جبار: تفاوت میان نسخه‌ها

جبّار از [[اسماء و صفات الهی|اسماء خداوند]] است،<ref>درودآبادی، شرح الاسماء الحسنی، ۱۴۲۶ق، ص۷۱.</ref> مفسران آن را به جبران‌کننده، اصلاح‌گر زندگی موجودات،  صاحب قدرت، دارای نفوذِ اراده<ref> برای نمونه نگاه کنید به:‌طبری، جامع‌البيان، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۷۱؛ طباطبايی، الميزان، ۱۳۷۱ش، ج۱۹، ص۲۰؛ رازی، تفسير کبير، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۲۵۵.</ref> و باعظمت و باشکوه<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۲۶۰؛ طوسی، التبیان، ۱۳۷۶ق، ج۹، ص۵۷۴.</ref> معنا کرده‌اند. جبّار، صیغه مبالغه از جبر است<ref>شرباصی، موسوعة له الاسماء الحسنی، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۷۴.</ref> و در لغت به معانی فشار و زور بر انجام کار خلاف میل و اراده، اصلاح، جبران و بهبود<ref>فراهیدی، العین، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۱۵و۱۱۶.</ref>و نیز بلند و باشکوه است.<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۵۰۱.</ref> گفته شده نخستین بار واصل بن عطا، عالم [[معتزلی]]، جبار را برای [[خدا]] به معنای جبران و اصلاح به کار برده است.<ref>عسکری، الفروق اللغویة، ۱۴۱۲ق، ص۲۰۵.</ref>

== جباریت خدا==

جبار و کلمات هم‌خانواده آن در برخی دعاها مانند [[کمیل]]،<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۲ش، ص۶۲.</ref> [[یستشیر]]،<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۲ش، ص۷۸.</ref> [[مشلول]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۲ش، ص۷۴.</ref> و [[مجیر]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۲ش، ص۸۰.</ref> نیز به کار رفته است. در دعای [[جوشن کبیر]]، جبّار پس از کلمه قهّار (مسلط و چیره)، جابر پس از کاسِر (شکننده) و نیز به صورت جابر العَظمِ الکَسیر (بهبود دهنده استخوان شکسته) آمده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۲ش، ص۸۶.</ref>

'''تفاوت کاربرد جباریت درباره خدا و انسان'''

==پانویس==

{{منابع}}

*ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، بیروت، دار الفکر، ۱۳۹۹ق.

*رازی، فخرالدین، تفسیر کبیر، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.  

*راغب، حسین بن محمد، مفردات فی غرایب القرآن، بیروت، دار الشامیة، ۱۴۱۲ق.