خطبه امام حسین در منا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''خطبه امام حسین(ع) در منا'''، از [[خطبه]]‌های مهیّج و تاریخی [[امام حسین(ع)]] در سال ۵۸ق، یعنی دو سال<ref>در برخی از نسخه‌های کتاب سلیم بن قیس آمده است یک سال.</ref> قبل از مرگ [[معاویة بن ابی سفیان|معاویه]] و در اختناق و فشار حکومت [[اموی]]. این خطبه در مجموع از سه بخش تشکیل شده که بخش اول آن را [[سلیم بن قیس هلالی]] در کتابش و بخش دوم و سوم را [[ابن شعبه حرانی|حسن بن شعبه حرانی]] در [[تحف العقول]] و [[علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار]] نقل کرده‌اند.

به تناسب تشكيل اين [[خطبه]] از سه بخش ‍ مستقل، هر يك از مورخان و [[حدیث|مُحدّثان]] و علما و محقّقان به نقل بخشى از آن كه ارتباط به بحثشان داشته بسنده نموده و از نقل بقيّه خطبه صرف نظر كرده‌اند و حتى گاهى تنها به نقل يك جمله از آن اكتفا و گاهى نيز به محتواى مجموع خطبه اشاره نموده‌اند، مثلاً:

۱. [[سلیم بن قیس هلالی]] (د ۹۰ق ) به تناسب بحثى كه دارد فقط بخش اول خطبه را ذکر می‌کند و تاريخ و محل ايراد خطبه را نيز مشخص مى‌نمايد.<ref>ر.ک: سلیم بن قیس، ص۲۰۶.</ref>

۲. [[ابن شعبه حرانی|حسن بن شعبه حرّانى]] از محدثان قرن چهارم در [[تحف العقول]]<ref>ر.ک: حرانی، ۱۶۸.</ref> به نقل بخش دوم و سوم خطبه اكتفا کرده است. [[علامه مجلسی]] نیز در [[بحار الانوار]]<ref>ر.ک: مجلسی، ج۱۰۰، ص۷۹، ح۳۷.</ref> به نقل از تحف العقول، این دو بخش را آورده است.

۳. [[احمد بن علی طبرسى]] (د ۵۸۸) ضمن اشاره به انگيزه ايراد اين [[خطبه]] - كه ظلم و فشار بيش از حد [[معاویه]] بوده - خلاصه‌اى از آن را در چند سطر نقل و تصريح مى‌كند اين خطبه دو سال قبل از مرگ معاويه و در [[منا|مِنا]] و در حضور بيش از هزار نفر از شخصيت‌هاى مذهبى آن روز ايراد گرديده است.<ref>نجمی، ص۳۴۱-۳۴۲؛ ر.ک: طبرسی، ج۲، ص۱۷.</ref>

[[امام حسین(ع)]] این [[خطبه]] را دو سال قبل از مرگ [[معاویه]] و در [[منا]] خواند.<ref>نجمی، ص۳۴۰.</ref> [[سلیم بن قیس]] برای نشان‌دادن انگیزه امام حسین(ع) از خواندن این خطبه و توضیح شرایط محیطی آن روزگار، پیش از نقل خطبه، چهار بخشنامه معاویه به کارگزارانش را می‌آورد و درباره پیامدهای آنها سخن می‌گوید.<ref>نجمی، ص۳۴۳.</ref>

معاویه در بخشنامه اول از کسانی که درباره [[امام علی(ع)]] و خاندانش فضیلتی نقل کنند، تبری می‌جوید و حمایتش را از آنان برمی‌دارد. او همچنین دستور می‌دهد شهادت [[شیعیان]] را نپذیرند و هر کس که برای [[عثمان]] فضیلتی نقل کرد، حقوق و مزایا معین کنند.<ref>نجمی، ص۳۴۳-۳۴۴.</ref>

معاویه در بخشنامه دوم دستور داد درباره فضائل [[صحابه]] و دو خليفه ([[عمر]] و [[ابوبكر]]) [[حديث]] نقل کنند و مشابه [[فضائل امام علی(ع)]] را برای صحابه بیاورند و این کار را باعث چشم‌روشنی خودش و کوبیدن ابوتراب خواند.<ref>نجمی، ص۳۴۴.</ref>

او در بخشنامه سوم نوشت مراقب مردم باشند و هر کس متهم به دوستی با [[علی(ع)]] و خاندانش بود، اسمش را از دیوان و دفتر حقوق و مزایا محو کنند و سهمیه‌اش را از [[بیت المال]] قطع کنند.<ref>نجمی، ص۳۴۵.</ref>

در بخشنامه چهارم آمده بود: هر كسى را كه متهم به دوستى خاندان على باشد تحت فشار شديد قرار بدهيد و خانه او را بر سرش خراب كنيد تا براى ديگران عبرت باشد.<ref>نجمی، ص۳۴۶.</ref>

[[سلیم بن قیس]] مي‌گويد: يك سال قبل از مرگ معاويه، حسين بن علی(ع) با عبدالله‌ بن عبّاس و عبدالله بن جعفر به حج رفتند. امام حسين(ع) مردان و زنان و ياران بني‌هاشم و آن عده از انصار را كه او و خاندانش را مي‌شناختند جمع كرد. سپس چند نفر را فرستاد و فرمود: همه كسانی را كه امسال از اصحاب پيامبر(ص) معروف به صلاح و عبادت‌اند و به حج آمده‌اند، نزد من جمع كنيد.