فریضه: تفاوت میان نسخه‌ها

* از نظر گروهی از فقها، فریضه به [[واجبات|واجباتی]] گفته می‌شود که وجوبشان در [[قرآن]] بیان شده است مانند [[نماز]]، [[روزه]]، [[زکات]]، [[حج]].<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، الطهاره، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۴۰۶؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> برخی این تعریف را نظر مشهور دانسته‌اند.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»، وبگاه فقاهت.]</ref> صاحب کتاب مهذب الاحکام، این معنا را اصطلاح امامان(ع) در باب نماز شمرده است.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref> براساس این تعریف، هر آنچه از قرآن، دلیلی بر وجوب آن داریم، فریضه و الا سنت خواهد بود.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»، وبگاه فقاهت.]</ref> به فریضه به این معنا، فرض الله و به سنت، فرض النبی(ص) گفته می‌شود.<ref>سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹.</ref>

* عده‌ای فریضه را مترادف با واجب و در مقابل [[مستحب]] دانسته‌اند.<ref>نراقی، مستند الشیعه،‌ ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۷؛ علامه مجلسی، ملاذالاخیار، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۴۶۵؛ [http://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/feqh/90/910213/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%B6%D9%87 شبیری زنجانی، «درس خارج فقه ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ش»، وبگاه فقاهت].</ref>

* بعضی فریضه را به آنچه خداوند واجب و تشریع کرده است، تعریف کرده‌اند؛<ref>خمینی، کتاب الخلل فی الصلاة، قم، ص۲۰.</ref> هرچند در قرآن نیامده باشد.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»،‌ وبگاه فقاهت.]</ref> مستند این تعریف، روایاتی است که در آنها بر بعضی [[احکام]]، فریضه اطلاق شده، در حالی که آن احکام در قرآن بیان نشده‌اند.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»،‌ وبگاه فقاهت.]</ref>

در منابع متعدد روایی<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: طوسی، تهذیب الاحکام،‌ ‌۱۳۶۵ش، ج۱،‌ ص۱۱۲ وج۳، ص۲۴؛‌ صدوق، من لایحضره الفقیه، جامعه مدرسین حوزه، ج۱،‌ ص۸۱ و ۱۰۸.</ref> و فقهی<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱،‌ ص۴۱۷ و ج۴،‌ ص۱۴۲؛ نراقی، مستند الشیعه،‌ ۱۴۱۵ق، ج۲،‌ ص۳۵۹ و ج۳،‌ ص۱۸۰.</ref> فریضه در مقابل سنت قرار دارد. مراد از سنت براساس و ترتیب تعاریف فوق از این قرار است:

# مراد از سنت آن چیزی است که وجوب یا [[استحباب|استحبابش]] از سنت [[پیامبر(ص)]] دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۳۳۳؛ مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۲۶؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۱۸۹؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> مانند [[غسل میت]].<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref> [[شیخ صدوق]] تمام [[غسل|غسل‌ها]] را به غیر از [[غسل جنابت]]، به این معنا، سنت دانسته است.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، جامعه مدرسین حوزه، ج۱،‌ ص۸۱؛‌ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، الموسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۹ق، ج۹، ص۱۰.</ref>  

# سنت به معنای مستحب است.<ref>[http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»،‌ وبگاه فقاهت.]</ref>  

# سنت هر آن چیزی است که پیامبر(ص) تشریع کرده است<ref>خمینی، کتاب الخلل فی الصلاة، قم، ص۲۰؛ [http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»،‌ وبگاه فقاهت.]</ref>

گفته شده در صورت تزاحم فریضه و سنت(عدم امکان جمع میان آن دو در مقام عمل)، فریضه بر سنت مقدم می‌شود.<ref>نگاه کنید به: [http://www.ostadmadadi.ir/persian/lesson/12147/ مددی، درس خارج اصول فقه ۲۷ دی ۱۳۹۵ش»، وبگاه دروس و آثار»]؛ [http://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shahidi/osool/96/970105 شهیدی، «درس خارج اصول فقه، ۵ فروردین ۱۳۹۷ش»،‌ وبگاه فقاهت.]</ref>

*‌ صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه، چاپ دوم، بی‌تا.