پرش به محتوا

محمدباقر بهبهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۶٬۹۸۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
محمدباقر بهبهانی در [[اصفهان]] و در سال [[سال ۱۱۱۸ قمری |۱۱۱۸ق]] متولد شد.<ref>علیاری، بهجة الامال، ۱۳۶۶ش، ج ۶، ص۵۷۲</ref> پدرش، [[محمداکمل اصفهانی]]، از شاگردان [[علامه مجلسی]] بود<ref>قمی، الکنی، ج۲، ص۹۷.</ref> و مادرش دختر آقانورالدین بن [[ملا صالح مازندرانی]] بوده است.<ref>بهبهانی، فوائدالوحید، ص۶۴ ؛ بهبهانی، الرسائل، ۱۴۱۶ق، ص۲۸، ۱۹۶؛ قمی، فوائد، ج۲، ص۴۰۸.</ref> برخی نسبِ وحید بهبهانی را به [[شیخ مفید]] (متوفی ۴۱۳) رسانده‌اند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۳۶.</ref> البته کیوان سمیعی از [[سردار کابلی]] نقل می‌کند که سلسله سند انتساب بهبهانی به شیخ مفید جعلی است.{{مدرک}}
محمدباقر بهبهانی در [[اصفهان]] و در سال [[سال ۱۱۱۸ قمری |۱۱۱۸ق]] متولد شد.<ref>علیاری، بهجة الامال، ۱۳۶۶ش، ج ۶، ص۵۷۲</ref> پدرش، [[محمداکمل اصفهانی]]، از شاگردان [[علامه مجلسی]] بود<ref>قمی، الکنی، ج۲، ص۹۷.</ref> و مادرش دختر آقانورالدین بن [[ملا صالح مازندرانی]] بوده است.<ref>بهبهانی، فوائدالوحید، ص۶۴ ؛ بهبهانی، الرسائل، ۱۴۱۶ق، ص۲۸، ۱۹۶؛ قمی، فوائد، ج۲، ص۴۰۸.</ref> بهبهانی از احفاد [[علامه محمدباقر مجلسی]] است.<ref>آزادکشمیری،‌ نجوم السماء فى تراجم العلماء، ۱۳۸۷ش، متن‏ ج‏۱، ص۳۲۷.</ref> حبیب آبادی نسب او را تا هود نبی ذکر کرده است.<ref>حبیب آبادی،‌ مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref>
برخی نیز نسبِ او را به [[شیخ مفید]] (متوفی ۴۱۳) رسانده‌اند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۱۳۶.</ref> البته کیوان سمیعی از [[سردار کابلی]] نقل می‌کند که سلسله سند انتساب بهبهانی به شیخ مفید جعلی است.{{مدرک}}
===فرزندان===
===فرزندان===
اولین فرزند وحید به نام [[محمدعلی بهبهانی|آقا محمد علی]]، فقیهی مشهور در [[کرمانشاه]] بوده است. فرزند دیگر وی آقا عبدالحسین نام داشته که اهل سلوک و [[ریاضت]] و مجاهده با نفس بوده، و در دوران [[مرجعیت]] پدرش امور مالی و بررسی [[استفتاء|استفتائات]] بر عهده او بوده است.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۶۸</ref>
اولین فرزند وحید به نام [[محمدعلی بهبهانی|آقا محمد علی]]، فقیهی مشهور در [[کرمانشاه]] بوده است. فرزند دیگر وی آقا عبدالحسین نام داشته که اهل سلوک و [[ریاضت]] و مجاهده با نفس بوده، و در دوران [[مرجعیت]] پدرش امور مالی و بررسی [[استفتاء|استفتائات]] بر عهده او بوده است.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۶۸</ref>
خط ۵۶: خط ۵۷:


==تحصیلات==
==تحصیلات==
وحید بهبهانی دوران کودکی و نوجوانی را در اصفهان گذراند و [[علوم عقلی]] را نخست نزد پدرش آموخت<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ج ۱، ص ۱۴۷</ref> و بعد از مرگ پدر و هجوم و تسلط [[محمود افغان]] بر اصفهان در ۱۱۳۵ق، از اصفهان خارج و راهی [[عراق]] شد.
وحید بهبهانی دوران کودکی و نوجوانی را در اصفهان گذراند و [[علوم عقلی]] را نخست نزد پدرش آموخت<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ج ۱، ص ۱۴۷</ref> و بعد از مرگ پدر و هجوم و تسلط [[محمود افغان]] بر اصفهان در ۱۱۳۵ق، از اصفهان خارج و در بهبهان و حوالی آن اقامت گزید و بدان جهت به بهبهانی شهرت یافت.<ref>حبیب آبادی،‌ مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref> چندی بعد راهی [[عراق]] شد.


در [[نجف]] از اساتیدی چون [[سید محمد طباطبایی بروجردی]] (پدر همسرش)، [[سید صدرالدین قمی همدانی]] (شارح وافیه الاصول) بهره برد.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ج۱، ص۱۴۷ـ۱۴۹؛ دوانی، آقامحمدباقر بن محمداکمل اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، ۱۳۶۲ش، ص۱۱۲.</ref>
در [[نجف]] از اساتیدی چون [[سید محمد طباطبایی بروجردی]] (پدر همسرش)، [[سید صدرالدین قمی همدانی]] (شارح وافیه الاصول) بهره برد.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ج۱، ص۱۴۷ـ۱۴۹؛ دوانی، آقامحمدباقر بن محمداکمل اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، ۱۳۶۲ش، ص۱۱۲.</ref>
وی از پدر و نیز سید صدرالدین قمی و سید محمد بروجردی اجازه روایت دریافت نموده بود.<ref>حبیب آبادی،‌ مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۹.</ref>


محمدباقر بهبهانی به ''استاد الکلّ فی الکلّ'' معروف است.<ref>مازندرانی، ج ۶، ص ۱۷۷ ؛ تنکابنی، قصص العلماء، ص ۱۹۸ ؛ جاپلقی، روضة البهیة فی طرق الشفیعیة، ص ۳۱ ؛ بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۱۴۶ـ۱۴۷</ref>
محمدباقر بهبهانی به ''استاد الکلّ فی الکلّ'' معروف است.<ref>مازندرانی، ج ۶، ص ۱۷۷ ؛ تنکابنی، قصص العلماء، ص ۱۹۸ ؛ جاپلقی، روضة البهیة فی طرق الشفیعیة، ص ۳۱ ؛ بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۱۴۶ـ۱۴۷</ref>
خط ۶۶: خط ۶۸:
محمدباقر بهبهانی پس از تکمیل تحصیل در عراق، راهی [[بهبهان]] شد و بین سال‌های ۱۱۴۰ تا ۱۱۷۰ق حدود سی سال در آنجا سکونت داشت.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ، ص۱۴۷ـ۱۴۹.</ref>
محمدباقر بهبهانی پس از تکمیل تحصیل در عراق، راهی [[بهبهان]] شد و بین سال‌های ۱۱۴۰ تا ۱۱۷۰ق حدود سی سال در آنجا سکونت داشت.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان نما، ۱۳۷۳ ش، ، ص۱۴۷ـ۱۴۹.</ref>


مهم‌ترین عامل هجرت آقامحمدباقر بهبهانی به بهبهان، موقعیت آرام این منطقه بوده است که پس از آشفتگی اوضاع اصفهان پناهگاه اهل علم گردیده بود، عامل دیگر مقابله با مسلک [[اخباری]] بوده که در آن زمان توسط [[شیخ عبدالله سماهیجی بحرینی]] (متوفی ۱۱۳۵ق) در بهبهان رونق یافته و پس از او شاگردش [[سید عبدالله بلادی]] (متوفی ۱۱۶۵ق) آن را دنبال می‌کرد.<ref>جزایری، لاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۲۰۵ ـ ۲۰۶ ؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، ص ۹۳ و ۹۸.</ref>
مهم‌ترین عامل هجرت آقامحمدباقر بهبهانی به بهبهان، موقعیت آرام این منطقه بوده است که پس از آشفتگی اوضاع اصفهان پناهگاه اهل علم گردیده بود، عامل دیگر مقابله با مسلک [[اخباری]] بوده که در آن زمان توسط [[شیخ عبدالله سماهیجی بحرینی]] (متوفی ۱۱۳۵ق) در بهبهان رونق یافته و پس از او شاگردش [[سید عبدالله بلادی]] (متوفی ۱۱۶۵ق) آن را دنبال می‌کرد.<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۲۰۵ ـ ۲۰۶ ؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، ص ۹۳ و ۹۸.</ref>


*'''کربلا'''
*'''کربلا'''
خط ۹۴: خط ۹۶:
{{ستون-شروع|4}}
{{ستون-شروع|4}}
# الحاشیه علی مدارک الاحکام  
# الحاشیه علی مدارک الاحکام  
# الرسائل الأصولیة  
# الرسائل الأصولیة  
# الرسائل الفقهیة  
# الرسائل الفقهیة  
# الفوائد الحائریة  
# الفوائد الحائریة  
خط ۱۰۸: خط ۱۱۰:
# الاستصحاب
# الاستصحاب
# اصول الاسلام و الایمان
# اصول الاسلام و الایمان
# التحفه الحسینیه
# التعلیقه البهبهانیه
# التعلیقه البهبهانیه
# التقیه
# التقیه
# حاشیه ارشاد علامه
# حاشیه ارشاد علامه
# حاشیه تهذیب علامه
# حاشیه تهذیب علامه
# حاشیه ارشاد اردبیلی
# حاشیه بر شرح [[ارشاد الاذهان]] ملا احمد اردبیلی (ارشاد الاذهان تالیف علامه حلی است).
# حاشیه [[مسالک الافهام]]
# حاشیه [[مسالک الافهام]]
# حاشیه معالم
# حاشیه معالم الاصول [[شهید ثانی]]
# شرح مفاتیح الکلام<ref>مازندرانی، منتهی المقال، ۱۴۱۶ق، ج ۶، ص ۱۸۰ـ۱۸۲ ؛ بهبهانی، الفوائد الحائریه، ۱۴۱۵ق، مقدمه، ص ۲۰ ـ ۲۶</ref>
# شرح مفاتیح الکلام<ref>مازندرانی، منتهی المقال، ۱۴۱۶ق، ج ۶، ص ۱۸۰ـ۱۸۲ ؛ بهبهانی، الفوائد الحائریه، ۱۴۱۵ق، مقدمه، ص ۲۰ ـ ۲۶</ref>
# حاشیه بر کفایة المقتصد [[محقق سبزواری]]
# رساله‏ اى در حليت جمع بين فاطميتين در رد شيخ يوسف بحرانى‏
# التحفة الحسینیه در صلاه و صوم این کتاب به همین نام به فارسی برگردان شده است.<ref>حبیب آبادی،‌ مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۵.</ref>
# حاشیه بر منهج المقال [[میرزا محمد استرآبادی]]
# رساله فوائد ملحقه به فوائد اصولیه موسوم به فوائد جدیده
# احکام زکات و خمس به زبان فارسی
# احکام حج به زبان فارسی
# رساله معاملات به زبان فارسی
# رساله حرمت غناء
# رساله ذکر قیاس
# رساله حل شبهه جبر و اختیار
# رساله جمع بین الاحادیث و اقسان آن
# رساله اصول خمسه به زبان فارسی
# رساله حجیت استصحاب
# رساله استحباب نماز جمعه و بطلان وجوب عینی آن<ref>آزادکشمیری،‌ نجوم السماء فى تراجم العلماء، ۱۳۸۷ش، متن‏ ج‏۱، ص ۳۲۸-۳۳۰.</ref>
# رسالة فی الکر
# آداب التجارة<ref>خان بابا، مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاكنون، ۱۳۴۰ش، ج‏۲، ص۱۸</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۱۲۹: خط ۱۴۹:
بحرانی که اخباری معتدلی بود و به تعبیر خودش راه میانه<ref>بحرانی، الحدائق، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۱۵</ref> را برگزیده بود، خود به دسته‌بندی علمای [[شیعه]] به [[اخباری]] و [[اصول|اصولی]] و بدگویی از مجتهدان بزرگ شیعه انتقاد داشت. از این‌رو مجلس درس خود را که بزرگترین حلقه درسی در آن زمان بود به آقامحمدباقر بهبهانی واگذار کرد و او ظرف سه روز با تبیین نظریه اجتهاد و نقد نظریات اخباریان، نزدیک به دو سوم شاگردان بحرانی را از مرام اخباری رویگردان ساخت.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج ۲، ص ۲۸۵</ref>
بحرانی که اخباری معتدلی بود و به تعبیر خودش راه میانه<ref>بحرانی، الحدائق، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۱۵</ref> را برگزیده بود، خود به دسته‌بندی علمای [[شیعه]] به [[اخباری]] و [[اصول|اصولی]] و بدگویی از مجتهدان بزرگ شیعه انتقاد داشت. از این‌رو مجلس درس خود را که بزرگترین حلقه درسی در آن زمان بود به آقامحمدباقر بهبهانی واگذار کرد و او ظرف سه روز با تبیین نظریه اجتهاد و نقد نظریات اخباریان، نزدیک به دو سوم شاگردان بحرانی را از مرام اخباری رویگردان ساخت.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج ۲، ص ۲۸۵</ref>


محمدباقر بهبهانی بیش از سی سال در کربلا ماند و سرانجام موفق شد تا جریان اخباری‌گری را کنار زده، حوزه اجتهادی خود را بر پا کند.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج ۱۶، ص ۳۳۰ ـ ۳۳۱</ref>
محمدباقر بهبهانی بیش از سی سال در کربلا ماند و سرانجام موفق شد تا جریان اخباری‌گری را کنار زده، حوزه اجتهادی خود را بر پا کند.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج ۱۶، ص ۳۳۰ ـ ۳۳۱</ref> او اصول فقه را به طرزى جديد و أنيق تأسيس و تدوين نموده و در اثر تجديد نظر در مباحث آن ترويجى سخت شگفت‏ آور بدان داد، از اين‏ رو وى را مؤسس بهبهانى و مروج بهبهانى مى‏ گويند.<ref>حبیب آبادی،‌ مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
{{ستون|۳}}
{{ستون|۳}}
خط ۱۶۲: خط ۱۸۲:
*مازندرانی حائری، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم، ۱۴۱۶ق.
*مازندرانی حائری، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم، ۱۴۱۶ق.
*مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی، نجف، ۱۳۴۹ق.
*مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، چاپ سنگی، نجف، ۱۳۴۹ق.
*حبیب آبادی،‌ محمدعلی، مكارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، اصفهان، نفایس مخطوط اصفهان، چ۱، ۱۳۶۴ش.
*خان بابا، مشار، مؤلفين كتب چاپى فارسى و عربى از آغاز چاپ تاكنون، بی جا، بی نا، ۱۳۴۰ش.
{{پایان}}{{پایان}}
{{پایان}}{{پایان}}


خط ۱۹۴: خط ۲۱۶:
[[ur:وحید بہبہانی]]
[[ur:وحید بہبہانی]]
[[id:Wahid Bihbahani]]
[[id:Wahid Bihbahani]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:مدفونان در حرم امام حسین]]
[[Category:مراجع تقلید ساکن کربلا]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:آل آقا]]
[[Category:نویسندگان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:اصولیان شیعه قرن ۱۲ (قمری)]]
[[Category:دانش‌آموختگان حوزه علمیه کربلا]]


[[رده:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
[[رده:مراجع تقلید قرن ۱۲ (قمری)]]
کاربر ناشناس