پرش به محتوا

کوه نور: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ اوت ۲۰۱۴
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''حِراء'''، از کوه‌هاى مشهور [[مکه]] که [[وحى]] اولین‌بار در آنجا بر [[حضرت محمد (ص)]] نازل شد و از این‌رو به آن '''جبل‌النور''' (کوه نور) نیز گفته‌اند. در این کوه غاری وجود دارد (که به '''«غار حِراء»''' مشهور است) و حضرت محمد (ص) پیش از [[اسلام]] هر سال مدتى را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref>فاسى، شفاء الغرام، ج ص 279</ref> (نک: [[تحنث]]) و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد.
'''حِراء'''، از کوه‌های مشهور [[مکه]] که [[وحی]] اولین‌بار در آنجا بر [[حضرت محمد (ص)]] نازل شد و از این‌رو به آن '''جبل‌النور''' (کوه نور) نیز گفته‌اند. در این کوه غاری وجود دارد (که به ''' «غار حِراء» ''' مشهور است) و حضرت محمد (ص) پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و عبادت می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۷۹</ref> (نک: [[تحنث]]) و خدا آن حضرت را در آنجا به رسالت مبعوث کرد.
 


== مشخصات کوه ==
== مشخصات کوه ==
[[پرونده:كوه حراء.jpg|بندانگشتی|۱۸۰px|چپ|كوه حراء]]
کوه حِراء در شمال‌شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref> بنابر منابع متقدم، در گذشته، فاصله کوه حراء تا مکه یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج ۱، ص ۱۵۸</ref> یا سه میل<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۲؛ یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۸۰؛ قس حمیری، الروض المعطار، ص۱۹۰</ref> بوده است؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، کوه حراء داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است. فاصله این کوه تا [[مسجدالحرام]] چهار تا شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref> این کوه مشرف بر مِنا و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج ۱، ص ۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷</ref>


[[پرونده:كوه حراء.jpg|بندانگشتی|180px|چپ|كوه حراء]]
ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه، ص ۲۲</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ص ۱۹۰</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.
کوه حِراء در شمال‌شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطى دارد و از دیگر کوه‌هایى که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مکه، ص 107</ref> بنابر منابع متقدم، در گذشته، فاصله کوه حراء تا مکه یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص130؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج 1، ص 158</ref> یا سه میل<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص 192؛ یاقوت حموى، معجمع البلدان، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام، ج 1، ص 280؛ قس حمیرى، الروض المعطار، ص190</ref> بوده است؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، کوه حراء داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌هاى مسکونى آن را احاطه کرده است. فاصله این کوه تا [[مسجدالحرام]] چهار تا شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مکه، ص 107</ref> این کوه مشرف بر مِنا و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص130؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن‌بطوطة، ج 1، ص 158؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مکه، ص 107</ref>
 
ارتفاع آن از سطح دریا 560 متر است<ref>عبدالغنى، تاریخ امراء المکه، ص 22</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهى است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیرى، الروض المعطار، ص 190</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموى، معجمع البلدان، ذیل مادّه</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعى در برابر کسى که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.
 


== مشخصات غار ==
== مشخصات غار ==
[[پرونده:نمایی از غار حراء.jpg|بندانگشتی|نمایی از غار حرا]]
[[پرونده:نمایی از غار حراء.jpg|بندانگشتی|نمایی از غار حرا]]
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|134px|چپ|غار حراء]]
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|۱۳۴px|چپ|غار حراء]]
 
غار حِراء در بالاترین نقطه‌ی این کوه واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. براى رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به ‌هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمى، راهنماى حج، ج 2، ص 157</ref>


انتهاى غار کاملاً به‌ سوى [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدّس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مکه، ص 108</ref> از بالاى کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمى، راهنماى حج، ج 2، ص 157</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌اى است که یک شخص متوسط ‌القامت می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرماى سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامى مکه، ص 107ـ108</ref>
غار حِراء در بالاترین نقطه‌ی این کوه واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به ‌هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج ۲، ص ۱۵۷</ref>


برخى مورخان، غار حراء را با [[غار ثور]] ــ که پیامبر اکرم(ص) هنگام [[هجرت]] از مکه به [[مدینه]]، به آن پناه بردــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقى، اخبار مکه، ج 2، ص 288؛ فاسى، شفاء الغرام، ج 1، ص 280؛ نهروالى، کتاب الاعلام، ص440</ref>
انتهای غار کاملاً به‌ سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدّس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۸</ref> از بالای کوه حراء مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج ۲، ص ۱۵۷</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص متوسط ‌القامت می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص ۱۰۷ـ۱۰۸</ref>


برخی مورخان، غار حراء را با [[غار ثور]] ــ که پیامبر اکرم (ص) هنگام [[هجرت]] از مکه به [[مدینه]]، به آن پناه بردــ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج ۲، ص ۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰</ref>


== کوه حراء در روایات دینی و تاریخی ==
== کوه حراء در روایات دینی و تاریخی ==
روایت شده است که حضرت [[آدم (ع)]] خانه کعبه را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه حراء بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در [[تورات]]<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵</ref> از آن یاد شده، اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملی، الصحیح، ج ۱، ص ۱۹۷</ref>


روایت شده است که حضرت [[آدم(ع)]] خانه کعبه را از سنگ‌هاى پنج کوه بنا کرد که یکى از آنها کوه حراء بود.<ref>هیثمى، مجمع الزوائد، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسى، شفاء الغرام، ج۱، ص۹۱</ref> گفته شده که کوه حراء همان کوه فاران است که در [[تورات]]<ref>کتاب اول سموئیل نبى، ۱:۲۵</ref>  از آن یاد شده، اما ظاهراً فاران نامى است که به همه کوه‌هاى مکه اطلاق شده است نه فقط کوه حراء.<ref>عاملى، الصحیح، ج ۱، ص ۱۹۷</ref>
گفته‌اند از معجزات [[پیامبر اکرم]] آن بود که کوه حراء در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر (ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج ۲، ص ۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۱، ص ۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج ۵، ص ۵۷</ref>
 
گفته‌اند از معجزات [[پیامبر اکرم]] آن بود که کوه حراء در زیر پاى آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج ص 419؛ طبرسى، الاحتجاج، ج ص 326؛ مقریزى، امتاع الاسماع، ج 5، ص 57</ref>
 
از [[امام علی]](ع) نقل شده است که [[پیامبر اسلام|پیامبر]](ص) هر سال در حراء خلوت می گزید، من او را می دیدم و جز من کسی وی را نمی دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه 192، ص 222.</ref>


این کوه در [[دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلى از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف ‌بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموى پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکرى، معجم، ذیل مادّه؛ فاسى، شفاء الغرام، ج 1، ص 281؛ نهروالى، کتاب الاعلام، ص440</ref> نخستین کسى که در کوه حراء [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیاى پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج 2، ص 15</ref> (نک: [[تحنث]])
از [[امام علی]] (ع) نقل شده است که [[پیامبر اسلام|پیامبر]] (ص) هر سال در حراء خلوت می گزید، من او را می دیدم و جز من کسی وی را نمی دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص ۲۲۲.</ref>


این کوه در [[دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف ‌بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰</ref> نخستین کسی که در کوه حراء [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج ۲، ص ۱۵</ref> (نک: [[تحنث]])


== زیارت غار حراء ==
== زیارت غار حراء ==
 
برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از مستحبات اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج ۱، ص ۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ص ۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج ۱۵، جزء۲۶، ص ۶۸</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص ۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، ج ۱، ص ۱۹۹، ۲۸۰</ref>
برخى فقها [[زیارت]] غار حراء را از مستحبات اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج ص 468؛ سبزوارى، ذخیرة المعاد، ص 695؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوى، ج 15، جزء26، ص 68</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که دعا در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ص 190؛ فاسى، شفاء الغرام، ج ص 199، 280</ref>
 


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
 
*[[پیامبر اکرم]] (ص)  
*[[پیامبر اکرم]](ص)
*[[مکه]]
*[[مکه]]
*[[وحی]]
*[[وحی]]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|2}}
{{پانویس|۲}}
 


== منابع ==
== منابع ==
 
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع}}
{{col-begin}}
{{راست‌چین}}
 
*ابن‌اثیر، "الکامل فی التاریخ"؛
*ابن‌اثیر، "الکامل فی التاریخ"؛
*ابن‌بطوطه، "رحلة ابن‌بطوطة"، چاپ محمدعبدالمنعم عریان، بیروت، 1407 /1987.
*ابن‌بطوطه، "رحلة ابن‌بطوطة"، چاپ محمدعبدالمنعم عریان، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
*ابن‌تیمیه، "مجموع الفتاوى"، چاپ مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، 1421/2000.
*ابن‌تیمیه، "مجموع الفتاوی"، چاپ مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۰م.
*ابن‌جبیر، "رحلة ابن‌جبیر"، چاپ حسین نصّار، قاهره، 1992.
*ابن‌جبیر، "رحلة ابن‌جبیر"، چاپ حسین نصّار، قاهره، ۱۹۹۲م.
*ابن‌حنبل، "مسندالامام احمدبن حنبل"، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
*ابن‌حنبل، "مسندالامام احمدبن حنبل"، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
*ازرقى، محمد بن‌عبداللّه، "اخبار مکة و ماجاء فیها من الآثار"، چاپ رشدى صالح ملحس، بیروت، 1403/1983، چاپ افست قم، 1369ش.
*ازرقی، محمد بن‌عبداللّه، "اخبار مکة و ماجاء فیها من الآثار"، چاپ رشدی صالح ملحس، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، چاپ افست قم، ۱۳۶۹ش.
*بکرى، عبداللّه بن‌عبدالعزیز، "معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع"، چاپ مصطفى سقّا، بیروت، 1403/1983.
*بکری، عبداللّه بن‌عبدالعزیز، "معجم مااستعجم من اسماء البلاد و المواضع"، چاپ مصطفی سقّا، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
*حمیرى، محمد بن‌عبداللّه، "الروض المعطار فى خبر الأقطار"، چاپ احسان عباس، بیروت، 1984.
*حمیری، محمد بن‌عبداللّه، "الروض المعطار فی خبر الأقطار"، چاپ احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.
*خادمى، محمدحسن، "راهنماى حج و عمره"، تهران، 1383ش.
*خادمی، محمدحسن، "راهنمای حج و عمره"، تهران، ۱۳۸۳ش.
*سبزوارى، محمدباقر بن‌محمدمؤمن، "ذخیرة المعاد فى شرح الارشاد"، چاپ سنگى تهران، 1273ـ1274، چاپ افست قم، بی‌تا.
*سبزواری، محمدباقر بن‌محمدمؤمن، "ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد"، چاپ سنگی تهران، ۱۲۷۳ـ۱۲۷۴ق، چاپ افست قم، بی‌تا.
*[[شهید اول]]، محمد بن‌مکى، "الدروس الشرعیة فى فقه الامامیة"، قم، 1412ـ1414ق.
*[[شهید اول]]، محمد بن‌مکی، "الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة"، قم، ۱۴۱۲ـ۱۴۱۴ق.
*طبرسى، احمد بن‌على، "الاحتجاج"، چاپ محمدباقر موسوى خرسان، نجف، 1386/1966، چاپ افست قم، بی‌تا.
*طبرسی، احمد بن‌علی، "الاحتجاج"، چاپ محمدباقر موسوی خرسان، نجف، ۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م، چاپ افست قم، بی‌تا.
*عاملى، جعفر مرتضى، "الصحیح من سیرة النبى الاعظم صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم"، قم، 1403.
*عاملی، جعفر مرتضی، "الصحیح من سیرة النبی الاعظم صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم"، قم، ۱۴۰۳ق.
*عبدالغنى، عارف، "تاریخ امراء مکة المکرمة: من 8 ه ـ1344ه"، دمشق، 1413/1992.
*عبدالغنی، عارف، "تاریخ امراء مکة المکرمة: من ۸ ه ـ۱۳۴۴ه"، دمشق، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۲م.
*فاسى، محمد بن‌احمد، "شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام"، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
*فاسی، محمد بن‌احمد، "شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام"، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا.
*قائدان، اصغر، "تاریخ و آثار اسلامى مکه مکرّمه و مدینه منوّره"، تهران، 1384ش.
*قائدان، اصغر، "تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرّمه و مدینه منوّره"، تهران، ۱۳۸۴ش.
*مقریزى، احمد بن‌على، "امتاع الاسماع بما للنبى صلی‌اللّه‌علیه‌وسلم من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع"، چاپ محمد عبدالحمید نمیسى، بیروت، 1420/1999.
*مقریزی، احمد بن‌علی، "امتاع الاسماع بما للنبی صلی‌اللّه‌علیه‌وسلم من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع"، چاپ محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
*نهروالى، محمد بن‌احمد، "کتاب الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام"، چاپ على محمد عمر، قاهره، 1425/2004.
*نهروالی، محمد بن‌احمد، "کتاب الاعلام باعلام بیت‌اللّه الحرام"، چاپ علی محمد عمر، قاهره، ۱۴۲۵ق/۲۰۰۴م.
*هیثمى، علی‌بن ابوبکر، "مجمع الزوائد و منبع الفوائد"، بیروت، 1408/1988.
*هیثمی، علی‌بن ابوبکر، "مجمع الزوائد و منبع الفوائد"، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
*یاقوت حموى، "معجمع البلدان".
*یاقوت حموی، "معجمع البلدان".
{{col-end}}
{{پایان}}
{{پایان}}


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
 
* منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5894 دانشنامه جهان اسلام]
* منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5894 دانشنامه جهان اسلام]


[[رده:پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:مکه‎‏]]
[[رده:مکه‎‏]]