مسجد جامع اموی (دمشق): تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد جامع اموی (دمشق) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۱۶

۳۰ بایت حذف‌شده ، ‏۱۷ ژانویهٔ ۲۰۱۸

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Roohish

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۶٬۲۱۵

ویرایش

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 | وبگاه            =
 }}
-'''مسجد جامع اُمَوی''' مسجدی قدیمی و با آثار هنری بسیار است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] (متوفای۹۶ق) از خلفای اُمَوی در [[دمشق]] ساخته شد. سبک معماری این [[مسجد]] وامدار سبک بیزانسی است. مقام [[حضرت خضر]]، [[حضرت هود |هود]] و [[حضرت یحیی |یحیی]]، مقام امام سجاد و [[مقام راس الحسین|رأس الحسین]] در این مسجد مشهورند. [[خطبه امام سجاد (ع) در شام|خطبه امام سجاد(ع)]] که روشنگر [[حادثه کربلا]] بود نیز در این مسجد خوانده شد.
+'''مسجد جامع اُمَوی''' مسجدی قدیمی و با آثار هنری بسیار است که به دستور [[ولید بن عبدالملک]] (متوفای۹۶ق) از خلفای اُمَوی در [[دمشق]] ساخته شد. سبک معماری این [[مسجد]] وامدار سبک بیزانسی است. مقام [[حضرت خضر]]، [[حضرت هود|هود]] و [[حضرت یحیی|یحیی]]، مقام امام سجاد و [[مقام راس الحسین|رأس الحسین]] در این مسجد مشهورند. [[خطبه امام سجاد(ع) در شام|خطبه امام سجاد(ع)]] که روشنگر [[حادثه کربلا]] بود نیز در این مسجد خوانده شد.
 در شهر [[حلب]] سوریه نیز مسجدی به همین نام وجود دارد.
@@ خط ۲۷: / خط ۲۷: @@
 مکان این [[مسجد]] در طول تاریخ به عنوان معبد استفاده می‌شد. در [[سال ۱۴ هجری قمری|سال چهاردهم]] یا [[سال ۱۷ هجری قمری|هفدهم هجری]] با فتح [[دمشق]] به وسیله [[مسلمانان]]، نیمی از آن بر اساس مصالحه‌ای که صورت پذیرفته بود همچنان به صورت کلیسا باقی ماند و نیم دیگر به مسجد تبدیل شد. مساحت اولیه آن بر اساس آنچه که ابن جبیر نقل کرده است از شرق به غرب یعنی در طول دویست قدم (حدود ۱۵۰ متر) و از سمت جنوب به شمال یعنی در عرض ۱۳۵ قدم (حدود صد متر) بوده و در مجموع به ۱۵،۰۰۰ متر مربع می‌رسیده است.<ref>ابن جبیر، الجامع الاموی، تحقیق مطیع الحافظ، ص۱۳.</ref> وقتی [[معاویه|معاویة بن ابی سفیان]] در [[شام]] ولایت و حکومت یافت، تصمیم به الحاق نیمه باقیمانده از کلیسا به [[مسجد]] نمود ولی مسیحیان نپذیرفتند؛ پس از وی [[عبدالملک بن مروان]] مال فراوانی به آنان داد تا اجازه دهند این قسمت نیز به مسجد ملحق شود ولی ایشان نپذیرفتند؛ تا این که [[ولید بن عبدالملک]] مسیحیان را راضی کرد که نیمه باقیمانده نیز به مسجد اضافه شود.<ref>نعیمی، الدراس فی تاریخ المدارس، ج۲، ص۲۸۵؛ ابن بطوطه، الرحله «تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار، ص۶۳.</ref>
-به طور دقیق نمی‌توان گفت که ولید از بـنای مـسیحی قدیم چه مقدار در مسجد خویش باقی گذاشت ولی دو مناره جنوبی همان برج‌هایی است که به کلیسای قدیم پیوسته بود.<ref>تاریخ عرب، ص۳۴۰</ref> مسلمانان برج‌های کهن رومی در گوشه‌های مسجد دمشق را تبدیل به مناره کـرده و از فـراز آن اذان می‌گفتند.<ref>تاریخ هنر اسـلامی، ص۱۴</ref> ساختن مناره پیش از دوره اموی معمول نبود و ابتکار آن از روی برج‌هایی است که به عبادتگاه‌های سوریه وابسته بود و در دروۀ معاویه به مصر انتقال یافت‌.<ref>هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی، ص۲۴</ref>
+به طور دقیق نمی‌توان گفت که ولید از بنای مسیحی قدیم چه مقدار در مسجد خویش باقی گذاشت ولی دو مناره جنوبی همان برج‌هایی است که به کلیسای قدیم پیوسته بود.<ref>تاریخ عرب، ص۳۴۰</ref> مسلمانان برج‌های کهن رومی در گوشه‌های مسجد دمشق را تبدیل به مناره کرده و از فراز آن اذان می‌گفتند.<ref>تاریخ هنر اسلامی، ص۱۴</ref> ساختن مناره پیش از دوره اموی معمول نبود و ابتکار آن از روی برج‌هایی است که به عبادتگاه‌های سوریه وابسته بود و در دروۀ معاویه به مصر انتقال یافت‌.<ref>هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی، ص۲۴</ref>
-در ساخت این مسجد از مهندسان رومی، [[ایران|ایرانی]]، [[هند|هندی]] و [[مراکش|مغربی]] کمک گرفته شد. ولید بن عبدالملک عایدی چند سال سوریه و نیز بار ۱۸ کشتی طلا و نقره حمل شده از قبرس را علاوه بر ابـزار و مـکعب‌های مـوزائیکی که پادشاه رومی‌ها به عنوان هدیه فـرستاده بـود صـرف آن کـرد.<ref>احسن التـقاسیم، ص۲۲۲</ref>
+در ساخت این مسجد از مهندسان رومی، [[ایران|ایرانی]]، [[هند|هندی]] و [[مراکش|مغربی]] کمک گرفته شد. ولید بن عبدالملک عایدی چند سال سوریه و نیز بار ۱۸ کشتی طلا و نقره حمل شده از قبرس را علاوه بر ابزار و مکعب‌های موزائیکی که پادشاه رومی‌ها به عنوان هدیه فرستاده بود صرف آن کرد.<ref>احسن التقاسیم، ص۲۲۲</ref>
 بر فراز شبستان مسجد، گنبدی به نام «نسر یا عقاب» ساخت و ستون‌هایی در زیر آن قرار داد و آن را با طلا و جواهر و پوشش‌های حریر مزین کرد. [[محراب]] مسجد را با جواهر و قندیل‌های طلا و نقره، معرق‌های زیبا و زنجیرهای طلا آراست.
-بنای مسجد در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شد. روایت‌های مختلفی درباره آغاز بنای مسجد جامع اموی نقل شده است که ۸۶، ۸۷ و ۸۸ق، به عنوان آغاز بنای این مسجد در منابع مختلف آمده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج ۱۸، ص ۱۲۸.</ref> ساخت مسجد اموی که در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شده بود، در سال ۹۶ق به پایان رسید؛ در حالی که ولید درگذشته بود و ساخت مسجد را برادرش سلیمان بن عبدالملک به پایان رساند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج ۱۸، ص ۱۲۸.</ref> در طول قرون مختلف تعمیرات و توسعه‌هایی در آن انجام شده و همچنین بر اثر چندین آتش‌سوزی، بسیاری از قسمت‌های آن در آتش سوخت.
+بنای مسجد در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شد. روایت‌های مختلفی درباره آغاز بنای مسجد جامع اموی نقل شده است که ۸۶، ۸۷ و ۸۸ق، به عنوان آغاز بنای این مسجد در منابع مختلف آمده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج ۱۸، ص۱۲۸.</ref> ساخت مسجد اموی که در دوران ولید بن عبدالملک آغاز شده بود، در سال ۹۶ق به پایان رسید؛ در حالی که ولید درگذشته بود و ساخت مسجد را برادرش سلیمان بن عبدالملک به پایان رساند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج ۱۸، ص۱۲۸.</ref> در طول قرون مختلف تعمیرات و توسعه‌هایی در آن انجام شده و همچنین بر اثر چندین آتش‌سوزی، بسیاری از قسمت‌های آن در آتش سوخت.
 ==ظاهر امروزین مسجد==
@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
 ::::'''قبة المال'''
-[[Image:پانورامای مسجد اموی.jpg|thumb|300px|راست: قبة المال{{سخ}}وسط: قبة الغواره {{سخ}} چپ: قبة الساعات ]]
+[[Image:پانورامای مسجد اموی.jpg|thumb|300px|راست: قبة المال{{سخ}}وسط: قبة الغواره {{سخ}} چپ: قبة الساعات]]
 این قبه در سال ۱۷۲ هجری به وسیله امیر دمشق «فضل بن صالح بن علی العباس» پسرعموی منصور عباسی ساخته شد و چون اموال و ذخائر مسجد در آن نگهداری می‌شد به «قبة المال» معروف گردید.<ref>نعیمی، همان کتاب، ص۱۱۳.</ref>
@@ خط ۷۶: / خط ۷۶: @@
 === مقام و محل دفن سر یحیی علیه‌السلام===
 [[Image:مقام یحیی.jpg|thumb|230px|]]
-بر اساس آیات [[قرآن]]، خداوند در سنین پیری [[حضرت زکریا]]، فرزندی به او داده و نامش را [[حضرت یحیی |یحیی]] انتخاب کرد.<ref>آل عمران:۳۹</ref> وی از دوران جوانی با عفت و با [[تقوا]] بود، همواره در «[[مسجد الاقصی]]» به [[عبادت]] و ریاضت مشغول و از اختلاط با اهل دنیا پرهیز می‌کرد. او به هنگام بعثت [[حضرت عیسی |عیسی]] علیه‌السلام [[نبوت]] ایشان را شهادت داد و در همین دوران بود که به دستور حاکم یهودی سرزمین یهودیه به قتل رسید.
+بر اساس آیات [[قرآن]]، خداوند در سنین پیری [[حضرت زکریا]]، فرزندی به او داده و نامش را [[حضرت یحیی|یحیی]] انتخاب کرد.<ref>آل عمران:۳۹</ref> وی از دوران جوانی با عفت و با [[تقوا]] بود، همواره در «[[مسجد الاقصی]]» به [[عبادت]] و ریاضت مشغول و از اختلاط با اهل دنیا پرهیز می‌کرد. او به هنگام بعثت [[حضرت عیسی|عیسی]] علیه‌السلام [[نبوت]] ایشان را شهادت داد و در همین دوران بود که به دستور حاکم یهودی سرزمین یهودیه به قتل رسید.
 ===قبر و مقام هود علیه‌السلام===
@@ خط ۹۰: / خط ۹۰: @@
 [[Image:مقام رأس الحسین مسجد اموی.jpg|thumb|230px|[[مقام راس الحسین]]]]
 {{اصلی|مقام راس الحسین}}
-در مسجد اموی،چهار تالار مستطیل شکل وجـود دارد که از قدیم نام خلفا بر آنها نهاده شده است. «مقام حضرت علی» در شمال شرقی که بعدها به «[[رأس الحسین]]» معروف شد واقع است.<ref>مقاله جامع اموی دمشق</ref> هنگامی که کاروان اسرا و سرهای بریده شهداء به سمت دمشق در حرکت بود، سر مبارک امام حسین علیه‌السلام در پایان همه سرها و مقابل زنان و اهل بیت حرکت داده می‌شد. آنگاه به فرمان یزید سر مبارک را از مجلس بیرون برده و به همراه سایر سرهای شهداء سه روز بر باب القصر آویزان کردند.<ref>خوارزمی، مقتل‌الحسین، ج۲، ص۷۵؛ ابن کثیر، همان کتاب، ج۸، ص۲۰۴.</ref> پس از آن مدت، سر مبارک [[امام حسین]] علیه‌السلام را پائین آورده و در گوشه شمال شرقی مسجد در اتاقکی قرار دادند.
+در مسجد اموی،چهار تالار مستطیل شکل وجود دارد که از قدیم نام خلفا بر آنها نهاده شده است. «مقام حضرت علی» در شمال شرقی که بعدها به «[[رأس الحسین]]» معروف شد واقع است.<ref>مقاله جامع اموی دمشق</ref> هنگامی که کاروان اسرا و سرهای بریده شهداء به سمت دمشق در حرکت بود، سر مبارک امام حسین علیه‌السلام در پایان همه سرها و مقابل زنان و اهل بیت حرکت داده می‌شد. آنگاه به فرمان یزید سر مبارک را از مجلس بیرون برده و به همراه سایر سرهای شهداء سه روز بر باب القصر آویزان کردند.<ref>خوارزمی، مقتل‌الحسین، ج۲، ص۷۵؛ ابن کثیر، همان کتاب، ج۸، ص۲۰۴.</ref> پس از آن مدت، سر مبارک [[امام حسین]] علیه‌السلام را پائین آورده و در گوشه شمال شرقی مسجد در اتاقکی قرار دادند.
-این مکان پس از محراب و مسجد «امام زین العابدین علیه‌السلام» در داخل اتاقی به ابعاد ۴*۳ متر قرار دارد و در جدار داخلی گنبد آن اسامی [[امامان شیعه|ائمه]] نقش بسته است. در داخل شبستان مقام [[امام سجاد]] علیه‌السلام محفظه‌ای از نقره و بسیار کوچک به اندازه سر یک انسان در داخل دیوار به یاد محل قرار دادن سر مبارک حضرت جاسازی شده است. در سمت چپ این محفظه نقره‌ای، شبستان و یا اتاقی که از آن یاد کردیم به وسیله دری آهنین جدا می‌شود.
+این مکان پس از محراب و مسجد «امام زین العابدین علیه‌السلام» در داخل اتاقی به ابعاد ۴*۳ متر قرار دارد و در جدار داخلی گنبد آن اسامی [[امامان شیعه|ائمه]] نقش بسته است. در داخل شبستان مقام [[امام سجاد]] علیه‌السلام محفظه‌ای از نقره و بسیار کوچک به‌اندازه سر یک انسان در داخل دیوار به یاد محل قرار دادن سر مبارک حضرت جاسازی شده است. در سمت چپ این محفظه نقره‌ای، شبستان و یا اتاقی که از آن یاد کردیم به وسیله دری آهنین جدا می‌شود.
 در سمت چپ آن ضریحی کوچک از نقره و به صورت مستطیل با ابعاد یک در یک و نیم متر می‌باشد. داخل این مکان یا ضریح، پایه‌ای مستقر شده و بالای آن چیزی به شکل سر با پوشش قرمز رنگ که گویا از چوب و یا سنگ ساخته‌اند قرار داده شده است.
 ==محراب و مقام امام سجاد==
-هنگامی که [[امام سجاد]] علیه‌السلام در حال اسارت در مسجد اموی حضور داشتند، در شمال شرقی جامع و در مکانی به [[تهجد]] و [[عبادت]] میپرداختند. ابن عساکر گوید آن حضرت هر شب و روز در این مکان هزار رکعت [[نماز]] می‌خواند. خطبه امام سجاد(ع) در مقابل یزید و درباریان در این مسجد معروف است.(ر.ک: [[خطبه امام سجاد (ع) در شام]])
+هنگامی که [[امام سجاد]] علیه‌السلام در حال اسارت در مسجد اموی حضور داشتند، در شمال شرقی جامع و در مکانی به [[تهجد]] و [[عبادت]] میپرداختند. ابن عساکر گوید آن حضرت هر شب و روز در این مکان هزار رکعت [[نماز]] می‌خواند. خطبه امام سجاد(ع) در مقابل یزید و درباریان در این مسجد معروف است.(رجوع کنید به: [[خطبه امام سجاد(ع) در شام]])
 این مکان مقدس در طول قرون مختلف مورد [[تبرک]] و [[زیارت]] قرار می‌گرفته و می‌گیرد. نمازگاه امام سجاد علیه‌السلام در سمت شمال شرقی مسجد اموی و کنار در شرقی آن است که پس از شبستان بزرگی قرار داشته و دارای محرابی زیبا از سنگ می‌باشد.
 ==محراب‌های چهارگانه==
-در شبستان مسجد اموی چهار محراب قرار دارد که هر یک مخصوص یکی از فرق چهارگانه [[اهل سنت]] است. یکی از آنها در وسط و دو محراب دیگر در سمت راست آن و محرابی نیز در سمت چپ آن قرار دارد. محراب وسط که اصلی و بزرگتر از بقیه است مخصوص مالکی‌ها است. محراب‌های سمت راست از حنفی‌ها و حنبلی‌ها و محراب سمت چپ نیز از آن شافعی‌ها است. در عصر ممالیک در هر چهار محراب [[نماز]] می‌گذاشتند.<ref>اکرم العلبی، دمشق بین عصر ممالیک و عثمانی، ص ۱۶۶.</ref>
+در شبستان مسجد اموی چهار محراب قرار دارد که هر یک مخصوص یکی از فرق چهارگانه [[اهل سنت]] است. یکی از آنها در وسط و دو محراب دیگر در سمت راست آن و محرابی نیز در سمت چپ آن قرار دارد. محراب وسط که اصلی و بزرگتر از بقیه است مخصوص مالکی‌ها است. محراب‌های سمت راست از حنفی‌ها و حنبلی‌ها و محراب سمت چپ نیز از آن شافعی‌ها است. در عصر ممالیک در هر چهار محراب [[نماز]] می‌گذاشتند.<ref>اکرم العلبی، دمشق بین عصر ممالیک و عثمانی، ص۱۶۶.</ref>
 ==محل غسل تعمید مسیحیان==
@@ خط ۱۱۶: / خط ۱۱۶: @@
 ==منابع==
 {{منابع}}
-*پرایس، کریستین. تاریخ هنر اسـلامی، ترجمۀ مـسعود رجب نیا، تهران، بنگاه ترجمه و نـشر کتاب، بی‌تا.
+*پرایس، کریستین. تاریخ هنر اسلامی، ترجمۀ مسعود رجب نیا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، بی‌تا.
 *تولایی خوانساری، حسین، «تأثیر هنر معماری بیزانس و ساسانی بر معماری دورۀ اموی»، در مجله کتاب ماه هنر، شماره ۱۳۸.
 *حتی، فیلیپ، تاریخ عرب، ترجمۀ ابو القاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۸۰ش.
 *حدادعادل، غلامعلی، دانشنامه جهان اسلام، ج۱۸، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۲ش.
 *علام، نعمت اسماعیل، هنرهای خاورمیانه در دوران اسلامی، ترجمه: عباس تفضلی، مشهد انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۸۲ش.
-*قائدان اصغر ، اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق، نشر مشعر، تهران، پاییز ۱۳۸۸ش.
+*قائدان اصغر، اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق، نشر مشعر، تهران، پاییز ۱۳۸۸ش.
 *مشکور،محمد جواد، «جامع اموی دمشق»، در مجله وقف میراث جاویدان، شماره ۱، بهار ۱۳۷۲ش.
-*مقدسی، شمس الدین، احسن التـقاسیم، ترجمه عـلینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱ش.
+*مقدسی، شمس الدین، احسن التقاسیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱ش.
 {{پایان}}