کفاره جمع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کَفّاره جمع''' به آزادکردن یک برده، شصت [[روزه]] و اطعام به شصت فقیر با هم اشاره دارد که بر اثرِ شکستن روزه با [[حرام]] و یا [[قتل عمد]] واجب می‌شود. البته برخی از فقیهان انجام کفاره جمع در افطار روزه با حرام را مطابق [[احتیاط]] می‌دانند.

کفاره جمع انجام چند [[کفاره]] با هم است که به علت انجام برخی از کارهای [[حرام]]، [[واجب]] می‌شود و عبارت است از آزادکردن یک برده، شصت روز [[روزه]] و غذا دادن به شصت فقیر.<ref> شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج‌۳، ص۴۵۹؛ آبی، کشف الرموز، ۱۴۱۷ق، ج‌۲، ص۲۵۹؛ شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۸۵.‌</ref> [[کفاره]] جریمه مالی و بدنی‌ای است که در ازای ارتکاب برخی [[گناهان]] باید انجام داد.<ref> مشکینی، مصطلحات‌الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۸.</ref>

به فتوای برخی از فقیهان افطار روزه با کار حرامی مثل خوردن [[نجاست]]، [[زنا]] و [[استمنا]] سبب وجوب کفاره جمع می‌شود؛<ref>شیخ بهایی، جامع عباسی، ۱۴۲۹ق، ص۴۶۲؛ بحرانی، سداد العباد، ۱۴۲۱ق، ص۲۲۹؛ علامه حلی، إرشاد الأذهان، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۹۷؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج‌۱، ص۹۳۱.</ref> خواه آنچه [[حرام]] است در اصل حرمت داشته باشد و یا به سببی مانند [[غصب]] نمودن، [[نجس]] شدن و یا خوردن غذای مضر، حرام باشد.<ref> فقعانی، مسائل ابن طی، بی‌تا، ص۱۷۸؛ شهید ثانی، حاشیة المختصر النافع، ۱۴۲۲ق، ص۶۱؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج‌۱، ص۹۳۰–۹۳۱.</ref> بر پایه روایتی که [[امام رضا(ع)]] نقل شده، خوردن روزه با حرام مستحق کفاره جمع است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۷۸.</ref>  عده‌ای به استناد قواعد فقهی و برخی روایات دیگر، تنها یک کفاره را در افطار روزه با حرام لازم دانسته‌اند<ref>صیمری، غایة المرام، ۱۴۲۰ق، ج‌۱، ص۳۱۹.</ref> [[آیت‌الله خامنه‌ای]]<ref> خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج‌۱، ص۱۳۵.‌</ref> و [[آیت‌الله سیستانی]]<ref> سیستانی، توضیح المسائل، ۱۳۹۳ش، ص۲۹۸-۲۹۹.‌</ref> انجام کفاره جمع را بنابر [[احتیاط مستحب]] می‌دانند. بعضی نیز در این مسئله به [[احتیاط واجب]] حکم کرده‌اند.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۴۰۹ق، ج‌۲، ص۱۲۶؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۴.</ref>

بنابر فتوای برخی [[مراجع تقلید]]، کفاره جمع برای افطار با حرام مختص به روزه [[ماه رمضان]] نیست و روزه‌های [[واجب]] دیگر را نیز شامل می‌شود.<ref> فقعانی، مسائل ابن طی، بی‌تا، ص۱۷۸.</ref> عده‌ای نیز فرو بردن اخلاط سر و سینه را نیز به این حکم پیوند داده‌اند.<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۱۴ق، ج‌۳، ص۲۴۸؛ شهید ثانی، حاشیة الإرشاد، ۱۴۱۴ق، ج‌۱، ص۳۰۹.‌</ref> همچنین فرو بردن آب دهان که خون در آن باشد، بر اساس [[فتوا|فتوای]] برخی، موجب کفاره جمع خواهد شد<ref>کرمانشاهی، مقامع الفضل، ۱۴۲۱ق، ج‌۲، ص۲۴۹.</ref> و یا باید بنا به احتیاط واجب، کفاره سه‌گانه را ادا نمود.<ref> امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۹.</ref>

اکثر [[فقیه|فقها]] معتقدند که پس از [[قصاص]] هزینه اطعام فقرا و انجام روزه از اموال قاتل برداشته می‌شود؛<ref>مجلسی، حدود و قصاص و دیات، تهران، ص۱۶۰.</ref> همچنین اگر قاتل قبل از دادن کفاره کشته شود، هزینه کفاره از مال او برداشته می‌شود؛<ref>فقعانی، الدرالمنضود، ۱۴۱۸ق، ص۳۳۳.</ref> اگر قاتل شامل حکم قصاص نباشد؛ مانند قتل فرزند به دست پدر، کفاره جمع بر او واجب است.<ref>علامه حلی، تحریرالأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج‌۵، ص۴۶۰.</ref>

اگر چند نفر با هم کسی را بکُشند بر هر کدام کفاره جمع واجب است.<ref>حلی،إرشاد الأذهان، ۱۴۱۰ق، ج‌۲، ص۹۷؛ فخرالمحققین، إیضاح الفوائد، ۱۳۸۷ق، ج‌۴، ص۷۵۱؛ مجلسی، حدود و قصاص و دیات، تهران، ص۱۶۱.</ref> در برخی [[روایات]] آمده است که اگر کسی در [[ماه‌های حرام]]، دست به قتل بزند، در عمل به کفاره، باید در همان ماه‌ها، روزه بگیرد.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج‌۱۰، ص۳۸۰-۳۸۱.</ref>

* در اطعام به هر [[فقیر]] حداقل به اندازه یک [[مد طعام|مُد طعام]](۷۵۰ گرم گندم و جو و مانند آن) پرداخت شود.<ref>مکارم شیرازی، توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۲۶۳. </ref> البته به گفته [[علامه مجلسی]] بین یک و یا دو مد طعام، در بین فقها، اختلافنظر وجود دارد.<ref>مجلسی، حدود و قصاص و دیات، تهران، ص۱۶۰.</ref>