امامت امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

نام امامان دوازده‌گانه شیعه به ترتیب‌ عبارت است از: [[علی|امیرمؤمنان على (ع)]]، [[امام حسن مجتبی (ع)]]، [[امام حسین (ع)]]، [[امام سجاد (ع)]]، [[امام محمد باقر (ع)]]، [[امام جعفر صادق (ع)]]، [[امام موسی کاظم (ع)]]، [[امام رضا (ع)]]، [[امام جواد|امام محمدتقى (ع)]]، [[امام هادی|امام على النقى (ع)]]، [[امام حسن عسکری (ع)]] و [[امام مهدی (عج)]].

دلایل امامت ائمه را می‌توان در در دو بخش کلی [[حدیث|روایات]] و ویژگی‌های خود ائمه دسته‌بندی کرد. برخی روایات تأكيد می‌كنند كه ائمه دوازده نفر و از [[قریش]] هستند و پاره‌ای ديگر از احاديث ضمن شمردن نام امامان، ايشان را از اهل بیت معرفی می‌كند.

نوع اول احادیثى است که در آنها تعداد جانشینان پیامبر (ص) منحصر در دوازده نفر که همگى از [[قریش]] هستند، ذکر شده است.

پیامبر (ص) در برخى از این احادیث،  از این دوازده نفر با عنوان «اثناعشر خلیفة» یاد کرده است، مثل حدیث: «یکون من بعدى اثنا عشر خلیفة کلّهم من قریش» ،<ref>''مسند'' احمد، ج5، ص92؛ ''مسند'' ابن‌جعد، ص390؛ ''صحیح'' ابن‌حبان، ج5، ص44.</ref> «لا یزال هذا الدین عزیزاً منیعاً إلى اثنی عشر خلیفة کلّهم من قریش»،<ref>''صحیح'' مسلم، ج6، ص 4؛ ''مسند'' ابوداود، ص105؛ ابن‌ابی‌عاصم، ''الآحاد والمثانى''، ج3، ص126.</ref> «لا یزال الدین قائماً حتى یکون اثنا عشر خلیفة من قریش»<ref>''مسند'' احمد، ج5، ص86؛ ''مسند'' ابویعلى، ج13، ص456.</ref> و احادیث مشابه دیگر.

بعضى از محققان اهل سنت نیز اذعان كرده‌اند که مراد از این دوازده نفر در احادیث نبوى، دوازده نفر از [[اهل بیت]] است؛ زیرا این احادیث بر کسان دیگر قابل تطبیق نیست، نه بر [[خلفا]] ى بعد از [[پیامبر (ص)]] چون تعداد آنان کمتر از دوازده نفر است، و نه بر حاکمان [[بنى‌امیه]] چون تعداد آنان بیشتر از دوازده نفر است. علاوه بر اینکه حاكمان بنی‌امیه شدیداً ظالم بودند و [[هاشمى]] هم نبودند.

همچنین گفتنی است پیامبر (ص) در برخى موارد، از امامان بعد از خود با عنوان «اثنا عشر امیراً» نام برده است، مثل حدیث: «یکون من بعدى اثنا عشر أمیراً... کلّهم من قریش».<ref>''صحیح'' بخارى، ج8، ص127؛ ''مسند'' احمد، ج5، ص94؛ ''سنن'' ترمذى، ج3، ص340.</ref>

در چند حدیث دیگر تعداد جانشینان پیامبر (ص) همان تعداد نقباى (رؤسای) بنى‌اسرائیل براى حضرت موسى (علیه السلام)، دانسته شده است، مثل: «انّ عدة الخلفاء بعدى عدة نقباء موسى»<ref>سیوطی، ''الجامع الصغیر''، ج1، ص350؛ متقی هندی، ''کنزالعمال''، ج6، ص89</ref> و «الخلفاء بعدى اثنا عشر کعدد نقباء بنى اسرائیل». <ref>قندوزی، ''ینابیع الموده''، ج2، ص315؛ صدوق، امالى، ص387؛ سیدهاشم بحرانی، ''غایة المرام''، ج2، ص271.</ref> گفتنی است نقبای بنی‌اسرائیل نیز دوازده نفر بوده‌اند.

نوع دوم احادیثى است که پیامبر (صلى الله علیه وآله و سلم) ضمن تأکید بر دوازده نفر بودن جانشینان خود، به معرفى این دوازده نفر پرداخته و آنان را از اهل‌بیت خود دانسته است.این نوع روایات خود بر چند دسته‌اند:

در حدیث معروف به [[حدیث لوح]] نیز اسامى امامان دوازده‌گانه با توصیفات خاص هر کدام ذکر شده است.<ref>کلینی، ''کافى''، ج1، ص8؛ ابن‌بابویه قمی، ''الإمامة والتبصره''، ص104؛ مفید، ''الاختصاص''، ص210.</ref>

دلیل دوم [[امامت]] [[ائمه]](ع) [[عصمت]] ایشان است. در احادیثی از امامان اهل‌بیت  (ع) با ویژگى عصمت یاد شده است.<ref>صدوق، ''کمال الدین''، ص280؛ همو، ''عیون اخبارالرضا''، ج2، ص66؛ سیدهاشم بحرانی، ''غایة المرام''، ج1، ص195؛ خزاز قمی، ''کفایة الأثر''، ص135؛ محمدباقر مجلسی، ''بحارالانوار''، ج36، ص331.</ref> این روایات در حقیقت به برهان عقلى بر امامت ائمه اهل‌بیت (علیهم السلام) دلالت دارند؛ زیرا از نظر عقلى، امام باید معصوم باشد و چون در میان امت کسى جز امامان اهل‌بیت (علیهم السلام)از ویژگى عصمت برخوردار نبوده است، امامت آنان قطعى خواهد بود.

دلیل دیگر اثبات امامت امامان دوازده‌گانه (ع)، افضلیت آنان در کمالات نفسانى است، با این بیان که امامان شیعه به دلیل برخوردارى از کمالات و ویژگى‌هاى منحصر به فردى نظیر علم، عصمت و... بر دیگران برترى دارند و مستحق تصدى مقام امامت و ریاست عامه‌اند. بدیهى است با وجود آنان، مقدم‌داشتن دیگران براى تصدى مقام امامت، عقلاً قبیح و ناروا است.<ref>حلی، ''کشف المراد''، ص539.</ref>

ابوعثمان عمربن‌بحر (متوفاى 255ق) مى‌گوید: جعفربن‌محمد کسى است که دنیا را پر از علم و فقه خود کرد و اشخاصى مثل ابوحنیفه و سفیان ثورى و دیگران، مفتخر به شاگردى ایشان بوده‌اند.<ref>''رسائل جاحظ''، ص106.</ref> و دیگر اعترافات و تصریحاتى که بزرگان اهل سنت در مورد عظمت و مقام رفیع امامان شیعه کرده‌اند.

دلیل دیگر بر اثبات امامت ائمه دوازده‌گانه شیعه، معجزه‌هایى است که از آنان در موارد متعددى صادر شده است. صدور این معجزات به صورت‌های زیر بوده است: