ماهی فلسدار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح لینک
جز (←منابع: ویرایش جزیی) |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح لینک) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
'''ماهی فَلْس‌دار''' یا '''ماهی پولَک‌دار،''' ماهیانی که خوردن آنها [[حلال]] است. فلسدار بودن ماهی را معیاری برای حلال بودن آن دانسته‌اند. عده‌ای از [[فقه]]ا این حکم را از احکام اختصاصی [[امامیه]] دانسته و با توجه به [[تواتر]] روایات، برای آن ادعای [[اجماع]] کرده‌اند. در [[روایات]] اسلامی بر پایه این حکم به برخی از ماهیان [[حلال‌گوشت]] و [[حرام‌گوشت]] اشاره شده است؛ اما در مصداق امروزی برخی از آنان اختلاف‌نظر وجود دارد. | '''ماهی فَلْس‌دار''' یا '''ماهی پولَک‌دار،''' ماهیانی که خوردن آنها [[حلال]] است. فلسدار بودن ماهی را معیاری برای حلال بودن آن دانسته‌اند. عده‌ای از [[فقه]]ا این حکم را از احکام اختصاصی [[امامیه]] دانسته و با توجه به [[تواتر]] روایات، برای آن ادعای [[اجماع]] کرده‌اند. در [[حدیث|روایات]] اسلامی بر پایه این حکم به برخی از ماهیان [[حلال‌گوشت]] و [[حرام‌گوشت]] اشاره شده است؛ اما در مصداق امروزی برخی از آنان اختلاف‌نظر وجود دارد. | ||
[[پرونده:پولک ماهی.jpg|بندانگشتی|300px|ماهی فلسدار]] | [[پرونده:پولک ماهی.jpg|بندانگشتی|300px|ماهی فلسدار]] | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
ماهی فلسدار به ماهی دارای پولک که پوشش بیرونی بدن ماهی است<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۹، ص۲۶۸.</ref> گفته می‌شود. در [[فقه]] اسلامی از ماهی فلسدار در باب [[صید و ذباحه]] و [[اطعمه و اشربه]] سخن به میان آمده است.<ref> جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۱.</ref> [[شهید ثانی]] در | ماهی فلسدار به ماهی دارای پولک که پوشش بیرونی بدن ماهی است<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل بیت(ع)، قم، ج۹، ص۲۶۸.</ref> گفته می‌شود. در [[فقه]] اسلامی از ماهی فلسدار در باب [[صید و ذباحه]] و [[اطعمه و اشربه]] سخن به میان آمده است.<ref> جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۱.</ref> [[شهید ثانی]] در [[مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|کتاب مسالک الافهام]]، بحث از حیوانات دریایی را به‌عنوان یکی از اقسام شش‌گانه باب اطعمه و اشربه آورده است.<ref> شهید ثانی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۲، ص۱۰.</ref> {{یادداشت|برخی از فقها حیوانات دریایی را به سه دسته تقسیم کرده‌اند. حیواناتی که خوردن آن حلال یا حرام و یا مکروه است و تمامی ماهیان فلسدار را از ماهیان حلال گوشت دانسته‌اند.(کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۳۸۶.)}} | ||
== حکم فقهی == | == حکم فقهی == | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
ماهی فلسدار را به این شرط که زنده از آب گرفته شده و بیرون از آب بمیرد،<ref>خمینی، توضیخ المسائل، ۱۴۲۶، ص۵۵۲؛ فاضل لنکرانی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۴۷۵-۴۷۶.</ref> حلال دانسته‌اند.<ref> طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> فلسدار بودن ماهی را از صفاتی دانسته‌اند که نشان از حلیت ماهی است.<ref> خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۱۵۵.</ref> منظور از ماهی بدون فلس نیز ماهی است که ذاتا پولک ندارد؛<ref> غفاری، ترجمه و شرح من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۴۴.</ref> از این‌رو ماهی‌هایی که پولک دارند اما پولکشان ریخته باشد را شامل نمی‌شود.<ref> حلی، قواعد الأحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۲۴؛ غفاری، ترجمه و شرح من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۴۴؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۶۳.</ref> | ماهی فلسدار را به این شرط که زنده از آب گرفته شده و بیرون از آب بمیرد،<ref>خمینی، توضیخ المسائل، ۱۴۲۶، ص۵۵۲؛ فاضل لنکرانی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۴۷۵-۴۷۶.</ref> حلال دانسته‌اند.<ref> طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> فلسدار بودن ماهی را از صفاتی دانسته‌اند که نشان از حلیت ماهی است.<ref> خمینی، تحریر الوسیلة، قم، ج۲، ص۱۵۵.</ref> منظور از ماهی بدون فلس نیز ماهی است که ذاتا پولک ندارد؛<ref> غفاری، ترجمه و شرح من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۴۴.</ref> از این‌رو ماهی‌هایی که پولک دارند اما پولکشان ریخته باشد را شامل نمی‌شود.<ref> حلی، قواعد الأحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۲۴؛ غفاری، ترجمه و شرح من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۴۴؛ شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۲۶۳.</ref> | ||
در کتب روایی [[شیعه]]، روایاتی در زمینه حکم ماهیان فلسدار جمع‌آوری شده است؛<ref> برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، من لا یحضره الفقیه،۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۲۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۴، ص۱۲۹؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۶۲، ص۱۹۱.</ref> چنانکه [[شیخ طوسی]] در | در کتب روایی [[شیعه]]، روایاتی در زمینه حکم ماهیان فلسدار جمع‌آوری شده است؛<ref> برای نمونه نگاه کنید به: صدوق، من لا یحضره الفقیه،۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۲۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۴، ص۱۲۹؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۶۲، ص۱۹۱.</ref> چنانکه [[شیخ طوسی]] در [[تهذیب الاحکام (کتاب)|کتاب تهذیب الاحکام]]، روایات را در بخش اول صید و ذباحه آورده است.<ref> طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۲.</ref> | ||
عده‌ای از محققان دلایلی را برای [[حلال]] بودن ماهیان فلسدار و [[حرام]] بودن ماهیان بدون فلس ارائه داده‌اند؛ از جمله آنکه ماهیان بدون پولک اصولا گوشتخوار یا مردارخوار هستند و گوشت بدن آنها به دلیل نداشتن پولک از آلودگی برخوردار است؛ اما ماهی‌های پولک‌دار چنین نیستند.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/581497 علت حرام گوشت بودن ماهیان بدون پولک چیست؟]، سایت مشرق.</ref> | عده‌ای از محققان دلایلی را برای [[حلال]] بودن ماهیان فلسدار و [[حرام]] بودن ماهیان بدون فلس ارائه داده‌اند؛ از جمله آنکه ماهیان بدون پولک اصولا گوشتخوار یا مردارخوار هستند و گوشت بدن آنها به دلیل نداشتن پولک از آلودگی برخوردار است؛ اما ماهی‌های پولک‌دار چنین نیستند.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/581497 علت حرام گوشت بودن ماهیان بدون پولک چیست؟]، سایت مشرق.</ref> | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==حکم اختصاصی شیعه؛ تخصیص حلیت به ماهی فلسدار== | ==حکم اختصاصی شیعه؛ تخصیص حلیت به ماهی فلسدار== | ||
برخی از فقهای متقدم [[شیعه]] همچون [[شیخ طوسی]] و [[شریف مرتضی]] حلال بودن ماهی فلسدار و [[حرام]] بودن مابقی حیوانات دریایی را از احکام اختصاصی [[امامیه]] دانسته‌اند.<ref> طوسی، المبسوط، ۱۳۷۸ق، ج۶، ص۲۷۶؛ شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۰.</ref> و برخی دیگر با اشاره به [[تواتر]] روایات در این زمینه<ref> تحقیق کوه‌کمره‌ای در کتاب حلی، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۱.</ref> و شهرت آن در بین اصحاب،<ref> اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> برای آن ادعای [[اجماع]] کرده<ref> راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۴۹.</ref> و از اصول مذهب شیعه دانسته‌اند.<ref> حلی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۹.</ref> | برخی از فقهای متقدم [[شیعه]] همچون [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی|شریف مرتضی]] حلال بودن ماهی فلسدار و [[حرام]] بودن مابقی حیوانات دریایی را از احکام اختصاصی [[امامیه]] دانسته‌اند.<ref> طوسی، المبسوط، ۱۳۷۸ق، ج۶، ص۲۷۶؛ شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۴۰۰.</ref> و برخی دیگر با اشاره به [[تواتر]] روایات در این زمینه<ref> تحقیق کوه‌کمره‌ای در کتاب حلی، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۱.</ref> و شهرت آن در بین اصحاب،<ref> اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> برای آن ادعای [[اجماع]] کرده<ref> راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۴۹.</ref> و از اصول مذهب شیعه دانسته‌اند.<ref> حلی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۹.</ref> | ||
فقهای غیر [[امامیه]] حلیت را مختص ماهی فلسدار نمی‌دانند. عده‌ای همچون [[ابوحنیفه]]، تمام ماهیان را حلال دانسته و عده‌ای دیگر چون [[شافعی]] و [[مالک بن انس]]، تمام حیوانات دریایی را حلال معرفی کرده‌اند.<ref>حلی، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۳۲۸.</ref> | فقهای غیر [[امامیه]] حلیت را مختص ماهی فلسدار نمی‌دانند. عده‌ای همچون [[ابوحنیفه]]، تمام ماهیان را حلال دانسته و عده‌ای دیگر چون [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] و [[مالک بن انس]]، تمام حیوانات دریایی را حلال معرفی کرده‌اند.<ref>حلی، کنز العرفان، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۳۲۸.</ref> | ||
از این رو شماری از فقها، حلیت ماهی فلسدار را اجماع تمام مسلمانان دانسته‌اند که عموم [[آیات]] و روایات<ref> سبزواری، کفایة الأحکام، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۵۹۶؛ اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> [[مستفیض|مستفیضه]]<ref>کاشانی، مفاتیح الشرائع، قم، ج۲، ص۱۸۴؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۰۵ق، ج۱، ص۱۵۴.</ref> بر آن دلالت می‌کند و حرمت ماهی بدون فلس و حیوانات دریایی که ماهی محسوب نمی‌شوند را [[اجماع]] اصحاب [[امامیه]] دانسته‌اند.<ref> اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> | از این رو شماری از فقها، حلیت ماهی فلسدار را اجماع تمام مسلمانان دانسته‌اند که عموم [[آیه|آیات]] و [[خبر مستفیض|روایات]]<ref> سبزواری، کفایة الأحکام، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۵۹۶؛ اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> [[خبر مستفیض|مستفیضه]]<ref>کاشانی، مفاتیح الشرائع، قم، ج۲، ص۱۸۴؛ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۰۵ق، ج۱، ص۱۵۴.</ref> بر آن دلالت می‌کند و حرمت ماهی بدون فلس و حیوانات دریایی که ماهی محسوب نمی‌شوند را [[اجماع]] اصحاب [[امامیه]] دانسته‌اند.<ref> اردبیلی، مجمع الفائدة، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> | ||
==مصادیق روایی== | ==مصادیق روایی== | ||
عده‌ای از [[فقها]] با توجه به روایات گوناگون به برخی از نام‌های ماهیان [[حلال‌گوشت]] و یا [[حرام‌گوشت]] اشاره کرده<ref> برای نمونه نگاه کنید به: مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۷۶؛ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۷۸ق، ج۶، ص۲۷۶؛ آبی، کشف الرموز، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۶۰؛ محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۶۹؛ حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۳.</ref> و حکم علما در این زمینه را جمع‌آوری کرده‌اند.<ref> آبی، کشف الرموز، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۶۱.</ref> | عده‌ای از [[مجتهد|فقها]] با توجه به روایات گوناگون به برخی از نام‌های ماهیان [[حلال‌گوشت]] و یا [[حرام‌گوشت]] اشاره کرده<ref> برای نمونه نگاه کنید به: مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۵۷۶؛ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۷۸ق، ج۶، ص۲۷۶؛ آبی، کشف الرموز، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۶۰؛ محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۶۹؛ حلی، تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۳.</ref> و حکم علما در این زمینه را جمع‌آوری کرده‌اند.<ref> آبی، کشف الرموز، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۶۱.</ref> | ||
سُّلحفَاةُ، ضِّفْدِعُ و صَّرَطَانُ از حیوانات دریایی هستند که در پاره‌ای از [[روایات]]، به دلیل ماهی نبودن یا نداشتن پولک، حکم به [[حرمت]] آنها داده شده است.<ref> شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۵.</ref> و ماهیانی چون کنْعَتْ و رُبَیثا، ارْبَیان، طِمْر و طِمْرانی از اقسام ماهی حلال دانسته شده است.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۵۴.</ref> | سُّلحفَاةُ، ضِّفْدِعُ و صَّرَطَانُ از حیوانات دریایی هستند که در پاره‌ای از [[حدیث|روایات]]، به دلیل ماهی نبودن یا نداشتن پولک، حکم به [[حرمت]] آنها داده شده است.<ref> شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۲۳۵.</ref> و ماهیانی چون کنْعَتْ و رُبَیثا، ارْبَیان، طِمْر و طِمْرانی از اقسام ماهی حلال دانسته شده است.<ref> عاملی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۷۵۴.</ref> | ||
در ارتباط با [[مکروه]] بودن شماری از حیوانات دریایی که در روایات آمده، در بین فقها اختلاف است؛ چنانکه [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۶۹.</ref> و [[کیدری]] نویسنده | در ارتباط با [[مکروه]] بودن شماری از حیوانات دریایی که در روایات آمده، در بین فقها اختلاف است؛ چنانکه [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۵۷۶.</ref> [[محقق حلی]]<ref>محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۶۹.</ref> و [[کیدری]] نویسنده [[اصباح الشیعة بمصباح الشریعة (کتاب)|کتاب اصباح الشیعه]]<ref>کیدری، إصباح الشیعة، ۱۴۱۶ق، ص۳۸۷.</ref> برخی از حیوانات دریایی چون جِرّی(مارماهی)، زَهو و زِمار را [[مکروه]] دانسته و برخی دیگر از آن جهت که آنها را ماهی ندانسته و یا دارای پولک نیستند، [[حرام]] دانسته‌اند.<ref> حلی، السرائر الحاوی، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۹.</ref> و روایاتی که دلالت بر کراهت می‌کند را حمل بر [[تقیه]] کرده‌اند.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیة، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۸.</ref> | ||
در مصداق شماری از ماهیانی که در روایات به آنها اشاره شده، اختلاف وجود دارد.<ref>برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۳۴.</ref> | در مصداق شماری از ماهیانی که در روایات به آنها اشاره شده، اختلاف وجود دارد.<ref>برای اطلاعات بیشتر رجوع کنید به: شعرانی، ترجمه و شرح تبصرة المتعلمین، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۳۴.</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
طبق [[فتوا|فتاوای]] برخی از [[مجتهد|مجتهدان]]، لازم نیست تمام بدن ماهی فلس داشته باشد؛ بنابراین اگر قسمتی از بدن ماهی فلس داشته باشد، کافی است. <ref>جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۱.</ref> تشخیص آنکه بدن ماهی، فلس دارد یا خیر با خود شخص است<ref> گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳.</ref> و یا آنکه اهل خبره ماهی مزبور را دارای فلس بداند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶.</ref> | طبق [[فتوا|فتاوای]] برخی از [[مجتهد|مجتهدان]]، لازم نیست تمام بدن ماهی فلس داشته باشد؛ بنابراین اگر قسمتی از بدن ماهی فلس داشته باشد، کافی است. <ref>جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۱.</ref> تشخیص آنکه بدن ماهی، فلس دارد یا خیر با خود شخص است<ref> گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳.</ref> و یا آنکه اهل خبره ماهی مزبور را دارای فلس بداند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶.</ref> | ||
عده‌ای معتقدند که اگر شخصی به داشتن پولک ماهی شک کند، بنا را بر [[حرمت]] آن بگذارد.<ref> حکیم، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۶۷.</ref> مگر آنکه در | عده‌ای معتقدند که اگر شخصی به داشتن پولک ماهی شک کند، بنا را بر [[حرام|حرمت]] آن بگذارد.<ref> حکیم، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۶۷.</ref> مگر آنکه در [[بازار مسلمانان]] فروخته شود<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۲، ص۳۹۳.</ref> و یا شاهد عادلی به پولک‌دار بودن آن شهادت دهد؛<ref> خوئی، صراط النجاة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۴۰۶؛ بجنوردی، القواعد الفقهیة، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۱.</ref> بنابراین اگر به ماهیانی که در بازار غیر مسلمین فروخته می‌شود، مشکوک باشد، باید از خوردن آن پرهیز شود.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۴۰۶.</ref> | ||
میان [[فقها]] در حلیت ماهیانی که فلس‌های ذره‌بینی دارند و با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، اختلاف وجود دارد. ماهیانی چون ازون برون، فیل‌ماهی، تاس‌ماهی،<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳-۶۴.</ref> کوسه‌ماهی<ref>تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۱، ص۴۰۲؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶؛ مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، جامع الأحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۸۶.</ref> و ماهی خاویار<ref>تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۴۰۶؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳.</ref> از جمله ماهیانی هستند که از فقها در مورد حلیت آنان سؤال شده است. | میان [[مجتهد|فقها]] در حلیت ماهیانی که فلس‌های ذره‌بینی دارند و با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، اختلاف وجود دارد. ماهیانی چون ازون برون، فیل‌ماهی، تاس‌ماهی،<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳-۶۴.</ref> کوسه‌ماهی<ref>تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۱، ص۴۰۲؛ بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶؛ مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، جامع الأحکام، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۸۶.</ref> و ماهی خاویار<ref>تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۴۰۶؛ گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۳.</ref> از جمله ماهیانی هستند که از فقها در مورد حلیت آنان سؤال شده است. | ||
برخی چون [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] معتقدند که پولک ماهی باید با چشم غیرمسلح و بدون ذره‌بین دیده شود و در نظر عرف جامعه به آن فلس گفته شود؛<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۲، ص۳۹۰.</ref> از این‌رو در ارتباط با حلیت ماهی خاویار معتقدند که فلسدار بودن آن به اثبات نرسیده است.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۴۰۶.</ref> و برخی دیگر چون [[آیت‌الله بهجت]] دیدن با چشم مسلح را نیز کافی می‌د‌انند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶.</ref> و یا [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] در جواب سؤال از حلیت کوسه‌ماهی که مدعی بودند که دارای فلس ریز است، نظر عرف<ref> استفتاءات جدید مکارم، ج۱، ص: ۲۸۲</ref> و یا تصدیق اهل اطلاع<ref>مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۸۶.</ref> را در حلال بودن ماهی کافی می‌داند. جمعی از محققان معتقدند که جواز خوردن ماهیان، وجود واقعی فلس است چه با چشم مسلح دیده شود و یا با چشم غیرمسلح.<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل‌بیت(ع)، ج۴۳، ص۲۳۷.</ref> | برخی چون [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله تبریزی]] معتقدند که پولک ماهی باید با چشم غیرمسلح و بدون ذره‌بین دیده شود و در نظر عرف جامعه به آن فلس گفته شود؛<ref> تبریزی، استفتاءات جدید، قم، ج۲، ص۳۹۰.</ref> از این‌رو در ارتباط با حلیت ماهی خاویار معتقدند که فلسدار بودن آن به اثبات نرسیده است.<ref> تبریزی، صراط النجاة، ۱۴۲۷ق، ج۵، ص۴۰۶.</ref> و برخی دیگر چون [[محمدتقی بهجت|آیت‌الله بهجت]] دیدن با چشم مسلح را نیز کافی می‌د‌انند.<ref> بهجت، استفتاءات، ۱۴۲۸ق، ج۴، ص۳۷۶.</ref> و یا [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] در جواب سؤال از حلیت کوسه‌ماهی که مدعی بودند که دارای فلس ریز است، نظر عرف<ref> استفتاءات جدید مکارم، ج۱، ص: ۲۸۲</ref> و یا تصدیق اهل اطلاع<ref>مکارم شیرازی، استفتاءات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۲۸۶.</ref> را در حلال بودن ماهی کافی می‌داند. جمعی از محققان معتقدند که جواز خوردن ماهیان، وجود واقعی فلس است چه با چشم مسلح دیده شود و یا با چشم غیرمسلح.<ref>جمعی از مؤلفان، مجله فقه اهل‌بیت(ع)، ج۴۳، ص۲۳۷.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||