کاربر ناشناس
مکه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
|||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
* مکه در اصل، مکرابا که از کلمه مقرب گرفته شده و این مکان به معنای مکانی است که به خداوند [[تقرب]] ایجاد می‌شود؛ | * مکه در اصل، مکرابا که از کلمه مقرب گرفته شده و این مکان به معنای مکانی است که به خداوند [[تقرب]] ایجاد می‌شود؛ | ||
* مکه از ریشه مکک (به معنای هلاک شدن و کم شدن) مشتق شده و مکه یعنی مکانی که هر ستمگری نظر سوئی به آن شهر داشته باشد سرنوشتی جز هلاک و نابودی نخواهد داشت؛ | * مکه از ریشه مکک (به معنای هلاک شدن و کم شدن) مشتق شده و مکه یعنی مکانی که هر ستمگری نظر سوئی به آن شهر داشته باشد سرنوشتی جز هلاک و نابودی نخواهد داشت؛ | ||
* مکه از ماده «مک(به معنای «جذب») مشتق شده که این بدان جهت است که مردم از هر دیار به آن سرزمین جذب می‌شوند.<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵</ref> | * مکه از ماده «مک(به معنای «جذب») مشتق شده که این بدان جهت است که مردم از هر دیار به آن سرزمین جذب می‌شوند.<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵.</ref> | ||
===اسامی دیگر=== | ===اسامی دیگر=== | ||
شهر مکه در طول تاریخ، به نام‌های گوناگونی معروف بوده است. برخی از این نام‌ها در قرآن نیز ذکر شده است. | شهر مکه در طول تاریخ، به نام‌های گوناگونی معروف بوده است. برخی از این نام‌ها در قرآن نیز ذکر شده است. | ||
* '''بکّه''':«إنَّ اوّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلناسِ لَلَّذی بِبَکّةَ مُبارَکاً و هُدی لِلعالَمینَ»<ref>سوره آل عمران، | * '''بکّه''':«إنَّ اوّلَ بَیتٍ وُضِعَ لِلناسِ لَلَّذی بِبَکّةَ مُبارَکاً و هُدی لِلعالَمینَ»<ref>سوره آل عمران، آیه ۹۶.</ref> | ||
* '''البلد الامین''':«وَ التّینِ وَ الزّیتونِ وَ طورِ سینینَ وَ هذا البَلَدِ الأمینَ»<ref>سوره تین، | * '''البلد الامین''':«وَ التّینِ وَ الزّیتونِ وَ طورِ سینینَ وَ هذا البَلَدِ الأمینَ»<ref>سوره تین، آیه ۱-۳.</ref> | ||
* '''امّ القری''':«لِتُنذِرَ اُمَّ القُری وَ مَن حَولَها»<ref>سوره انعام، | * '''امّ القری''':«لِتُنذِرَ اُمَّ القُری وَ مَن حَولَها»<ref>سوره انعام، آیه ۹۲.</ref> | ||
*البلد الحرام،<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵-۲۲۲</ref> | *البلد الحرام،<ref>جعفری، «نام‌های شهر مکه»، ص۲۰۵-۲۲۲.</ref> | ||
*همچنین: العَروض، السَّیل، مُخرَج صِدق، أمّ رُحم، أمّ صبح، البلد، حرم الله تعالی، فادان، الناسه، الباسّه، طیبه، حاطِمه،<ref>فاسی المکی، ص۷۶</ref> بَیتُ العَتیق، القادسیه.<ref>نهروانی المکی، الاعلام باعلام بیت الله الحرام، دارالرائق التراث العربی، ص۱۸</ref> | *همچنین: العَروض، السَّیل، مُخرَج صِدق، أمّ رُحم، أمّ صبح، البلد، حرم الله تعالی، فادان، الناسه، الباسّه، طیبه، حاطِمه،<ref>فاسی المکی، الغرام باخبار البلد الحرام، ۱۴۰۵ق، ص۷۶.</ref> بَیتُ العَتیق، القادسیه.<ref>نهروانی المکی، الاعلام باعلام بیت الله الحرام، دارالرائق التراث العربی، ص۱۸.</ref> | ||
[[پرونده:عربستان.png|بندانگشتی]] | [[پرونده:عربستان.png|بندانگشتی]] | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
{{تاریخ صدر اسلام}} | {{تاریخ صدر اسلام}} | ||
===موقعیت جغرفیایی=== | ===موقعیت جغرفیایی=== | ||
مهم‌ترین شهر و مقدس‌ترین منطقه [[حجاز]]، شهر مکه است. این شهر در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ، در طول ۴۰ درجه و ۹ دقیقه و عرض ۳۱ درجه و ۲۸ دقیقه خط استوا قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۳۰ متر است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۲-۳۳</ref> | مهم‌ترین شهر و مقدس‌ترین منطقه [[حجاز]]، شهر مکه است. این شهر در فاصله هشتاد کیلومتری شرق دریای سرخ، در طول ۴۰ درجه و ۹ دقیقه و عرض ۳۱ درجه و ۲۸ دقیقه خط استوا قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا ۳۳۰ متر است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۲-۳۳.</ref> | ||
===سبب پیدایش=== | ===سبب پیدایش=== | ||
گفته‌اند که پیدایش و گسترش شهر مکه، دو سبب اصلی داشته است: نخست اینکه مرکزیت عبادی برای عبادت خداوند باشد و دیگر اینکه در منطقه حجاز و جزیرة العرب مرکزی برای تجارت و داد و ستد و در مسیر یک راه تجاری بوده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۳</ref> | گفته‌اند که پیدایش و گسترش شهر مکه، دو سبب اصلی داشته است: نخست اینکه مرکزیت عبادی برای عبادت خداوند باشد و دیگر اینکه در منطقه حجاز و جزیرة العرب مرکزی برای تجارت و داد و ستد و در مسیر یک راه تجاری بوده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۴ش، ص۳۳.</ref> | ||
===اقتصاد مکه=== | ===اقتصاد مکه=== | ||
در دوره حول و حوش ظهور اسلام و اندکی پیش از آن، مکه به سبب اهمیت کعبه و نیز قرار داشتن بر سر راه بازرگانی یمن به سمت [[شام]]، [[فلسطین]] و [[مصر]]، محلی برای داد و ستد بود. هرچند [[قریش]] در ابتدا، فقط به تجارت در مکه می‌پرداخت، <ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲</ref> [[هاشم بن عبدمناف]]، تجارت به اطراف مکه را بنا نهاد. او به همراه برادرانش، عبدشمس و نوفل، توانستند اجازه تجارت به شام، [[یمن]]، [[حبشه]] و [[عراق]] را از حاکمان آن سرزمین‌ها بگیرند و از آن پس، مکه تبدیل به شهر بازرگانی مهمی شد.<ref>جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ۱۹۷۰م، ص۲۱؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۲۵۱-۲۵۲</ref> | در دوره حول و حوش ظهور اسلام و اندکی پیش از آن، مکه به سبب اهمیت کعبه و نیز قرار داشتن بر سر راه بازرگانی یمن به سمت [[شام]]، [[فلسطین]] و [[مصر]]، محلی برای داد و ستد بود. هرچند [[قریش]] در ابتدا، فقط به تجارت در مکه می‌پرداخت، <ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲.</ref> [[هاشم بن عبدمناف]]، تجارت به اطراف مکه را بنا نهاد. او به همراه برادرانش، عبدشمس و نوفل، توانستند اجازه تجارت به شام، [[یمن]]، [[حبشه]] و [[عراق]] را از حاکمان آن سرزمین‌ها بگیرند و از آن پس، مکه تبدیل به شهر بازرگانی مهمی شد.<ref>جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ۱۹۷۰م، ص۲۱؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۹۸۸م، ص۲۴۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref> | ||
اجتماعات تجاری قریش بیشتر در بازاری به نام عکاظ در نزدیکی [[عرفات]] در طول ماه [[ذی القعده]] بوده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۸۲؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، دار صادر، ص۸۵</ref> | اجتماعات تجاری قریش بیشتر در بازاری به نام عکاظ در نزدیکی [[عرفات]] در طول ماه [[ذی القعده]] بوده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، روائع التراث العربی، ج۱، ص۳۸۲؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، دار صادر، ص۸۵.</ref> | ||
[[ربا]] یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد مردم مکه بوده و به عنوان یک تجارت به شمار می‌رفته است.<ref> | [[ربا]] یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد مردم مکه بوده و به عنوان یک تجارت به شمار می‌رفته است.<ref>شریف، مکه و المدینه، دار الفکر العربی، ص۲۱۳.</ref> | ||
===آب و هوا=== | ===آب و هوا=== | ||
شهر مکه، که در ارتفاعات غربی منطقه حجاز قرار دارد، دارای آب و هوای گرم و خشک است. تابستانی گرم و زمستانی پرباران دارد.<ref>قائدان، ص۴۴</ref> | شهر مکه، که در ارتفاعات غربی منطقه حجاز قرار دارد، دارای آب و هوای گرم و خشک است. تابستانی گرم و زمستانی پرباران دارد.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، ۱۳۸۱ش، ص۴۴.</ref> | ||
==تاریخ مکه== | ==تاریخ مکه== | ||
===قبل از اسلام=== | ===قبل از اسلام=== | ||
از وقایع مهم دینی مکه که قبل از ظهور [[اسلام]] روی داده است، بنابر نقل‌های دینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | از وقایع مهم دینی مکه که قبل از ظهور [[اسلام]] روی داده است، بنابر نقل‌های دینی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
* '''ساخت کعبه''': حضرت ابراهیم به دستور خدا، کعبه را بنا نهاد. در ساختن خانه کعبه، فرزند وی اسماعیل نیز او را یاری کرد.<ref>ابن اثیر، ج۱، | * '''ساخت کعبه''': حضرت ابراهیم به دستور خدا، کعبه را بنا نهاد. در ساختن خانه کعبه، فرزند وی اسماعیل نیز او را یاری کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۱ و ۸۲؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۹۷م، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۲۵۱.</ref> البته، در این باره که نخستین بار کعبه در چه زمانی بنا شد، نقل‌های متفاوتی وجود دارد. در برخی از این نقلها حتی ساخت کعبه قبل از خلقت [[حضرت آدم]] عنوان شده است.<ref>ازرقی، اخبار مکه، روائع التراث العربی، ج۱، ص۶۸.</ref> | ||
* '''حمله [[ابرهه]]''': ابرهه فرمانروای [[یمن]]، در سال ۵۷۱ میلادی به قصد ویران ساختن کعبه بدانجا حمله کرد. وی با لشکری فیلسوار روی بدان سوی نهاد. اما هنگامی که بدان جا رسیدند پرندگانی از آسمان بر آنها بارانی از سنگریزه فرو ریختند. این سنگریزهها بر هر شخصی که فرود میآمد فوراً او را به هلاکت میرساند.<ref> | * '''حمله [[ابرهه]]''': ابرهه فرمانروای [[یمن]]، در سال ۵۷۱ میلادی به قصد ویران ساختن کعبه بدانجا حمله کرد. وی با لشکری فیلسوار روی بدان سوی نهاد. اما هنگامی که بدان جا رسیدند پرندگانی از آسمان بر آنها بارانی از سنگریزه فرو ریختند. این سنگریزهها بر هر شخصی که فرود میآمد فوراً او را به هلاکت میرساند.<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۲-۳۴۵.</ref> | ||
* '''تولد [[پیامبر(ص)]]''': پیامبر اسلام(ص) در ۱۷ یا ۱۲ [[ربیع الاول]] سال اول [[عام الفیل]](بین ۵۶۹-۵۷۰م) در شهر مکه به دنیا آمد.<ref>شهیدی، ص۳۷؛ آیتی، ص۴۳</ref> | * '''تولد [[پیامبر(ص)]]''': پیامبر اسلام(ص) در ۱۷ یا ۱۲ [[ربیع الاول]] سال اول [[عام الفیل]](بین ۵۶۹-۵۷۰م) در شهر مکه به دنیا آمد.<ref>شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۰ش، ص۳۷؛ آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.</ref> | ||
* '''تولد [[حضرت علی(ع)]] در داخل [[کعبه]]''': در روز جمعه [[۱۳ رجب|سیزدهم رجب]] [[سال ۳۰ عام الفیل]] امام علی(ع) در خانه کعبه متولد شد. او تنها فردی است که در خانه کعبه متولد شده است.<ref>مفید، | * '''تولد [[حضرت علی(ع)]] در داخل [[کعبه]]''': در روز جمعه [[۱۳ رجب|سیزدهم رجب]] [[سال ۳۰ عام الفیل]] امام علی(ع) در خانه کعبه متولد شد. او تنها فردی است که در خانه کعبه متولد شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵.</ref> در برخی از منابع اهل سنت نیز این واقعه نقل شده است. در [[المستدرک علی الصحیحین]] آمده است که بر اساس روایات [[متواتر]]، علی(ع)، در داخل کعبه از [[فاطمه بنت اسد]] متولد شد.<ref>حافظ نیشابوری، ج۳، ص۵۹۳</ref> | ||
===در دوره اسلامی=== | ===در دوره اسلامی=== | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
==فضایل مکه== | ==فضایل مکه== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان= | نقل‌قول= [[امام صادق]](علیه‌السلام):{{سخ}}'''«'''دوست داشتنی‌ترین زمین نزد خداوند، سرزمین مکه است. نزد خدا نه خاکی از خاک آن، نه سنگی از سنگ آن، نه درختی از درخت آن، نه کوهی از کوه‌های آن و نه آبی از آب آن محبوبتر نیست.'''»''' |تاریخ بایگانی | | {{جعبه نقل قول | عنوان= | نقل‌قول= [[امام صادق]](علیه‌السلام):{{سخ}}'''«'''دوست داشتنی‌ترین زمین نزد خداوند، سرزمین مکه است. نزد خدا نه خاکی از خاک آن، نه سنگی از سنگ آن، نه درختی از درخت آن، نه کوهی از کوه‌های آن و نه آبی از آب آن محبوبتر نیست.'''»''' |تاریخ بایگانی | | ||
| منبع = <small> | | منبع = <small>صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۲۸.</small> | تراز = راست| عرض = ۳۰۰px | اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس زمینه=#DEB887| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
شهر مکه نزد مسلمانان از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است. این امر به جهت وجود اماکن مقدس و [[تبرک|متبرک]] مانند کعبه، مسجدالحرام، انجام اعمال و مناسک حج و تاکید پیشوایان دینی بر اهتمام به عبادت در این شهر است. روایات زیادی نیز بر فضیلت و ثواب [[نماز]] در این مسجد وارد شده است. بر اساس روایاتی از [[معصومین(ع)]]، ثواب یک رکعت نماز در مسجد الحرام به اندازه صد هزار رکعت در [[مسجد|مساجد]] دیگر است.<ref>کلینی، ج۴، ص۵۲۶</ref> از این شهر به عنوان حرم خدا و رسولش و حرم امیرالمومنین یاد شده است.<ref>مجلسی، | شهر مکه نزد مسلمانان از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است. این امر به جهت وجود اماکن مقدس و [[تبرک|متبرک]] مانند کعبه، مسجدالحرام، انجام اعمال و مناسک حج و تاکید پیشوایان دینی بر اهتمام به عبادت در این شهر است. روایات زیادی نیز بر فضیلت و ثواب [[نماز]] در این مسجد وارد شده است. بر اساس روایاتی از [[معصومین(ع)]]، ثواب یک رکعت نماز در مسجد الحرام به اندازه صد هزار رکعت در [[مسجد|مساجد]] دیگر است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ش، ج۴، ص۵۲۶.</ref> از این شهر به عنوان حرم خدا و رسولش و حرم امیرالمومنین یاد شده است.<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۶ق، ص۲۰۷.</ref> | ||
==مکان‌های مقدس== | ==مکان‌های مقدس== | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان= | نقل‌قول= [[رسول اکرم]](صلی الله علیه و آله):{{سخ}}'''«'''ثواب یک رکعت نماز در مسجد من از هزار رکعت نماز در مساجد دیگر جز مسجدالحرام بیشتر است و نماز در مسجدالحرام، به اندازه هزار نماز در مسجد من است.'''»''' |تاریخ بایگانی || منبع = <small> | {{جعبه نقل قول | عنوان= | نقل‌قول= [[رسول اکرم]](صلی الله علیه و آله):{{سخ}}'''«'''ثواب یک رکعت نماز در مسجد من از هزار رکعت نماز در مساجد دیگر جز مسجدالحرام بیشتر است و نماز در مسجدالحرام، به اندازه هزار نماز در مسجد من است.'''»''' |تاریخ بایگانی || منبع = <small>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۶ق، ص۲۰۹.</small> | تراز = چپ| عرض = ۳۰۰px | اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس زمینه=#DEB887| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
=== مسجد الحرام=== | === مسجد الحرام=== | ||
{{اصلی|مسجدالحرام}} | {{اصلی|مسجدالحرام}} | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
[[پرونده:تصویری از کعبه .jpg|بندانگشتی|تصویری از کعبه]] | [[پرونده:تصویری از کعبه .jpg|بندانگشتی|تصویری از کعبه]] | ||
کعبه [[قبله]] و مهم‌ترین عبادتگاه مسلمانان است که [[زیارت]] آن به شرط [[استطاعت (حج)|استطاعت]] و داشتن شرایط، یک بار در طول عمر بر هر [[اسلام|مسلمانی]] [[وجوب|واجب]] است. بنابر برخی روایات دینی، [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و فرزندش [[اسماعیل(ع)|اسماعیل]] به دستور خدا کعبه را بنا نهادند. برخی از [[آیه|آیه‌های]] [[قرآن کریم]] نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. از سال دوم هجرت، قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به سمت کعبه تغییر کرد.<ref>ابن اثیر، | کعبه [[قبله]] و مهم‌ترین عبادتگاه مسلمانان است که [[زیارت]] آن به شرط [[استطاعت (حج)|استطاعت]] و داشتن شرایط، یک بار در طول عمر بر هر [[اسلام|مسلمانی]] [[وجوب|واجب]] است. بنابر برخی روایات دینی، [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و فرزندش [[اسماعیل(ع)|اسماعیل]] به دستور خدا کعبه را بنا نهادند. برخی از [[آیه|آیه‌های]] [[قرآن کریم]] نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. از سال دوم هجرت، قبله مسلمانان از [[بیت المقدس]] به سمت کعبه تغییر کرد.<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۸۱-۸۲؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۹۹۷م، ج۱، ص۳۷۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۸م، ج۱، ص۲۵۱.</ref> | ||
===مساجد=== | ===مساجد=== | ||
* [[مسجد خیف]]، بر اساس برخی روایات، شاهد خطبه [[پیامبر(ص)]] در [[حجة الوداع]] بوده و به سفارش [[امامان معصوم(ع)|امامان معصوم]]، [[نماز]] خواندن در آن فضیلت زیادی دارد.<ref>کلینی، ج۴، ص۵۱۹</ref> | * [[مسجد خیف]]، بر اساس برخی روایات، شاهد خطبه [[پیامبر(ص)]] در [[حجة الوداع]] بوده و به سفارش [[امامان معصوم(ع)|امامان معصوم]]، [[نماز]] خواندن در آن فضیلت زیادی دارد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ش، ج۴، ص۵۱۹.</ref> | ||
* [[مسجد النحر]] مسجدی در سرزمین منا که خداوند در این مکان، به جای اسماعیل، گوسفندی را برای ذبح کردن به سمت ابراهیم(ع) فرستاد.<ref>کردی، ج۶، ص۲۸</ref> | * [[مسجد النحر]] مسجدی در سرزمین منا که خداوند در این مکان، به جای اسماعیل، گوسفندی را برای ذبح کردن به سمت ابراهیم(ع) فرستاد.<ref>کردی، التاریخ القویم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۸.</ref> | ||
[[پرونده:مسجد خیف در سرزمین منا.jpg|بندانگشتی|مسجد خیف در سرزمین منا]] | [[پرونده:مسجد خیف در سرزمین منا.jpg|بندانگشتی|مسجد خیف در سرزمین منا]] | ||
* [[مسجد البیعة]] یا مسجد الغنم، محلی است که اولین بیعت تازه مسلمانان [[مدینه|یثرب]] با پیامبر(ص) در [[پیمان عقبه|عقبه]] صورت گرفت.<ref>جعفریان، ص۱۴۲-۱۴۴</ref> | * [[مسجد البیعة]] یا مسجد الغنم، محلی است که اولین بیعت تازه مسلمانان [[مدینه|یثرب]] با پیامبر(ص) در [[پیمان عقبه|عقبه]] صورت گرفت.<ref>جعفریان، ص۱۴۲-۱۴۴</ref> | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۸: | ||
[[پرونده:قبرستان معلاة(قبرستان ابوطالب).jpg|بندانگشتی|قبرستان معلاة(قبرستان ابوطالب)]] | [[پرونده:قبرستان معلاة(قبرستان ابوطالب).jpg|بندانگشتی|قبرستان معلاة(قبرستان ابوطالب)]] | ||
* خانه [[ام هانی]] که [[معراج]] پیامبر از این محل بوده است. | * خانه [[ام هانی]] که [[معراج]] پیامبر از این محل بوده است. | ||
* زادگاه [[امام صادق]] که در خانه‌ای معروف به دار أبی سعید نزدیک به دارالعجله به دنیا آمد. گفته شده که [[جعفر طیار]] نیز در همین خانه به دنیا آمده است.<ref>قائدان، | * زادگاه [[امام صادق]] که در خانه‌ای معروف به دار أبی سعید نزدیک به دارالعجله به دنیا آمد. گفته شده که [[جعفر طیار]] نیز در همین خانه به دنیا آمده است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۴-۱۵۳.</ref> | ||
* [[قبرستان معلاة|قبرستان مَعلاة]]، که در میان ایرانیان به قبرستان ابوطالب معروف است. در این قبرستان افرادی چون [[عبدالمطلب]]، [[ابوطالب]] و خدیجه کبرا(س) [[دفن]] شده‌اند. | * [[قبرستان معلاة|قبرستان مَعلاة]]، که در میان ایرانیان به قبرستان ابوطالب معروف است. در این قبرستان افرادی چون [[عبدالمطلب]]، [[ابوطالب]] و خدیجه کبرا(س) [[دفن]] شده‌اند. | ||
* مقبره شهدای [[شهید فخ|فخ]] که محل شهادت و دفن شهدای [[قیام فخ]] است که با سپاه [[بنی عباس]] به مبارزه پرداختند.<ref>جعفریان، صص۱۶۱-۱۶۸</ref> | * مقبره شهدای [[شهید فخ|فخ]] که محل شهادت و دفن شهدای [[قیام فخ]] است که با سپاه [[بنی عباس]] به مبارزه پرداختند.<ref>جعفریان، صص۱۶۱-۱۶۸</ref> | ||
| خط ۲۰۰: | خط ۲۰۰: | ||
==کوه‌های مهم== | ==کوه‌های مهم== | ||
* '''[[کوه ابوقبیس|ابو قُبیس]]''': این کوه که بر اساس روایات، پرفضیلت‌ترین کوه‌های مکه است، با ارتفاع ۴۲۰ متر، در شمال شرقی [[مسجد الحرام]] قرار دارد. به دلیل همسایگی با کعبه، از کوه‌های مقدس دانسته شده است. گفته شده، در جریان [[طوفان نوح]]، امانت دار [[حجرالاسود]] بوده است. به همین جهت، آنرا '''امین''' نیز خوانده‌اند. اولین اعلان رسالت پیامبر(ص) از فراز این کوه بوده است.<ref>قائدان، ص۱۱۰</ref> [[کوه صفا]] که در ابتدای مسیر [[سعی صفا و مروه|سعی]] قرار گرفته است، در دامنه این کوه قرار دارد. | * '''[[کوه ابوقبیس|ابو قُبیس]]''': این کوه که بر اساس روایات، پرفضیلت‌ترین کوه‌های مکه است، با ارتفاع ۴۲۰ متر، در شمال شرقی [[مسجد الحرام]] قرار دارد. به دلیل همسایگی با کعبه، از کوه‌های مقدس دانسته شده است. گفته شده، در جریان [[طوفان نوح]]، امانت دار [[حجرالاسود]] بوده است. به همین جهت، آنرا '''امین''' نیز خوانده‌اند. اولین اعلان رسالت پیامبر(ص) از فراز این کوه بوده است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۰.</ref> [[کوه صفا]] که در ابتدای مسیر [[سعی صفا و مروه|سعی]] قرار گرفته است، در دامنه این کوه قرار دارد. | ||
* '''جبل النور''' یا '''[[حراء]]''': این کوه در ۴ کیلومتری شمال شرقی مکه و کنار راه [[منا]] به [[عرفات]] است. با ارتفاع ۶۳۴ متر در شمال شرق مکه قرار دارد. [[غار حراء]] که در بالاترین نقطه این کوه قرار دارد، محل [[اعتکاف]] و عبادت پیامبر در ماه‌های [[ماه رمضان|رمضان]] هر ساله ایشان قبل از [[بعثت|مبعوث شدن]] بوده است. حضرت علی(ع) نیز در این ایام، همراه با پیامبر(ص) بوده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/4205?ParentID=82187 حضرت علی(ع) در غار حراء]</ref> همچنین اولین آیات قرآن بر پیامبر اکرم(ص) نیز در این غار بوده است.<ref>قائدان، ص۱۰۸</ref> | * '''جبل النور''' یا '''[[حراء]]''': این کوه در ۴ کیلومتری شمال شرقی مکه و کنار راه [[منا]] به [[عرفات]] است. با ارتفاع ۶۳۴ متر در شمال شرق مکه قرار دارد. [[غار حراء]] که در بالاترین نقطه این کوه قرار دارد، محل [[اعتکاف]] و عبادت پیامبر در ماه‌های [[ماه رمضان|رمضان]] هر ساله ایشان قبل از [[بعثت|مبعوث شدن]] بوده است. حضرت علی(ع) نیز در این ایام، همراه با پیامبر(ص) بوده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/4205?ParentID=82187 حضرت علی(ع) در غار حراء]</ref> همچنین اولین آیات قرآن بر پیامبر اکرم(ص) نیز در این غار بوده است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، ۱۳۸۱ش، ص۱۰۸.</ref> | ||
[[پرونده:جبل‌النور و غار حراء.JPG|بندانگشتی|[[کوه نور]] و [[غار حراء]]]] | [[پرونده:جبل‌النور و غار حراء.JPG|بندانگشتی|[[کوه نور]] و [[غار حراء]]]] | ||
* '''[[غار ثور|ثور]]''': این کوه با ارتفاع ۷۵۹متر در سه کیلومتری جنوب مکه قرار دارد. پیامبر اکرم(ص) در هنگام [[هجرت به مدینه]]، به جهت گمراه کردن دشمن، چند روز را در غاری در این کوه مخفی شد.<ref>فاکهی، ج۴، ص۸۰-۸۳</ref> | * '''[[غار ثور|ثور]]''': این کوه با ارتفاع ۷۵۹متر در سه کیلومتری جنوب مکه قرار دارد. پیامبر اکرم(ص) در هنگام [[هجرت به مدینه]]، به جهت گمراه کردن دشمن، چند روز را در غاری در این کوه مخفی شد.<ref>فاکهی، ج۴، ص۸۰-۸۳</ref> | ||
* '''[[شعب ابی طالب]]''': شعب یا [[شعب ابی طالب|دره ابی طالب]] که امروزه شعب علی(ع) نیز نامیده می‌شود،<ref>قائدان، ص۱۱۳-۱۱۴</ref> محلی است که مسلمانان به مدت سه سال، به منظور در امان ماندن از آزار و اذیت [[شرک|مشرکان]] به آنجا پناه بردند.<ref>ابن هشام، ج۱، ص۳۷۵-۳۷۶</ref> | * '''[[شعب ابی طالب]]''': شعب یا [[شعب ابی طالب|دره ابی طالب]] که امروزه شعب علی(ع) نیز نامیده می‌شود،<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۳-۱۱۴.</ref> محلی است که مسلمانان به مدت سه سال، به منظور در امان ماندن از آزار و اذیت [[شرک|مشرکان]] به آنجا پناه بردند.<ref>ابن هشام، ج۱، ص۳۷۵-۳۷۶</ref> | ||
دیگر کوه‌های مکه عبارتند از: حُجون، قُعَیقعان یا جبل هندی، خَندمه، عُمَر، ثبیر.<ref>جعفریان، صص۳۷و ۳۸</ref> | دیگر کوه‌های مکه عبارتند از: حُجون، قُعَیقعان یا جبل هندی، خَندمه، عُمَر، ثبیر.<ref>جعفریان، صص۳۷و ۳۸</ref> | ||
| خط ۲۲۴: | خط ۲۲۴: | ||
در سال‌های اخیر با رشد روز افزون زائران خانه خدا، ساخت هتل‌های جدید در اطراف مسجدالحرام شروع شده است. در این میان، می‌توان به پروژه ساخت ۲۶ هتل جدید برای اضافه کردن ۱۳ هزار اتاق جدید و افزایش ظرفیت شهر اشاره کرد. نخستین فاز مونوریل در مکه نیز از سال [[سال ۱۳۸۹ هجری شمسی|۱۳۸۹ش]] برای ارتباط میان مکه و اماکن مقدس منا، عرفات و مزدلفه به بهره برداری رسید. | در سال‌های اخیر با رشد روز افزون زائران خانه خدا، ساخت هتل‌های جدید در اطراف مسجدالحرام شروع شده است. در این میان، می‌توان به پروژه ساخت ۲۶ هتل جدید برای اضافه کردن ۱۳ هزار اتاق جدید و افزایش ظرفیت شهر اشاره کرد. نخستین فاز مونوریل در مکه نیز از سال [[سال ۱۳۸۹ هجری شمسی|۱۳۸۹ش]] برای ارتباط میان مکه و اماکن مقدس منا، عرفات و مزدلفه به بهره برداری رسید. | ||
برج ساعت یکی دیگر از این ساخت و سازهای جدید است که بزرگترین برج ساعت دنیا با چهار صفحه در چهار جهت است. | برج ساعت یکی دیگر از این ساخت و سازهای جدید است که بزرگترین برج ساعت دنیا با چهار صفحه در چهار جهت است. | ||
ساخت این سازه و هتل‌های اطراف، با اعتراض هایی نیز در جهان اسلام روبرو بود. به عقیده این افراد، چنین ساخت و سازهایی، نمای معنوی مسجدالحرام را تحت | ساخت این سازه و هتل‌های اطراف، با اعتراض هایی نیز در جهان اسلام روبرو بود. به عقیده این افراد، چنین ساخت و سازهایی، نمای معنوی مسجدالحرام را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.<ref>[http://taqribnews.net/vdca00ni.ff1iin6w15kk4.html پروژه‌های ساخت و سازهای غیر متعارف در مکه ادامه دارد]</ref> | ||
[[پرونده:برج ساعت در کنار مسجدالحرام.jpg|بندانگشتی|برج ساعت در کنار مسجدالحرام]] | [[پرونده:برج ساعت در کنار مسجدالحرام.jpg|بندانگشتی|برج ساعت در کنار مسجدالحرام]] | ||
| خط ۲۷۸: | خط ۲۷۸: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، تحقیق:ابی الفداء عبدالله القاضی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۷ق. | * ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، تحقیق: ابی الفداء عبدالله القاضی، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۰۷ق. | ||
*ابن جبیر، سفرنامه ابن جبیر، ترجمه پرویز اتابکی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، ۱۳۷۰ش. | *ابن جبیر، سفرنامه ابن جبیر، ترجمه پرویز اتابکی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، ۱۳۷۰ش. | ||
* ابن کثیر، البدایة و النهایة، تحقیق: دکتر عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، مصر، هجر للطباعة والنشر والتوزیع والاعلان، ۱۹۹۷م. | * ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، تحقیق: دکتر عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، مصر، هجر للطباعة والنشر والتوزیع والاعلان، ۱۹۹۷م. | ||
* ازرقی، محمد بن عبدالله، | * ازرقی، محمد بن عبدالله، أخبار مکه، بیروت، روائع التراث العربی، بی‌تا. | ||
* آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدیدنظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. | * آیتی، محمدابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تجدیدنظر و اضافات از: ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش. | * جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، قم، نشر مشعر، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش. | ||
*جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، نشر علم، تهران، ۱۳۸۹ش. | * جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، نشر علم، تهران، ۱۳۸۹ش. | ||
* جعفری، یعقوب، «نام‌های شهر مکه»، مجله میقات حج، | * جعفری، یعقوب، «نام‌های شهر مکه»، مجله میقات حج، شماره ۲، زمستان۱۳۷۱ش. | ||
* جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، ۱۹۷۰م. | * جواد علی،المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دارالعلم للملایین و مکتبة النهضة بغداد، ۱۹۷۰م. | ||
* خویی، ابوالقاسم، مناسک الحج، قم، موسسه احیاء آثار الامام خویی، بی‌تا. | * خویی، ابوالقاسم، مناسک الحج، قم، موسسه احیاء آثار الامام خویی، بی‌تا. | ||
* زینی دحلان، خلاصة الکلام فی بیان امراء البلد الحرام، قاهره، ۱۳۰۵ق. | * زینی دحلان، خلاصة الکلام فی بیان امراء البلد الحرام، قاهره، ۱۳۰۵ق. | ||
* شریف، احمد | * شریف، احمد ابراهیم، مکه و المدینه فی الجاهلیه و عهد الرسول، قاهره، دار الفکر العربی، چاپ دوم، بی‌تا. | ||
* شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، | * شهیدی، سیدجعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۰ش. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، ۱۹۶۸ق. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، دارالمعارف، ۱۹۶۸ق. | ||
* فاسی المکی، محمد بن احمد، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۵ق. | * فاسی المکی، محمد بن احمد، شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۵ق. | ||
* فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، تحقیق: عبدالملک بن عبدالله، مکه، مکتبة النهضة الحدیثة، ۱۴۰۷ق. | * فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، تحقیق: عبدالملک بن عبدالله، مکه، مکتبة النهضة الحدیثة، ۱۴۰۷ق. | ||
* قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، قم، نشر مشعر، | * قائدان، اصغر، تاریخ و آثار اسلامی مکه ومدینه، قم، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش. | ||
* قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | * قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | ||
* کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، مکتبه النهضه الحدیثه، ۱۴۱۲ق. | * کردی، محمد طاهر، التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، بی‌جا، مکتبه النهضه الحدیثه، ۱۴۱۲ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب السلامیه، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب السلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۷ش. | ||
* مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، قم، دارالتفسیر، ۱۴۱۶ق. | * مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، قم، دارالتفسیر، ۱۴۱۶ق. | ||
* مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاءالتراث، ۱۴۱۶ق. | * مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاءالتراث، ۱۴۱۶ق. | ||
* نهروانی المکی، قطب الدین، الاعلام باعلام بیت الله الحرام، بیروت، دارالرائق التراث العربی، بی‌تا. | * نهروانی المکی، قطب الدین، الاعلام باعلام بیت الله الحرام، بیروت، دارالرائق التراث العربی، بی‌تا. | ||
* یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دارالصادر، چاپ دوم، ۱۹۸۸م. | * یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دارالصادر، چاپ دوم، ۱۹۸۸م. | ||