Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۹۳
ویرایش
گرانفروشی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←واژهشناسی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
در [[علم کلام]] قدیم بحثی با عنوان إسعار(نرخ، قیمت) مطرح شده و درباره این مسئله که «گرانی و ارزانی کالا فعل [[خدا]] است یا فعل انسان» بحث شده است.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> [[اشاعره]] با استناد به روایت [[پیامبر(ص)]] «خداوند قیمت‌گذار (مُسعِر) است او تنگ می‌گیرد و گشایش می‌دهد و او روزی‌رسان است.»<ref>ایجی، شرح مواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۱۷۳.</ref> و با استدلال به این که فعل بندگان مخلوق خداوند است، گرانی و ارزانی کالا را به خدا نسبت داده‌اند.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۲۰.</ref> از نظر [[متکلم|متکلمین شیعه]]، گرانی و ارزانی کالاها به کسی که اسباب گرانی یا ارزانی را فراهم کرده، نسبت داده می‌شود. اگر سبب آن فعل خدا باشد که از روی مصلحت است، پس به او نسبت می‌دهیم و اگر سبب آن فعل انسان باشد به انسان‌ها نسبت می‌دهیم.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> | در [[علم کلام]] قدیم بحثی با عنوان إسعار(نرخ، قیمت) مطرح شده و درباره این مسئله که «گرانی و ارزانی کالا فعل [[خدا]] است یا فعل انسان» بحث شده است.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> [[اشاعره]] با استناد به روایت [[پیامبر(ص)]] «خداوند قیمت‌گذار (مُسعِر) است او تنگ می‌گیرد و گشایش می‌دهد و او روزی‌رسان است.»<ref>ایجی، شرح مواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۱۷۳.</ref> و با استدلال به این که فعل بندگان مخلوق خداوند است، گرانی و ارزانی کالا را به خدا نسبت داده‌اند.<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۲۰.</ref> از نظر [[متکلم|متکلمین شیعه]]، گرانی و ارزانی کالاها به کسی که اسباب گرانی یا ارزانی را فراهم کرده، نسبت داده می‌شود. اگر سبب آن فعل خدا باشد که از روی مصلحت است، پس به او نسبت می‌دهیم و اگر سبب آن فعل انسان باشد به انسان‌ها نسبت می‌دهیم.<ref>حلی، کشف المراد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> | ||
گرانفروشی یکی از معضلات اقتصادی جامعه به شمار می‌رود که نتایج مخرب آن بر زندگی اقشار ضعیف اثر می‌گذارد.<ref>[https://b2n.ir/383735 «ریشه گرانفروشی کجاست؟/ تاملی بر یکی از جدی‌ترین چالش‌های | گرانفروشی یکی از معضلات اقتصادی جامعه به شمار می‌رود که نتایج مخرب آن بر زندگی اقشار ضعیف اثر می‌گذارد.<ref>[https://b2n.ir/383735 «ریشه گرانفروشی کجاست؟/ تاملی بر یکی از جدی‌ترین چالش‌های اقتصادی»]، سایت باشگاه خبرنگاران جوان. </ref> | ||
[[امام خمینی]] در پیامی خطاب به اصناف و کسبه در فروردین ماه ۱۳۸۵ش در اجتناب از گرانفروشی می‌گوید: «من با کمال تأسف هر روز مواجه هستم با مشکلاتی جان‌فرسا که گاهی ناچار می‌شوم تذکراتی به ملت شریف بدهم. از آن جمله قضیه اجحاف و گرانفروشی است که کراراً شکایت از آن دارند؛ و حتی گفته می‌شود که بر خلاف موازین [[اسلام|شرعیه]]، اجناس را که از طرف دولت مبنی بر آنکه به قیمت معینی بفروشند، به قیمت‌های بسیار گزاف به مردم مستمند می‌فروشند و موجبات ناراحتی و مضیقه برای برادران و خواهران خود فراهم می‌کنند. من از فروشندگان، خصوصاً آنچه مربوط است به ارتزاق مردم، تقاضا می‌کنم دست از این اجحاف و تعدی بردارند و به [[اخلاق]] و اعمال [[اسلام|اسلامی]] برگردند.»<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۵۱۰.</ref> | [[امام خمینی]] در پیامی خطاب به اصناف و کسبه در فروردین ماه ۱۳۸۵ش در اجتناب از گرانفروشی می‌گوید: «من با کمال تأسف هر روز مواجه هستم با مشکلاتی جان‌فرسا که گاهی ناچار می‌شوم تذکراتی به ملت شریف بدهم. از آن جمله قضیه اجحاف و گرانفروشی است که کراراً شکایت از آن دارند؛ و حتی گفته می‌شود که بر خلاف موازین [[اسلام|شرعیه]]، اجناس را که از طرف دولت مبنی بر آنکه به قیمت معینی بفروشند، به قیمت‌های بسیار گزاف به مردم مستمند می‌فروشند و موجبات ناراحتی و مضیقه برای برادران و خواهران خود فراهم می‌کنند. من از فروشندگان، خصوصاً آنچه مربوط است به ارتزاق مردم، تقاضا می‌کنم دست از این اجحاف و تعدی بردارند و به [[اخلاق]] و اعمال [[اسلام|اسلامی]] برگردند.»<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۸ش، ج۶، ص۵۱۰.</ref> | ||
[[آیت‌الله خامنه‌ای]] طی پیامی در مهرماه ۱۳۷۳ش خطاب به رئیس جمهور وقت ([[اکبر هاشمی رفسنجانی]])، گرانفروشی را پدیده‌ای زشت و ظالمانه که بار سنگین آن بر دوش مردم ضعیف قرار می‌گیرد، دانسته و مبارزه با آن را مبارزه با یک ظلم مضاعف دانسته است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=11237 «پیام به رئیس جمهور در خصوص مبارزه با | [[آیت‌الله خامنه‌ای]] طی پیامی در مهرماه ۱۳۷۳ش خطاب به رئیس جمهور وقت ([[اکبر هاشمی رفسنجانی]])، گرانفروشی را پدیده‌ای زشت و ظالمانه که بار سنگین آن بر دوش مردم ضعیف قرار می‌گیرد، دانسته و مبارزه با آن را مبارزه با یک ظلم مضاعف دانسته است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=11237 «پیام به رئیس جمهور در خصوص مبارزه با گرانفروشی»]، سایت پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.</ref> | ||
در قانون [[تعزیرات]] حکومتی مصوب ۱۳۶۷ش [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]<ref>قانون تعزیرات حکومتی، مصوب ۱۳۶۷ش، ماده۲.</ref> و در قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۹۲ش مفهوم «گرانفروشی» تعریف شده و به عنوان یک [[جُرم]]، برای آن مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.<ref>قانون نظام صنفی کشور، مصوب ۱۳۹۲ش، ماده۵۷.</ref> | در قانون [[تعزیرات]] حکومتی مصوب ۱۳۶۷ش [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]<ref>قانون تعزیرات حکومتی، مصوب ۱۳۶۷ش، ماده۲.</ref> و در قانون نظام صنفی کشور مصوب ۱۳۹۲ش مفهوم «گرانفروشی» تعریف شده و به عنوان یک [[جُرم]]، برای آن مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.<ref>قانون نظام صنفی کشور، مصوب ۱۳۹۲ش، ماده۵۷.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
*بر اساس [[استفتاء|استفتائی]] از [[امام خمینی]] درباره حکم گران فروشی، اگر گرانفروشی به حد اجحاف به مشتری برسد و یا خلاف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز نیست.<ref>خمینی، استفتائات، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۲.</ref> | *بر اساس [[استفتاء|استفتائی]] از [[امام خمینی]] درباره حکم گران فروشی، اگر گرانفروشی به حد اجحاف به مشتری برسد و یا خلاف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز نیست.<ref>خمینی، استفتائات، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۶۲.</ref> | ||
*[[آیت‌الله خامنه‌ای]] در جواب استفتائی درباره تعیین مقدرار سود از فروش کالا گفته است: سود گرفتن تا وقتی که به حدّ اجحاف نرسیده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشکال ندارد، ولی افضل بلکه [[مستحب]] آن است که فروشنده به آن مقدار سودی که هزینه‌هایش را تأمین می‌کند، اکتفا نماید.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6683474/ «استفتاء جدید از مقام معظم رهبری درباره | *[[آیت‌الله خامنه‌ای]] در جواب استفتائی درباره تعیین مقدرار سود از فروش کالا گفته است: سود گرفتن تا وقتی که به حدّ اجحاف نرسیده و بر خلاف مقرّرات دولت هم نباشد، اشکال ندارد، ولی افضل بلکه [[مستحب]] آن است که فروشنده به آن مقدار سودی که هزینه‌هایش را تأمین می‌کند، اکتفا نماید.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/6683474/ «استفتاء جدید از مقام معظم رهبری درباره گرانفروشی»]، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> | ||
*از نظر [[آیت‌الله سیستانی]]، گرانفروشی در صورتی که خلاف عرف و مقررات نباشد، [به لحاظ فقهی] جایز است؛ اما [به لحاظ اخلاقی] کاری ناشایست و خلاف اخلاق است.<ref>[https://hadana.ir/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/ «آیا گرانفروشی حرام است؟» سایت هدانا. | *از نظر [[آیت‌الله سیستانی]]، گرانفروشی در صورتی که خلاف عرف و مقررات نباشد، [به لحاظ فقهی] جایز است؛ اما [به لحاظ اخلاقی] کاری ناشایست و خلاف اخلاق است.<ref>[https://hadana.ir/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/ «آیا گرانفروشی حرام است؟»]، سایت هدانا.</ref> | ||
*[[آیت‌الله مکارم شیرازی]]، در تعیین مقدار سود از فروش کالا بر این نظر است که سود میزان معینی ندارد و بستگی به رضایت طرفین دارد، مگر در کالاهایی که از سوی [[نظام اسلامی]] قیمت خاصّی برای آن تعیین شده باشد. ولی رعایت [[انصاف]] در هر حال بسیار خوب است.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61770&lid=0&mid=1213 «معامله سلف»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref> | *[[آیت‌الله مکارم شیرازی]]، در تعیین مقدار سود از فروش کالا بر این نظر است که سود میزان معینی ندارد و بستگی به رضایت طرفین دارد، مگر در کالاهایی که از سوی [[نظام اسلامی]] قیمت خاصّی برای آن تعیین شده باشد. ولی رعایت [[انصاف]] در هر حال بسیار خوب است.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?reader=1&pid=61770&lid=0&mid=1213 «معامله سلف»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref> | ||
*مطابق استفتائی از [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، فروشنده کالا شرعاً مختار است که کالای خود را به هر قیمتی که می‌خواهد بفروشد و خریدار هم چنانچه راضی به آن قیمت باشد و معامله انجام گیرد معامله صحیح است؛ اما اگر بعد از معامله کشف شود که مشتری مغبون شده است مشتری حق فسخ معامله را دارد البته باید دقت شود که اجحاف و بی‌انصافی صورت نگیرد.<ref>[https://b2n.ir/231294 «فتوای آیت‌الله صافی گلپایگانی درباره فروش اجناس به قیمت روز و گران‌تر از قیمت | *مطابق استفتائی از [[آیت‌الله صافی گلپایگانی]]، فروشنده کالا شرعاً مختار است که کالای خود را به هر قیمتی که می‌خواهد بفروشد و خریدار هم چنانچه راضی به آن قیمت باشد و معامله انجام گیرد معامله صحیح است؛ اما اگر بعد از معامله کشف شود که مشتری مغبون شده است مشتری حق فسخ معامله را دارد البته باید دقت شود که اجحاف و بی‌انصافی صورت نگیرد.<ref>[https://b2n.ir/231294 «فتوای آیت‌الله صافی گلپایگانی درباره فروش اجناس به قیمت روز و گران‌تر از قیمت اولیه»]، سایت شیعه‌نیوز.</ref> | ||
==مجازات== | ==مجازات== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
*حلی، حسن بن یوسف، تبصره المتعلمین، تهران، انتشارات فقیه، چاپ اول، ۱۳۶۸ش. | *حلی، حسن بن یوسف، تبصره المتعلمین، تهران، انتشارات فقیه، چاپ اول، ۱۳۶۸ش. | ||
*حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق. | *حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق. | ||
*خمینی، سید | *خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، نجف،دار الکتب العلمیه، ۱۳۹۰ق. | ||
*خمینی، سید روح الله، استفتائات، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۲ش. | *خمینی، سید روح الله، استفتائات، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۲ش. | ||
*خمینی، سید روح الله، صحیفه نور، قم، مؤسسه نظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش. | *خمینی، سید روح الله، صحیفه نور، قم، مؤسسه نظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش. | ||