خداوند]] گوشت [[میته|مردار]] را [[حرام]] کرد، [[غیبت]] را نیز حرام شمرد.<ref>ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> طبق این آیه، چنانکه انسان از خوردن گوشت مردار کراهت و نفرت دارد، از غیبت شخص زنده نیز باید نفرت داشته باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۳.</ref> اولی مخالف طبع انسان و دومی مخالف [[عقل]] و شرع است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> بنابراین، جمله «أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَیْتًا» علت تحریم غیبت شمرده شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴ و۳۲۵.</ref> | ||
درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت مردار گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت [[مردار]] گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | ||
از نظر علامه | از نظر [[علامه طباطبایی]]، تعبیر به برادر (لحم أخیه) در [[آیه]]، به این جهت است که در [[آیه اخوت|آیه ۱۰ سوره حجرات]]، [[ایمان|مؤمنان]] برادر یکدیگر خوانده شده‌اند. تعبیر به مرده و مردار نیز به این جهت است که غیبت شونده بی‌خبر از این است که پشت سر او غیبت می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته وی، «فکرهتموه» اشاره دارد به اینکه نفرت از خوردن گوشت برادری که مرده، امری مسلم و ثابت است و بدون شک کسی چنین کاری نمی‌کند. پس غیبت کردن از بردار مؤمن نیز باید مورد نفرت باشد؛ زیرا آن هم مانند خوردن گوشت برادر مرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> به گفته [[امام خمینی]] در کتاب [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]]، خوردن گوشت برادر مرده، صورت باطنی غیبت است و در [[آخرت]]، غیبت به این صورت ظاهر می‌شود.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۳.</ref> | ||
درباره جمله «وَاتَّقُوا اللَّـهَ» گفته شده یعنی در غیبت کردن، از خدا بترسید؛ البته خداوند، [[توبه]] توبه‌کننده را می‌پذیرد (إِنَّ اللَّهَ تَوَّاب رَحِیمٌ).<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | درباره جمله «وَاتَّقُوا اللَّـهَ» گفته شده یعنی در غیبت کردن، از [[خدا]] بترسید؛ البته خداوند، [[توبه]] توبه‌کننده را می‌پذیرد (إِنَّ اللَّهَ تَوَّاب رَحِیمٌ).<ref>طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> | ||
[[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] براساس آیه مذکور، گمان بد را منشأ [[تجسس]]، تجسس را موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب را سبب غیبت شمرده است که [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۱۸۴.</ref> | [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] براساس آیه مذکور، گمان بد را منشأ [[تجسس]]، تجسس را موجب افشای عیوب پنهانی و آگاهی بر عیوب را سبب غیبت شمرده است که [[اسلام]] از همه این علت و معلول‌ها نهی کرده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۱۸۴.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
* ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | * ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، ریاض، مکتبة نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | ||
* اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق. | * اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۳ق. | ||
* امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ ۲۴، ۱۳۸۰ش. | * امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]] (اربعین حدیث)، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ ۲۴، ۱۳۸۰ش. | ||
* امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، مکاسب المحرمه، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | * امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، مکاسب المحرمه، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
* شهید ثانی، زین الدین بن علی، رسائل الشهید الثانی، قم، کتابفروشی بصیرت، چاپ اول، بی‌تا. | * شهید ثانی، زین الدین بن علی، رسائل الشهید الثانی، قم، کتابفروشی بصیرت، چاپ اول، بی‌تا. | ||
* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر | * طباطبایی، سید محمدحسین، [[المیزان فی تفسیر القرآن]]، بیروت، مؤسسه الاعلمی، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر (تفسیر القرآن العظیم)، اردن-اربد، دار الکتاب الثقافی، چاپ اول، ۲۰۰۸م. | * طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر (تفسیر القرآن العظیم)، اردن-اربد، دار الکتاب الثقافی، چاپ اول، ۲۰۰۸م. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر | * طبرسی، فضل بن حسن، [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن]]، تصحیح فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی محلاتی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش. | ||
* فاضل کاظمی، جواد بن سعید، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، تحقیق و تصحیح محمدتقی کشفی و محمدباقر شریف‌زاده، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش. | * فاضل کاظمی، جواد بن سعید، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، تحقیق و تصحیح محمدتقی کشفی و محمدباقر شریف‌زاده، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش. | ||
* مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه | * مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، [[فرهنگ فقه فارسی]]، زیرنظر محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش. | ||
* مکارم | * [[مکارم شیرازی]]، ناصر، [[تفسیر نمونه]]، تهران، [[دار الکتب الاسلامیه]]، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش. | ||
* نراقی، ملااحمد، مستند الشیعه فی احکام الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت | * نراقی، ملااحمد، مستند الشیعه فی احکام الشریعة، قم، [[مؤسسه آل البیت]]، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||