Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
حکمای اربعه تهران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
سومین حکیم حوزه تهران، میرزا ابوالحسن جلوه، در ۱۲۳۸ در احمدآباد گجرات هند به دنیا آمد. در اصفهان به تحصیل پرداخت و از شاگردان میرزاحسن نوری و آقامیرزاحسن چینی بود. سپس به تهران مهاجرت کرد و از ۱۲۷۳ تا ۱۳۱۴، که سال رحلت اوست، بیشتر در مدرسه دارالشفاء به تدریس آثار [[ابن سینا]]، مخصوصاً شفا و [[الاشارات و التنبیهات]]، اشتغال و در این امر شهرت داشت و آثار ملاصدرا را هم تدریس می‌کرد. | سومین حکیم حوزه تهران، میرزا ابوالحسن جلوه، در ۱۲۳۸ در احمدآباد گجرات هند به دنیا آمد. در اصفهان به تحصیل پرداخت و از شاگردان میرزاحسن نوری و آقامیرزاحسن چینی بود. سپس به تهران مهاجرت کرد و از ۱۲۷۳ تا ۱۳۱۴، که سال رحلت اوست، بیشتر در مدرسه دارالشفاء به تدریس آثار [[ابن سینا]]، مخصوصاً شفا و [[الاشارات و التنبیهات]]، اشتغال و در این امر شهرت داشت و آثار ملاصدرا را هم تدریس می‌کرد. | ||
چهارمین حکیم پایه‌گذار حوزه تهران، آقا میرزاحسین سبزواری، از شاگردان [[حاج ملاهادی سبزواری]] است. میرزاحسین از سبزوار راهی تهران شد و در مدرسه | چهارمین حکیم پایه‌گذار حوزه تهران، آقا میرزاحسین سبزواری، از شاگردان [[حاج ملاهادی سبزواری]] است. میرزاحسین از سبزوار راهی تهران شد و در مدرسه عبدالله خان در بازار بزازها، مدرّس رسمی علوم عقلی و نقلی بود و شاگردان بسیاری داشت، ولی تخصص او در ریاضیات بود. | ||
== حوزه فلسفی تهران == | == حوزه فلسفی تهران == | ||
در ۱۲۳۲ محمدحسین‌خان مروی، [[مدرسه مروی]] را در تهران بنا نهاد<ref>علی زنوزی، ج۳، ص۱۴۶ و پانویس۴؛ بامداد، ج۳، ص۳۹۷</ref> و [[فتحعلی شاه قاجار]](حکومت: ۱۲۱۲ - ۱۲۵۰) [[ملا علی نوری]] را به تهران دعوت کرد تا در این مدرسه به تربیت طلاب در علوم عقلی بپردازد، اما وی به علت کهولت سن و داشتن تعداد زیادی شاگرد در اصفهان، دعوت شاه را رد کرد و در عوض شاگرد برجسته خود، [[ملا عبدالله زنوزی|ملا عبداللّه زُنوزی]]، را در ۱۲۳۷ برای تدریس فلسفه به تهران فرستاد. | در ۱۲۳۲ محمدحسین‌خان مروی، [[مدرسه مروی]] را در تهران بنا نهاد<ref>علی زنوزی، ج۳، ص۱۴۶ و پانویس۴؛ بامداد، ج۳، ص۳۹۷</ref> و [[فتحعلی شاه قاجار]](حکومت: ۱۲۱۲ - ۱۲۵۰) [[ملا علی نوری]] را به تهران دعوت کرد تا در این مدرسه به تربیت طلاب در علوم عقلی بپردازد، اما وی به علت کهولت سن و داشتن تعداد زیادی شاگرد در اصفهان، دعوت شاه را رد کرد و در عوض شاگرد برجسته خود، [[ملا عبدالله زنوزی|ملا عبداللّه زُنوزی]]، را در ۱۲۳۷ برای تدریس فلسفه به تهران فرستاد. | ||
ملاعبدالله زنوزی، که می‌توان او را مؤسس حوزه تهران دانست، در زنوز، از توابع مرند، به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلاتِ مقدماتی دینی در خوی، به [[کربلا]] رفت و به فراگرفتن [[اصول فقه]] پرداخت. مدتی نیز در [[قم]] به تحصیل فقه اشتغال داشت. سپس راهی اصفهان شد و در آنجا به فلسفه و حکمت علاقه‌مند گردید و مدتها نزد ملاعلی نوری به فراگرفتن فلسفه، مخصوصاً [[حکمت متعالیه]] ملاصدرا، پرداخت. سپس به عنوان استادی توانا در حکمت متعالیه صدرایی به تهران آمد و بیست سال، یعنی تا وفاتش در ۱۲۵۷، در مدرسه مروی به تدریس فلسفه پرداخت.<ref>علی زنوزی، ج۳، ص۱۴۵ - ۱۴۶</ref> | |||
==آقا علی مدرس == | ==آقا علی مدرس == | ||
{{اصلی|آقاعلی مدرس طهرانی}} | {{اصلی|آقاعلی مدرس طهرانی}} | ||
اولین حکیم از حکمای اربعه، علی‌بن | اولین حکیم از حکمای اربعه، علی‌بن عبدالله زنوزی مشهور به آقا علی‌مدرّس طهرانی و ملقب به حکیم مؤسس، فرزند و شاگرد ملاعبدالله زنوزی، در ۱۲۳۴ در اصفهان تولد یافت. در سه سالگی با پدرش به تهران مهاجرت کرد. در آنجا تحصیلات مقدماتی را به پایان رساند و در محضر پدر سطوح [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] و [[کلام امامیه|کلام شیعی]] را فرا گرفت. سپس به [[عتبات عالیات]] سفر کرد و به فراگرفتن علوم منقول پرداخت. پس از آن به ایران بازگشت و در اصفهان به تکمیل علوم معقول، مخصوصاً در محضر [[میرزا حسن نوری]] (متوفی بعد از ۱۲۶۷) و [[سید رضی لاریجانی]]، پرداخت. چندی نیز در قزوین محضر ملاآقا قزوینی (متوفی ۱۲۸۲) را درک کرد. در ۱۲۷۰، پس از اتمام تحصیلاتش در علوم عقلی، به تدریس در تهران پرداخت و هفت سال در مدرسه قاسم‌خان، مدتی در منزل خویش و متجاوز از بیست سال در [[مدرسه سپهسالار]]، مدرّس رسمی علوم معقول و منقول بود،<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۳۱ - ۳۲؛ ج۳، ص۱۴۷ - ۱۴۸</ref> اگر چه تخصص و شهرتش در فلسفه بود.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص ۳۳</ref> او نه تنها کتب ملاصدرا، از قبیل [[اسفار اربعه|اسفار]]، [[شرح الهدایة الاثیریة]]، [[المبدأ و المعاد]] و [[الشواهد الربوبیه]] را تدریس می‌کرد، بلکه شواهدی در دست است که متن [[شفا]] و [[حکمة الاشراق (کتاب)|حکمة الاشراق]] را نیز تعلیم می‌داده است.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۳۵</ref> آقاعلی پس از عمری بسیار پربار، چه از لحاظ تألیف و چه از لحاظ تربیت شاگردان برجسته، در ۱۳۰۷ در تهران درگذشت.<ref>علی زنوزی، ج۱، مقدمه کدیور، ص۵۲</ref> | ||
=== آثار === | === آثار === | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
* تعلیقات بسیار مهمی بر اسفار و الشواهدالربوبیه و شرح الهدایه الاثیریه؛ | * تعلیقات بسیار مهمی بر اسفار و الشواهدالربوبیه و شرح الهدایه الاثیریه؛ | ||
* مقدمه بر [[مفاتیح الغیب]] ملاصدرا؛ | * مقدمه بر [[مفاتیح الغیب]] ملاصدرا؛ | ||
* تعلیقات بر [[شوارق الالهام]] لاهیجی و لمعات الهیه | * تعلیقات بر [[شوارق الالهام]] لاهیجی و لمعات الهیه ملاعبدالله زنوزی و تعدادی رساله مستقل در مسائل گوناگون حکمت<ref>علی زنوزی، ج ۳، مقدمه کدیور، ص۱۴ - ۱۵</ref>. | ||
مهمترین اثر او، بدایع الحکم به زبان فارسی است. بدایع الحکم در واقع سرآغاز بحث درباره فلسفه تطبیقی در دوران جدید در تاریخ فلسفه اسلامی است و از اهمیت تاریخی برخوردار است. | مهمترین اثر او، بدایع الحکم به زبان فارسی است. بدایع الحکم در واقع سرآغاز بحث درباره فلسفه تطبیقی در دوران جدید در تاریخ فلسفه اسلامی است و از اهمیت تاریخی برخوردار است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
== آقا میرزاحسین سبزواری == | == آقا میرزاحسین سبزواری == | ||
چهارمین حکیم پایه‌گذار حوزه تهران، آقا میرزاحسین سبزواری، از شاگردان [[حاج ملاهادی سبزواری]] است.<ref>صدوقی سها، ص ۴۰</ref> میرزاحسین از سبزوار راهی تهران شد و در مدرسه | چهارمین حکیم پایه‌گذار حوزه تهران، آقا میرزاحسین سبزواری، از شاگردان [[حاج ملاهادی سبزواری]] است.<ref>صدوقی سها، ص ۴۰</ref> میرزاحسین از سبزوار راهی تهران شد و در مدرسه عبدالله خان در بازار بزازها، مدرّس رسمی علوم عقلی و نقلی بود و شاگردان بسیاری داشت، ولی تخصص او در ریاضیات بود و در این رشته آثار مهمی همچون حواشی بر شرح چغمینی و مفتاح‌الحساب دارد. در طب نیز چیرگی کامل داشت.<ref>همان، ص۱۲۱؛ صدرالدین شیرازی، مقدمه آشتیانی، ص صدوبیست‌و هشت</ref> حضور وی در تهران، در کنار آقاعلی و آقامحمدرضا و جلوه، نشانه گستردگی حوزه فکری آن زمان است. | ||
== شاگردان حکمای اربعه == | == شاگردان حکمای اربعه == | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
* ناهید باقری خرمدشتی، کتابشناسی جامع ملاصدرا، تهران ۱۳۷۸ ش؛ | * ناهید باقری خرمدشتی، کتابشناسی جامع ملاصدرا، تهران ۱۳۷۸ ش؛ | ||
* مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، تهران ۱۳۵۷ ش؛ | * مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ هجری، تهران ۱۳۵۷ ش؛ | ||
* | * عبدالله بن بیرمقلی زنوزی، انوار جلیه، چاپ جلال‌الدین آشتیانی، تهران ۱۳۵۴ ش؛ | ||
* | * عبدالله بن بیرمقلی زنوزی، لمعات الهیه، چاپ جلال‌الدین آشتیانی، تهران ۱۳۵۵ ش؛ | ||
* علی‌بن | * علی‌بن عبدالله زنوزی، مجموعه مصنفات حکیم مؤسس آقاعلی مدرس طهرانی، چاپ محسن کدیور، ج ۳: «رساله سرگذشت»، تهران ۱۳۷۸ ش؛ | ||
* محمدبن ابراهیم صدرالدین شیرازی، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با حواشی ملاهادی سبزواری، چاپ جلال‌الدین آشتیانی، مشهد ۱۳۴۶ ش، چاپ افست تهران ۱۳۶۰ ش؛ | * محمدبن ابراهیم صدرالدین شیرازی، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، با حواشی ملاهادی سبزواری، چاپ جلال‌الدین آشتیانی، مشهد ۱۳۴۶ ش، چاپ افست تهران ۱۳۶۰ ش؛ | ||
* منوچهر صدوقی‌سها، تاریخ حکماء و عرفاء متأخر بر صدرالمتألهین، تهران ۱۳۵۹ ش؛ | * منوچهر صدوقی‌سها، تاریخ حکماء و عرفاء متأخر بر صدرالمتألهین، تهران ۱۳۵۹ ش؛ | ||