ربذه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رَبَذِه''' از آبادی‌های [[مدینه]] و مدفن [[ابوذر غفاری]]، [[صحابه|صحابی پیامبر]] است. این مکان که در فاصله سه فرسخی مدینه قرار داشته است، به‌عنوان محلی برای چهارپایان [[زکات]] بوده و در خلافت [[عثمان بن عفان]]، ابوذر غفاری به آنجا تبعید شده است.  

ربذه نام مکان‌های مختلفی بوده است{{یادداشت|ربذه در لغت به معنای سختی و شدت دانسته شده(زبیدی، تاج العروس، بیروت، ج۵، ص۳۶۷؛ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۳، ص۲۴.) و به همین جهت ریسمان پشمی بر گردن شتر را نیز ربذه می‌گویند(حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶.) و یا در مقابل به معنای سستی در کار نیز گفته شده است.(فراهیدی، کتاب العین، قم، ج۸، ص۱۸۳؛ ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۳، ص۴۹۱.) از مکانی با نام ربذه در مرزهای روم یاد شده است.(حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۷)}} که مهم‌ترین آن‌ها قریه‌ای<ref>زبیدی، تاج العروس، بیروت، ج۵، ص۳۶۷؛ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۳، ص۲۴.</ref> از آبادی‌های [[مدینه]]<ref> حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶.</ref> با فاصله چهار شب راه از آن<ref>فراهیدی، کتاب العین، قم، ج۸، ص۱۸۳؛ ابن منظور، لسان العرب، بیروت، ج۳، ص۴۹۱.</ref> و در سه فرسخی این شهر در مسیر [[مکه]] قرار داشته است.<ref>بغدادی، مراصد الإطلاع، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۰۱.</ref> برخی قدمت آن را [[جاهلیت|زمان جاهلیت]] دانسته‌اند<ref> حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶.</ref> و بعد از [[اسلام]] از توقفگاه‌های حاجیان به شمار آمده است.<ref>اسکندری، الأمکنة، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۵۰۰؛ هروی، الإشارات، ۱۴۲۳ق، ص۷۴؛ بغدادی، مراصد الإطلاع، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۰۱؛ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۳، ص۲۴.</ref>  

ربذه در تاریخ دارای آب<ref>حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶.</ref> و مراتعی بوده است؛ که به سبب کیفیت بالای علوفه آن،<ref>علی، حجاز در صدر اسلام، ۱۳۷۵ش، ص۲۹۱.</ref> [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۹؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۷، ص۲۵۹.</ref> و یا [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] آن را به چراگاهی اختصاصی برای شتران [[زکات]] تبدیل کرد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۳۲؛ حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶؛ ابن کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۷۳.</ref> و خلفای بعدی نیز آن را گسترش داده تا این که در زمان [[مهدی عباسی]] مراتع آن آزاد شد.<ref>بکری، معجم ما استعجم، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۶۳۳؛ علی، حجاز در صدر اسلام، ۱۳۷۵ش، ص۲۸۹–۲۹۰.</ref> همچنان‌که از مالکیت فرزندان [[زبیر بن عوام]] هم بر این منطقه سخن گفته شده است.<ref>علی، حجاز در صدر اسلام، ۱۳۷۵ش، ص۲۹۰.</ref>

ربذه را مکان زندگی [[ابوذر غفاری]] از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] دانسته‌اند؛<ref>حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶.</ref> اما آنچه سبب شهرت این مکان گردیده، تبعید و دفن ابوذر در آن است.<ref>هروی، الإشارات، ۱۴۲۳ق، ص۷۴؛ حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴ق، ص۲۶۶؛ بغدادی، مراصد الإطلاع، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۰۱.</ref> علت مهاجرت وی را عصبانیت خلیفه سوم، [[عثمان بن عفان]] و تبعید به این مکان دانسته‌اند؛<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۵۴۳؛ ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۵۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۵۳؛ سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۱۰، ص۶۵.</ref> هرچند برخی معتقدند که وی به علت اعتراض و با اختیار خود مدینه را ترک کرده و ربذه را برای زندگی انتخاب کرده است.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۱۷۱؛ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۳، ص۲۴. </ref>ماجرای تبعید ابوذر و نوع برخورد عثمان با او به ربذه در کتب تاریخی آمده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۷۱؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۳۹.</ref>  

با این حال پاره‌ای از اخبار تاریخی به مرگ ابوذر در این خطه با غربت و تنها با حضور همسر و غلامش اشاره کرده‌اند که البته پس از مرگ، با تدفین باشکوه گروهی از عراقیان به رهبری [[عبدالله بن مسعود]] روبرو شد و آن را تعبیر پیش‌بینی پیامبر(ص) در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] در هنگام رویارویی با ابوذر که از لشکر جامانده بود، دانسته‌اند که فرموده بود: ابوذر تنها راه می‌رود و تنها می‌میرد و تنها برانگیخته می‌شود.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱،ص:۲۵۳؛ ابن سیدالناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷۰؛ قاضی ابرقوه، سیرت رسول الله، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۹۷۱.</ref>