پرش به محتوا

شیخ فضل‌الله نوری: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ ژوئن ۲۰۱۸
جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۳: خط ۸۳:
به روایتی دیگر، فرزندان وی به تفصیل دو همسرش چنین‌اند: از همسر اول (سکینه خانم، دختر محدث نوری) ۳ پسر و ۴ دختر که به ترتیب عبارتند از: شیخ میرزا مهدی، آقا ضیاء الدین کیانوری، شیخ میرزا هادی نوری، زینت الشریعه، مرضیه، احترام الشریعه، بدیع الزمان، خدیجه (بلاعقب). از همسر دوم، یک پسر و ۳ دختر به نام‌های: میرزا جلال الدین کیا، منیره، اقدس الزمان، انور الزمان.<ref>محمدعلی معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، اصفهان: اداره فرهنگ و هنر، ۱۳۵۵، ج۵، صص ۱۶۰۵-۱۶۰۹؛ به نقل خاطرات نورالدین کیانوری، پانویس ویراستار، صفحه ۳۳.</ref>
به روایتی دیگر، فرزندان وی به تفصیل دو همسرش چنین‌اند: از همسر اول (سکینه خانم، دختر محدث نوری) ۳ پسر و ۴ دختر که به ترتیب عبارتند از: شیخ میرزا مهدی، آقا ضیاء الدین کیانوری، شیخ میرزا هادی نوری، زینت الشریعه، مرضیه، احترام الشریعه، بدیع الزمان، خدیجه (بلاعقب). از همسر دوم، یک پسر و ۳ دختر به نام‌های: میرزا جلال الدین کیا، منیره، اقدس الزمان، انور الزمان.<ref>محمدعلی معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، اصفهان: اداره فرهنگ و هنر، ۱۳۵۵، ج۵، صص ۱۶۰۵-۱۶۰۹؛ به نقل خاطرات نورالدین کیانوری، پانویس ویراستار، صفحه ۳۳.</ref>


== مشروطه مشروعه ==
== فعالیت‌های سیاسی ==
{{جعبه نقل قول| عنوان = اصل‌های اول و دوم متمم قانون اساسی مشروطه| نقل‌قول = {{-}}'''اصل اول'''{{-}}مذهب رسمی [[ایران]] [[اسلام]] و طریقة حقه [[مذهب جعفری|جعفریه اثنی عشریه]] است باید پادشاه ایران دارا و مروج این مذهب باشد.{{-}}'''اصل دوم'''{{-}}مجلس مقدس شورای ملی که بتوجه و تأیید حضرت [[امام عصر|امام عصر عجل الله فرجه]] و بذل مرحمت اعلیحضرت شاهنشاه اسلام خلد الله سلطانه و مراقبت حجج اسلامیه کثر‌الله امثالهم و عامه ملت ایران تأسیس شده است باید در هیچ عصری از اعصار مواد قانونیه آن مخالفتی با قواعد مقدسة اسلام و قوانین موضوعه حضرت خیرالانام صلی‌الله علیه و آله و سلم نداشته باشد و معین است که تشخیص مخالفت قوانین موضوعه با قواعد اسلامیه بر عهدة علمای اعلام ادام‌الله برکات وجودهم بوده و هست لهذا رسماً مقرر است در هر عصری از اعصار هیئتی که کم‌تر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فقهای متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند باین طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسلام بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند معرفی بمجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آن‌ها را یا بیش‌تر بمقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا بحکم قرعه تعیین نموده بسمت عضویت بشناسند تا موادیکه در مجلسین عنوان می‌شود بدقت مذاکره و غور رسی نموده هریک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح ورد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأی این هیأت علماء در این باب مطاع و متبع خواهد بود و این ماده با زمان ظهور حضرت حجت‌عصر عجل‌الله فرجه تغییر پذیر نخواهد بود.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[http://rc.majlis.ir/fa/law/show/133414 سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی]</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = اصل‌های اول و دوم متمم قانون اساسی مشروطه| نقل‌قول = {{-}}'''اصل اول'''{{-}}مذهب رسمی [[ایران]] [[اسلام]] و طریقة حقه [[مذهب جعفری|جعفریه اثنی عشریه]] است باید پادشاه ایران دارا و مروج این مذهب باشد.{{-}}'''اصل دوم'''{{-}}مجلس مقدس شورای ملی که بتوجه و تأیید حضرت [[امام عصر|امام عصر عجل الله فرجه]] و بذل مرحمت اعلیحضرت شاهنشاه اسلام خلد الله سلطانه و مراقبت حجج اسلامیه کثر‌الله امثالهم و عامه ملت ایران تأسیس شده است باید در هیچ عصری از اعصار مواد قانونیه آن مخالفتی با قواعد مقدسة اسلام و قوانین موضوعه حضرت خیرالانام صلی‌الله علیه و آله و سلم نداشته باشد و معین است که تشخیص مخالفت قوانین موضوعه با قواعد اسلامیه بر عهدة علمای اعلام ادام‌الله برکات وجودهم بوده و هست لهذا رسماً مقرر است در هر عصری از اعصار هیئتی که کم‌تر از پنج نفر نباشد از مجتهدین و فقهای متدینین که مطلع از مقتضیات زمان هم باشند باین طریق که علمای اعلام و حجج اسلام مرجع تقلید شیعه اسلام بیست نفر از علماء که دارای صفات مذکوره باشند معرفی بمجلس شورای ملی بنمایند پنج نفر از آن‌ها را یا بیش‌تر بمقتضای عصر اعضای مجلس شورای ملی بالاتفاق یا بحکم قرعه تعیین نموده بسمت عضویت بشناسند تا موادیکه در مجلسین عنوان می‌شود بدقت مذاکره و غور رسی نموده هریک از آن مواد معنونه که مخالفت با قواعد مقدسه اسلام داشته باشد طرح ورد نمایند که عنوان قانونیت پیدا نکند و رأی این هیأت علماء در این باب مطاع و متبع خواهد بود و این ماده با زمان ظهور حضرت حجت‌عصر عجل‌الله فرجه تغییر پذیر نخواهد بود.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[http://rc.majlis.ir/fa/law/show/133414 سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی]</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
در جریان دینی-اجتماعی مهم سالها پیش از جنبش مشروطه، یعنی ماجرای [[تحریم تنباکو]]، هنگامی که [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] به [[میرزا حسن آشتیانی]] دستور داد که یا در ملأ عام قلیان بکشید یا از شهر بیرون رود و میرزا تصمیم به بیرون رفتن گرفت، اولین کسی از علما که در حمایت از میرزا به خانه وی وارد شد، شیخ فضل الله بود.<ref>اعظام الوزاره، کتاب خاطرات من، ج۱، ص۴۱.</ref> در آغاز مشروطه نیز وی با سایر روحانیون مشروطه خواه همفکر بود و با اینکه با [[عین الدوله]] (صدراعظم وقت) دوست بود، در مهاجرت به [[حضرت عبدالعظیم]] و [[قم]] شرکت کرد و تا صدور فرمان مشروطیت و افتتاح [[مجلس شورای ملی]] کوچک‌ترین مخالفتی از او مشاهده نشد.<ref>ملک زاده، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران،ج ۶-۷، ص۱۲۵۸.</ref> اما حوادثی باعث اختلاف و سرانجام جدایی وی از مشروطه خواهان شد. از سخنان اوست که:
=== حضور در جنبش تنباکو ===
در جریان [[جنبش تنباکو]]، هنگامی که [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] به [[میرزا حسن آشتیانی]] دستور داد که یا در ملأ عام قلیان بکشید یا از شهر بیرون رود و میرزا تصمیم به بیرون رفتن گرفت، اولین کسی از علما که در حمایت از میرزا به خانه وی وارد شد، شیخ فضل الله بود.<ref>اعظام الوزاره، کتاب خاطرات من، ج۱، ص۴۱.</ref>  
=== انقلاب مشروطه ===
شیخ فضل‌الله در آغاز نهضت مشروطه اگرچه با دیده تردید به این نهضت نگاه می‌کرد و علارغم دوستی با [[عین‌الدوله]] (صدراعظم وقت)،<ref>ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، ۱۳۷۱ش، ص۳۲۲.</ref> با سایر روحانیون مشروطه‌خواه در [[مهاجرت کبری]] به [[قم]] شرکت کرد و تا صدور [[فرمان مشروطیت]] و افتتاح [[مجلس شورای ملی]] تا زمان تصویب [[متمم قانون اساسی مشروطه]] کوچک‌ترین مخالفتی از او مشاهده نشد.<ref>ملک زاده، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران،ج ۶-۷، ص۱۲۵۸.</ref>  
<br />
در زمان تصویب متمم قانون اساسی شیخ فضل‌الله با حمایت [[آخوند خراسانی]] اصل دوم متمم مبنی بر تشکیل هیات نظار را به تصویب مجلس رساند ولی به دلیل اختلاف با دیگر نمایندگان درباره برخی از اصول قانون اساسی از جمله اصل هشتم مبنی بر برابری همه شهروندان در مقابل قانون، اصل نوزدهم مبنی بر تحصیل اجباری در مدارس دولتی و اصل بیستم مبنی بر آزادی مطبوعات از مجلس کناره‌گیری کرد و با تشکیل مجالس اعتراضی به مناسبت‌های مذهبی از جمله [[ایام فاطمیه]] اعتراضات خود را به مجلس و قانون شروع کرد که با واکنش مشروطه‌خواهان مواجه شد و با همراهی عده‌دیگر از علمای مخالف مشروطه به تحصن در [[عبدالعظیم حسنی|زاویه مقدسه عبدالعظیم حسنی]] دست زد.<ref>کسروی، تاریخ مشروطه، ۱۳۸۳ش، ص۳۱۵-۳۱۶؛ کاتوزیان، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ۱۳۷۹ش، ص۷۱۹-۷۲۹.</ref> از سخنان اوست که:
::«ایها الناس من بهیچوجه منکر مجلس شورای ملی نیستم. بلکه من مدخلیت خود را در تأسیس این اساس بیش از همه کس می‌دانم. زیرا که علماء بزرگ ما که مجاور [[عتبات عالیات]] و سایر ممالک هستند هیچیک همراه نبودند. و همه را باقامه دلایل و براهین من همراه کردم. از خود آن آقایان عظام می‌توانید این مطلب را جویا شوید. الآن هم من همان هستم که بودم. تغییر در مقصد، و تجددی در رأی من بهم نرسیده است. صریحاً می‌گویم همه بشنوید، و بغائبین هم برسانید، که من آن مجلس شورای ملی را می‌خواهم که عموم مسلمانان آن را می‌خواهند. باین معنی که البته عموم مسلمانان مجلسی می‌خواهند که اساسش بر اسلامیت باشد. و برخلاف [[قرآن]]، و برخلاف [[اسلام|شریعت محمدی]](ص)، و برخلاف [[مذهب جعفری|مذهب مقدس جعفری]]، قانونی نگذارد. من هم چنین مجلسی می‌خواهم. پس من و عموم مسلمین بر یک رأی هستیم. اختلاف میانه ما، و لامذهبهاست. که منکر اسلامیت، و دشمن [[حنیف|دین حنیف]] هستند. چه [[بابیه]] مزدکی مذهب و چه [[طبیعیه]] فرنگی مشرب.»<ref>اعلامیه، روز شنبه ۱۲ جمادی الثانی ۱۳۲۶؛ در ترکمان، مجموعه‌ای از: رسائل، اعلامیه‌ها، مکتوبات،... و روزنامه شیخ شهید فضل الله نوری، ج۱، ص۲۴۵-۲۴۶.</ref>
::«ایها الناس من بهیچوجه منکر مجلس شورای ملی نیستم. بلکه من مدخلیت خود را در تأسیس این اساس بیش از همه کس می‌دانم. زیرا که علماء بزرگ ما که مجاور [[عتبات عالیات]] و سایر ممالک هستند هیچیک همراه نبودند. و همه را باقامه دلایل و براهین من همراه کردم. از خود آن آقایان عظام می‌توانید این مطلب را جویا شوید. الآن هم من همان هستم که بودم. تغییر در مقصد، و تجددی در رأی من بهم نرسیده است. صریحاً می‌گویم همه بشنوید، و بغائبین هم برسانید، که من آن مجلس شورای ملی را می‌خواهم که عموم مسلمانان آن را می‌خواهند. باین معنی که البته عموم مسلمانان مجلسی می‌خواهند که اساسش بر اسلامیت باشد. و برخلاف [[قرآن]]، و برخلاف [[اسلام|شریعت محمدی]](ص)، و برخلاف [[مذهب جعفری|مذهب مقدس جعفری]]، قانونی نگذارد. من هم چنین مجلسی می‌خواهم. پس من و عموم مسلمین بر یک رأی هستیم. اختلاف میانه ما، و لامذهبهاست. که منکر اسلامیت، و دشمن [[حنیف|دین حنیف]] هستند. چه [[بابیه]] مزدکی مذهب و چه [[طبیعیه]] فرنگی مشرب.»<ref>اعلامیه، روز شنبه ۱۲ جمادی الثانی ۱۳۲۶؛ در ترکمان، مجموعه‌ای از: رسائل، اعلامیه‌ها، مکتوبات،... و روزنامه شیخ شهید فضل الله نوری، ج۱، ص۲۴۵-۲۴۶.</ref>


Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۷۷۹

ویرایش