حجر اسماعیل: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[سال ۶۴ قمری]]، [[عبداللّه بن زبیر]] هنگام تجدید بنای کعبه که سپاه [[یزید]] آن را در محاصره مکه ویران کرده بودند با استناد به حدیثی از [[عایشه]] به نقل از پیامبر اکرم(ص)، مقدار افزوده شده به حجر اسماعیل را دوباره به کعبه ملحق کرد.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۲۰۶؛ بیهقی، السنن الکبری، ج۵، ص۸۹.</ref> [[حجاج بن یوسف ثقفی|حَجّاج بن یوسف ثقفی]] پس از بازپس‌گیری [[مکه]] از عبداللّه بن زبیر، در سال ۷۴ به دستور خلیفه [[عبدالملک بن مروان]] بنای کعبه و حجر اسماعیل را به وضع پیشین بازگرداند و آن را همانند بنای [[قریش]] ساخت. عبدالملک بعدها -پس از آگاهی از روایت [[عایشه]]- از دستور خود پشیمان شد.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۲۱۰۲۱۱؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۱۸۹۱۹۰.</ref> تغییرات صورت گرفته در بنای کعبه و حجر اسماعیل، سبب بروز اختلاف نظر فقیهان در مورد پاره‌ای از احکام آن شده و این مسئله را پیش آورده که آیا تمام حجر اسماعیل جزئی از کعبه است یا بخشی از آن.<ref>رجوع کنید به ادامه مقاله.</ref>

دیوار حجر اسماعیل تا زمان خلافت [[منصور عباسی]] (دوران حکومت: ۱۳۶۱۵۸ق) از سنگ‌های عادی بیابان بود. در سال ۱۴۰ هجری، منصور هنگام مناسک [[حج]]، به حاکم مکه دستور داد که دیوار آن را با سنگ مرمر (رُخام) بپوشاند.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۱۳؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۴۰۸۴۰۹.</ref> از آن زمان تاکنون حجر اسماعیل بارها، به سبب فرسودگی یا تخریب بر اثر سیل، بازسازی شده و سنگ‌های مرمر دیوار و کف آن نیز به دفعات ترمیم یا تعویض شده است.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۱۳۳۱۴، ۳۱۷، ۳۲۱؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۴۰۹ ۴۱۰؛ حسین عبداللّه باسلامه، تاریخ الکعبة المعظمة، ص۱۳۲۱۳۳؛ محمدطاهر کردی، التاریخ القویم، ج۲، جزء۳، ص۶۷.</ref>

فاصله دیوار شمالی کعبه تا وسط دیوار حجر حدود ۸.۴۴ متر و ارتفاع تقریبی دیوار حجر ۱.۳۱ متر و فاصله تقریبی دو ورودی شرقی و غربی حجر از یکدیگر، ۸ متر است. ورودی شرقی حجر اسماعیل تا شاذَروان (پیش‌آمدگی اطراف دیوارهای خانه کعبه) حدود ۲.۳۰ متر و ورودی غربی آن تا شاذروان تقریباً ۲.۲۳ متر فاصله دارد.<ref>برای تفصیل رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج۱، ص۳۲۰۳۲۲؛ فاسی، شفاء الغرام، ج۱، ص۴۱۱۴۱۲</ref> احتمالاً اختلاف نظر مؤلفان درباره‌اندازه فواصل و ابعاد حجر اسماعیل، ناشی از تغییراتی است که در طول زمان در بنای آن صورت گرفته است.<ref>رجوع کنید به حسین عبداللّه باسلامه، تاریخ الکعبة المعظمة، ص۱۲۲۱۲۳، ۱۳۸۱۳۹</ref> [[ناودان کعبه]] رو به حجر است و آب باران از بام کعبه به داخل حجر اسماعیل می‌ریزد.