واقعه مسجد گوهرشاد: تفاوت میان نسخه‌ها

واقعه مسجد گوهرشاد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۰۶

۶۹۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۷

←‏کشتار تحصن کنندگان: + پیوند به بیرون

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>M.bahrami

@@ خط ۳۷: / خط ۳۷: @@
 ==کشتار تحصن کنندگان==
-بر اساس دستور مؤکد تشکیلات کل نظمیه مملکتی به نظمیه مشهد در تاریخ شنبه ۲۱ تیر ۱۳۱۴ مقرر شده است: «اگرچه اوامر جهان مطاع اقدس شاهنشاهی (ارواحنا فداه) به فرمانده برای دستگیری کلیه اشخاص مفسده جو و لو از هر طبقه باشند، شرف صدور یافته و ابلاغ گردیده است؛ ولی البته، عامل اصلی برای عملیات، شما و مامورین شما باید باشند و امشب در موقعی که تردد موقوف و جمعیت متحصنین هم تقلیل یافته است، غفلتا عده کافی هرچه بیشتر و بهتر با فرم و لباس سویل از قوای پیاده، آژان، صاحب منصب، وکیل، مامورین سویل افسر و سرباز غفلتا به مسجد وارد و کلیه محرکین اعم از علما و تجار و کسبه و غیره را آنا دستگیر و بدون درنگ، از مسجد یا صحن خارج و به سرعت به سمت طرق و هرچه دور‌تر بهتر، تحت الحفظ اعزام و همچنین هر کس را که در خارج آستانه و مسجد تا به حال تشخیص داده‌اید، در این امر مداخله دارد، آن‌ها را هم دستگیر و همین عمل را درباره آن‌ها اجرا دارید. باید عملیات شما تا قبل از اجرا، فوق العاده در پرده و مستور بوده که متحصنین آگاهی حاصل نکنند.»<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده وقایع مسجد گوهرشاد، شماره بازیابی ۴۲۲، ص ۲۲.</ref>
+بر اساس دستور مؤکد تشکیلات کل نظمیه مملکتی به نظمیه مشهد در تاریخ شنبه [[۲۱ تیر]] [[سال ۱۳۱۴ شمسی|۱۳۱۴ش]] مقرر شده است: «اگرچه اوامر جهان مطاع اقدس شاهنشاهی (ارواحنا فداه) به فرمانده برای دستگیری کلیه اشخاص مفسده جو و لو از هر طبقه باشند، شرف صدور یافته و ابلاغ گردیده است؛ ولی البته، عامل اصلی برای عملیات، شما و مامورین شما باید باشند و امشب در موقعی که تردد موقوف و جمعیت متحصنین هم تقلیل یافته است، غفلتا عده کافی هرچه بیشتر و بهتر با فرم و لباس سویل از قوای پیاده، آژان، صاحب منصب، وکیل، مامورین سویل افسر و سرباز غفلتا به مسجد وارد و کلیه محرکین اعم از علما و تجار و کسبه و غیره را آنا دستگیر و بدون درنگ، از مسجد یا صحن خارج و به سرعت به سمت طرق و هرچه دور‌تر بهتر، تحت الحفظ اعزام و همچنین هر کس را که در خارج آستانه و مسجد تا به حال تشخیص داده‌اید، در این امر مداخله دارد، آن‌ها را هم دستگیر و همین عمل را درباره آن‌ها اجرا دارید. باید عملیات شما تا قبل از اجرا، فوق العاده در پرده و مستور بوده که متحصنین آگاهی حاصل نکنند.»<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده وقایع مسجد گوهرشاد، شماره بازیابی ۴۲۲، ص ۲۲.</ref>
 این دستور در حالی صادر شد که تصور می‌کردند، بیشتر متحصنین مثل روز قبل، شب هنگام مسجد را ترک خواهند کرد؛ اما چنین نشد و لحظه به لحظه بر تعداد جمعیت افزوده شد و بین ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر در مسجد گوهرشاد و اطراف آن گرد آمدند. در ادامه دستور فوق، آمده است که از سلاح گرم در درون صحن و آستانه استفاده نکنند و در مواقع نیاز از سرنیزه و امثال آن استفاده شود.<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده وقایع مسجد گوهرشاد، شماره بازیابی ۴۲۲، ص۲۴.</ref>
@@ خط ۶۴: / خط ۶۴: @@
 یک روز پس از واقعه، روحانیون وعلمای طراز اول مشهد دستگیر و زندانی شدند. از جمله دستگیرشدگان آیت الله [[میرزا محمد کفائی خراسانی]] معروف به آقازاده ـ دومین پسر [[آخوند خراسانی]] ـ بود که شامگاه سیزدهم۱۳۵۶ قمری /۱۳۱۶ ش در یکی از زندان های تهران به نحو مشکوکی درگذشت.<ref>کفایی، سیری در سیره علمی و عملی آخوند خراسانی، ص ۸۳ ـ ۸۲</ref> افراد دیگری که دستگیر شدند عبارتند از: [[آیت الله سید عبدالله شیرازی]]، [[آیت الله سید یونس اردبیلی]]، محمدولی نجات، بحرالعلوم، محقق، هاشم قزوینی، آقابزرگ شاهرودی و نواب احتشام رضوی. برخی دیگر نیز از معرکه گریختند و حتی از کشور خارج شدند. بعضی نیز مخفی گردیدند. عده ای از روحانیون بعد‌ها آزاد شدند و به شهرهای خود رفتند.<ref>واقعه گوهرشاد به روایت دیگر،۱۳۷۹، صص ۵۷-۵۸.</ref>
-شیخ محمدتقی بهلول از معرکه جان سالم به‌دربرد و به کمک افراد طایفه بربر که خود نیز در واقعه مسجد گوهرشاد شرکت داشتند، با تغییر لباس از ایران خارج شد و روانه [[افغانستان]] گردید.<ref>علی کریمیان، ۱۳۷۴، صص۱۹۳ ۲۰۴.</ref>
+شیخ [[محمدتقی بهلول]] از معرکه جان سالم به‌دربرد و به کمک افراد طایفه بربر که خود نیز در واقعه مسجد گوهرشاد شرکت داشتند، با تغییر لباس از ایران خارج شد و روانه [[افغانستان]] گردید.<ref>علی کریمیان، ۱۳۷۴، صص۱۹۳ ۲۰۴.</ref>
 پس از پایان واقعه گوهرشاد، به دستور رضاخان تغییراتی نیز در سطح رؤسای ادارات مشهد و [[آستان قدس رضوی]] صورت گرفت. محمدولی خان اسدی نیز با اینکه مغضوب بود؛ ولی تا مدتی در مقام خود به عنوان تولیت آستان قدس رضوی باقی ماند؛ اما در ۲۸ آذر ۱۳۱۴ اعدام شد.
 عده‌ای از افراد فعال در واقعه گوهرشاد نیز به [[سمنان]]، [[یزد]] و شهرهای دیگر تبعید شدند. این‌ها هجده نفر بودند و همگی روحانی یا طلاب علوم دینی بودند؛ چون مدرک متقنی علیه این‌ها پیدا نشد، به تبعیدشان پایان داده و به شهرهای خود برگشتند.<ref>مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، پرونده وقایع مسجد گوهرشاد، شماره بازیابی۴۲۴، صص ۷۱ ۷۳، ۸۴ و ۹۰.</ref>
+== پیوند به بیرون ==
+{{ستون|۲}}
+* [http://article.tebyan.net/326374/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A8%D9%87%D9%84%D9%88%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF- نقش بهلول در قیام  مسجد گوهرشاد]
+* [http://www.yjc.ir/fa/news/4913160/%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84-%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%DA%AF%D9%88%D9%87%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 عامل کشتار مردم در مسجد گوهرشاد چه کسی بود؟]
+{{پایان}}
 ==پانویس==
 {{پانویس۲}}