کاربر ناشناس
امر بین الامرین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح لینک جبر و تفویض
imported>Salvand جز (اضافه کردن یک جستار وابسته) |
imported>Salvand جز (اصلاح لینک جبر و تفویض) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
=== آیات قرآن === | === آیات قرآن === | ||
از آیات قرآن می‌توان به [[آیه]] '''إِیاک نعبد و إیاک نستعین'''<ref>حمد:۵</ref> اشاره کرد. این آیه با اعتقاد به [[جبر]] ناسازگار است؛ زیرا اگر خداوند خالق افعال ما باشد و اراده ما دخالتی نداشته باشد، بی‌معناست عبادت را به خودمان نسبت دهیم و بگوییم: «نعبد: عبادت می‌کنیم»؛ چنان‌که آیه با عقیده [[تفویض]] نیز که می‌گوید خداوند دخالتی در فعل ما ندارد، ناسازگار است؛ زیرا استعانت (نستعین: یاری می‌طلبیم)از کسی که دخالتی در تحققِ عمل ندارد، معنایی نخواهد داشت.<ref>طباطبایی، ''المیزان''، ج۱، ص۲۴.</ref> [[امام صادق]](ع) نیز در پاسخ به شخصی درباره این موضوع به همین آیه استدلال کرده‌اند.<ref>مجلسی، ''بحارالانوار''، ج۵، ص۵۶.</ref> | از آیات قرآن می‌توان به [[آیه]] '''إِیاک نعبد و إیاک نستعین'''<ref>حمد:۵</ref> اشاره کرد. این آیه با اعتقاد به [[جبر و اختیار|جبر]] ناسازگار است؛ زیرا اگر خداوند خالق افعال ما باشد و اراده ما دخالتی نداشته باشد، بی‌معناست عبادت را به خودمان نسبت دهیم و بگوییم: «نعبد: عبادت می‌کنیم»؛ چنان‌که آیه با عقیده [[تفویض]] نیز که می‌گوید خداوند دخالتی در فعل ما ندارد، ناسازگار است؛ زیرا استعانت (نستعین: یاری می‌طلبیم)از کسی که دخالتی در تحققِ عمل ندارد، معنایی نخواهد داشت.<ref>طباطبایی، ''المیزان''، ج۱، ص۲۴.</ref> [[امام صادق]](ع) نیز در پاسخ به شخصی درباره این موضوع به همین آیه استدلال کرده‌اند.<ref>مجلسی، ''بحارالانوار''، ج۵، ص۵۶.</ref> | ||
از آیات دیگری می‌توان به آیه ۱۷ [[سوره انفال]] اشاره کرد: | از آیات دیگری می‌توان به آیه ۱۷ [[سوره انفال]] اشاره کرد: | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
همچنین دسته‌ای از آیات، انسان را مختار معرفی کرده‌اند و افعال را به او نسبت داده‌اند، مانند '''«لیسَ للإنسان إلاّ ما سعی''': برای انسان غیر از آنچه تلاش کرده نیست» <ref>نجم:۳۹.</ref> و در دسته‌ای دیگر، اذن و [[مشیت]] خداوند مؤثر در افعال معرفی شده است، مانند '''«وَما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُول إلاّ لیطاعَ بإِذْنِ اللّه''': ما رسولی نفرستادیم، مگر برای اینکه به اذن خداوند اطاعت شود».<ref>نساء:۶۴.</ref> | همچنین دسته‌ای از آیات، انسان را مختار معرفی کرده‌اند و افعال را به او نسبت داده‌اند، مانند '''«لیسَ للإنسان إلاّ ما سعی''': برای انسان غیر از آنچه تلاش کرده نیست» <ref>نجم:۳۹.</ref> و در دسته‌ای دیگر، اذن و [[مشیت]] خداوند مؤثر در افعال معرفی شده است، مانند '''«وَما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُول إلاّ لیطاعَ بإِذْنِ اللّه''': ما رسولی نفرستادیم، مگر برای اینکه به اذن خداوند اطاعت شود».<ref>نساء:۶۴.</ref> | ||
دسته اول آیات، مقابل عقیده جبر و دسته دوم مقابل عقیده تفویض است و جمع بین آنها این است که گفته شود خداوند به بندگان خود اختیار و مشیت داده است؛ ولی این اختیار و مشیت در طول مشیت الهی است. | دسته اول آیات، مقابل عقیده [[جبر و اختیار|جبر]] و دسته دوم مقابل عقیده [[تفویض]] است و جمع بین آنها این است که گفته شود خداوند به بندگان خود اختیار و مشیت داده است؛ ولی این اختیار و مشیت در طول مشیت الهی است. | ||
=== احادیث === | === احادیث === | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
دسته سوم: روایاتی که عقیده حق را منزلی میان جبر و تفویض مطرح می‌کند.<ref> مجلسی، ''بحارالانوار''، ج۵، ص۵۱.</ref> | دسته سوم: روایاتی که عقیده حق را منزلی میان جبر و تفویض مطرح می‌کند.<ref> مجلسی، ''بحارالانوار''، ج۵، ص۵۱.</ref> | ||
دسته چهارم: روایاتی که کشف حقیقت «امر بین الامرین» را مشکل و متوقف بر داشتن | دسته چهارم: روایاتی که کشف حقیقت «امر بین الامرین» را مشکل و متوقف بر داشتن قدمِ استوار می‌داند و برای [[مؤمن]] اعتقاد به بطلان جبر و تفویض را کافی شمرده است.<ref> مجلسی، ''بحارالانوار''، ج۵، ص۹۷.</ref> | ||
دسته پنجم: روایاتی که برای هدایت ذهن‌های مردم عادی، حقیقت امر بین الامرین را در قالب مثال‌هایی بیان کرده است.<ref> کلینی، ''اصول کافی''، ج۱، ص۱۶۰.</ref> | دسته پنجم: روایاتی که برای هدایت ذهن‌های مردم عادی، حقیقت امر بین الامرین را در قالب مثال‌هایی بیان کرده است.<ref> کلینی، ''اصول کافی''، ج۱، ص۱۶۰.</ref> | ||