الکافی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

# کلام خود کلینی در خطبه کتاب طهارت است که می‌گوید: این کتاب، برای همه فنون علم دین کافی است.<ref>کافی، ج 1، ص 14.(مقدمه)</ref>

# نام کتاب برگرفته از کلامی است که به [[امام زمان]]( عج) نسبت داده شده که فرمود: این کتاب، برای [[شیعیان]] ما کافی است. این جمله زمانی صادر گشته که کافی بر امام (ع) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است.<ref>الکلینی و الکافی، ص ۳۹۲.</ref>

[[شیخ مفید]] می‌گوید: این کتاب، از برترین کتب شیعه است که دارای فائده‌های بسیار می‌باشد.<ref>الاعتقادات الامامیه، ص ۷۰.</ref>

[[شهید اول]] آن را کتابی در زمینه [[حدیث]] معرفی می‌کند که [[امامیه]] مانند آن را نیاورده است.<ref>کافی، ج ۱، ص ۲۷.</ref>

[[محمدتقی مجلسی]] می‌نویسد: کتاب کافى از تمام کتب اصول، مضبوط‌‌تر و جامع‏‌تر است و بهترین و بزرگ ‌ترین تألیف فرقه ناجیه(امامیه) است.<ref>مرآة العقول، ج۱، ص ۳.</ref>

[[آقا بزرگ تهرانی]] می‌گوید: کافی کتابی است که در نقل حدیث از [[اهل بیت(ع)]]، مانند آن نوشته نشده است.<ref> الذریعه، ج ۱۷، ص ۲۴۵.</ref>

[[محمد امین استرآبادی|استرآبادی]] از قول دانشمندان و اساتید خویش نقل می‌کند که برابر یا نزدیک کتاب کافی در [[اسلام]] نگاشته نشده است.<ref>الفوائد المدنیه، ص ۵۲۰.</ref>

[[آیت الله خویی]] از قول استادش [[آیت الله شیخ محمد حسین نائینی|نائینی]]، مناقشه در اسناد روایات کافی را حرفه و ترفند عاجزان و ناتوانان خوانده ‌است.<ref>معجم رجال الحدیث، ج ۱، ص ۹۹.</ref>

:::خدا را حمد که تألیف کتابی را که خواهش کردید میسر ساخت و امید است چنان باشد که می‌خواستید.<ref>کافی، ج ۱، ص ۵.</ref>

کلینی چنانچه خود در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار عدم مخالفت با [[قرآن]] و موافقت با [[اجماع]] جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.<ref>کافی، ج ۱، ص ۸ و ۹.</ref>

کلینی در زمان تألیف کافی با استفاده از [[اصول اربعمأة]] (400 کتابچه حدیثی که توسط اصحاب ائمه نوشته شده بودند) و دیدار حضوری با اصحاب [[ائمه اطهار]] (ع) یا کسانی که اصحاب را دیده بودند، احادیث را با کمترین واسطه به دست آورده است. همزمانی با [[نواب اربعه]] راه را برای تحقیق در درستی یا نادرستی احادیث هموار ساخته بود.<ref>کشف المحجة، ص ۱۵۹.</ref> نظم و جامعیت کتاب، دیگر خصوصیت کافی است. این کتاب به لحاظ نظم و ترتیب در دسته‌بندی روایات، تعداد روایات و تمامیت سلسله سند احادیث و به جهت جامعیت و کاملیت در برگیرنده موضوعات مختلف نظیر اعتقادی، فقهی، اخلاقی، اجتماعی و ... منحصر به فرد است. وی در این باره کوشیده است احادیث مفصل‌تر، صحیح‌تر و روشن‌تر را در ابتدای باب بیاورد و سپس احادیث مجمل و مبهم را ذکر کند.<ref>ترجمه اصول کافی، ج ۱، ص ۱۰.</ref>

* [[روضه کافی]] که احادیث متفرقه در آن جای دارد و بدون ترتیب خاصی، به موضوعات مختلف اشاره می‌کند. هر چند برخی روضه را جزو کتاب کافی نمی‌دانند<ref>ریاض العلماء، ج ۲، ص ۲۶۱.</ref> اما [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی|طوسی]] تصریح کرده‌اند که روضه آخرین کتاب کافی است.<ref>رجال نجاشی، ص ۳۷۷. الفهرست، ص ۲۱۰.</ref>

تعداد روایات کتاب کافى را با رقم‏هاى مختلف ذکر کرده‌اند. [[شیخ یوسف بحرانی|یوسف بحرانى]] در [[لؤلؤة البحرین]] 16199، دکتر حسین على محفوظ در مقدمه کافى ۱۵۱۷۶، [[علامه مجلسی|علامه مجلسى]] ۱۶۱۲۱ و برخى از معاصران مثل شیخ عبدالرسول الغفار ۱۵۵۰۳ حدیث شمارش کرده ‌اند. این اختلاف رقم‏ها ناشى از شیوه شمردن احادیث است. به این معنى که برخى روایتى را که با دو سند ذکر شده، دو روایت، و بعضى آن را یک روایت به حساب آورده‏ اند. گروهى روایات مرسله را نیز یک حدیث شمرده‏ و برخى آن را در شمارش به حساب نیاورده ‏اند. البته در موارد نادر هم می ‏تواند علت اختلاف، نبودنِ برخى روایات در برخى نسخه‏ ها باشد.<ref>الکلینی و الکافی، ۴۰۱ و ۴۰۲.</ref>

کتاب کافى از دوره‏‌هاى نخست، مورد توجه عالمان و حدیث پژوهان بوده، بنابراین کارهاى بسیارى درباره آن انجام شده است. [[آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانى]] در کتاب [[الذریعه]] ۲۷ شرح نوشته شده بر بخش اصول کافی یا تمامی کتاب و ۱۰ حاشیه بر آن را معرفى کرده است.<ref>الذریعه، ج ۱۳، ص ۹۵ – ۹۹.</ref>

{{ستون-شروع|2}}

 

*استرآبادی، محمد امین، الفوائد المدنیه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1424 ه.

*افندی، عبدالله بن عیسی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعه الخیام، بی تا.

*[[آقا بزرگ تهرانی|تهرانی]]، آقابزرگ، [[الذریعه|الذریعه الی تصانیف الشیعه]]، بیروت، دارالاضواء، 1403 ه.

*[[سید ابوالقاسم خویی|خویی]]، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، 1413 ه.

*[[سید بن طاووس]]، علی بن موسی، کشف المحجه لثمره المهجه، نجف، المطبعه الحیدریه، 1370 هـ.

*[[شیخ طوسی|طوسی]]، محمد بن حسن، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، بی جا، نشر الفقاهه، 1417 هـ.

*غفار، عبدالله الرسول، الکلینی و الکافی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1416 هـ.

*[[کلینی|کلینی]]، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363 ش.

*[[علامه محمدباقر مجلسی|مجلسی]]، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1363 ش.

*مصطفوی، جواد، ترجمه اصول کافی، تهران، کتابفروشی علمیه اسلامیه، 1369 ش.

*[[شیخ مفید|مفید]]، محمد بن نعمان، تصحیح اعتقادات الامامیه، بیروت، دارالمفید، 1414 هـ.

*[[نجاشی]]، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1416 هـ.