حیاء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←حیا در متون روایی
جز (←حیا در متون روایی) |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==حیا در متون روایی== | ==حیا در متون روایی== | ||
احادیث درباره حیاء، برحسب جهت‌گیری کلی آنها، بر دو دسته‌اند : | احادیث درباره حیاء، برحسب جهت‌گیری کلی آنها، بر دو دسته‌اند : | ||
*احادیثی که ترغیب افراد را به حیاء، به عنوان امری اخلاقی، مورد توجه قرار داده‌اند. پاره‌ای از این احادیث، به صراحت اشخاص را به رعایت حیاء سفارش کرده<ref>رجوع کنید به ابن‌شعبه، ص۳۱۳</ref> و از محبوب بودن اهل حیاء در نزد خدا خبر داده‌اند، زیرا خدا خود اهل حیاء است.<ref>رجوع کنید به ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۳، ص۵۰۶</ref> ازاین‌رو، حیاء در رأس ۹ خُلقِ نیک دیگر، یکی از «مکارم اخلاق» معرفی شده است<ref>رجوع کنید به کلینی، ج ۲، | *احادیثی که ترغیب افراد را به حیاء، به عنوان امری اخلاقی، مورد توجه قرار داده‌اند. پاره‌ای از این احادیث، به صراحت اشخاص را به رعایت حیاء سفارش کرده<ref>رجوع کنید به ابن‌شعبه، ص۳۱۳</ref> و از محبوب بودن اهل حیاء در نزد خدا خبر داده‌اند، زیرا خدا خود اهل حیاء است.<ref>رجوع کنید به ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۳، ص۵۰۶</ref> ازاین‌رو، حیاء در رأس ۹ خُلقِ نیک دیگر، یکی از «مکارم اخلاق» معرفی شده است<ref>رجوع کنید به کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج ۲، ص۵۵-۵۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۶۷، ص۳۶۷</ref>، چنانکه پیامبر اکرم(ص) در دعاهای خویش، حیاء از خداوند را از او درخواست کرده است.<ref>رجوع کنید به مجلسی، ج ۸۴، ص۶۵</ref> | ||
سفارش به حیاء حتی در خصوصی‌ترین زوایای زندگی فردی نیز مطرح گردیده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابو داوود، ج ۲، ص۲۵۱؛ کلینی، ج ۵، ص۳۲۴؛ ابن بابویه، ۱۳۸۵۱۳۸۶، ج ۲، ص۵۸۵</ref> | سفارش به حیاء حتی در خصوصی‌ترین زوایای زندگی فردی نیز مطرح گردیده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابو داوود، ج ۲، ص۲۵۱؛ کلینی، ج ۵، ص۳۲۴؛ ابن بابویه، ۱۳۸۵۱۳۸۶، ج ۲، ص۵۸۵</ref> | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
به پیامدهای مثبت مادّی و معنوی حیاء نیز توجه شده است؛ مثلا براساس حدیثی نبوی، حیاء سراسر خیر است و جز خیر نتیجه‌ای ندارد.<ref>مسلم بن حجاج، ج ۱، ص۴۷؛ ابن بابویه، ۱۳۶۱ش، ص۴۰۹</ref> ابن بابویه در توضیح معنای این حدیث گفته است که حیاء انسان را، چه دیندار باشد چه غیردیندار، از پلیدی‌ها بازمی‌دارد.<ref>نیز رجوع کنید به مجلسی، ج ۳، ص۸۱، عبارتی از توحید مفضّل از امام صادق علیه‌السلام</ref> | به پیامدهای مثبت مادّی و معنوی حیاء نیز توجه شده است؛ مثلا براساس حدیثی نبوی، حیاء سراسر خیر است و جز خیر نتیجه‌ای ندارد.<ref>مسلم بن حجاج، ج ۱، ص۴۷؛ ابن بابویه، ۱۳۶۱ش، ص۴۰۹</ref> ابن بابویه در توضیح معنای این حدیث گفته است که حیاء انسان را، چه دیندار باشد چه غیردیندار، از پلیدی‌ها بازمی‌دارد.<ref>نیز رجوع کنید به مجلسی، ج ۳، ص۸۱، عبارتی از توحید مفضّل از امام صادق علیه‌السلام</ref> | ||
همچنین حیاء سبب همه زیبایی‌ها معرفی شده<ref>ابن شعبه، ص۸۴</ref> و وجود برخی امور در حوزه دین و مناسبات اجتماعی، مترتب بر آن دانسته شده است، از جمله انجام دادن فرایض دینی، دوری از زشتی‌ها، رعایت حقوق والدین، وفای به عهد، صله رحم، برآوردن نیازهای دیگران و پذیرایی از مهمان.<ref>رجوع کنید به مجلسی، ج ۳، ص۸۱؛ ابن | همچنین حیاء سبب همه زیبایی‌ها معرفی شده<ref>ابن شعبه، ص۸۴</ref> و وجود برخی امور در حوزه دین و مناسبات اجتماعی، مترتب بر آن دانسته شده است، از جمله انجام دادن فرایض دینی، دوری از زشتی‌ها، رعایت حقوق والدین، وفای به عهد، صله رحم، برآوردن نیازهای دیگران و پذیرایی از مهمان.<ref>رجوع کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج ۳، ص۸۱؛ ابن شعبه،تحف العقول،۱۴۰۴ق، ص۱۷</ref> | ||
حیاء عیوب فرد را از دیگران می‌پوشاند<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج ۸، ص۲۳</ref> و در کنار صداقت، حسن خلق و شکر نعمت‌های الهی، گناهان انسان را به حسنات تبدیل می‌نماید<ref>کلینی، ج ۲، ص۱۰۷</ref>، چنانکه به کار بستن همزمان حیاء، حسن خلق، وفای به عهد، تدبیر در امور و آزادمنشی موجب برانگیخته شدن اقبال عمومی جامعه به فرد می‌گردد.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۲ش، ج ۱، ص۲۸۴؛ قس ابن بابویه، ۱۴۱۷، ص۳۶۰</ref> | حیاء عیوب فرد را از دیگران می‌پوشاند<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج ۸، ص۲۳</ref> و در کنار صداقت، حسن خلق و شکر نعمت‌های الهی، گناهان انسان را به حسنات تبدیل می‌نماید<ref>کلینی، ج ۲، ص۱۰۷</ref>، چنانکه به کار بستن همزمان حیاء، حسن خلق، وفای به عهد، تدبیر در امور و آزادمنشی موجب برانگیخته شدن اقبال عمومی جامعه به فرد می‌گردد.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۲ش، ج ۱، ص۲۸۴؛ قس ابن بابویه، ۱۴۱۷، ص۳۶۰</ref> | ||
*احادیثی که در آنها به تبیین عملی و بیان مصادیق حیاء پرداخته شده است. براساس این دسته از احادیث، حیاء باید آگاهانه، بجا و به‌اندازه باشد، چنانکه به سفارش رسول اکرم حیاء در امور گوناگون باید بجا و به‌اندازه شأن آنها باشد<ref>ابن ماجه، ج ۲، ص۱۴۰۰</ref> و به فرموده امام حسن عسکری علیه‌السلام نیز زیاده‌روی در حیاء کردن از مصادیق اسراف است.<ref>مجلسی، ج۹۰، ص۳۷۲</ref> | *احادیثی که در آنها به تبیین عملی و بیان مصادیق حیاء پرداخته شده است. براساس این دسته از احادیث، حیاء باید آگاهانه، بجا و به‌اندازه باشد، چنانکه به سفارش رسول اکرم حیاء در امور گوناگون باید بجا و به‌اندازه شأن آنها باشد<ref>ابن ماجه، ج ۲، ص۱۴۰۰</ref> و به فرموده امام حسن عسکری علیه‌السلام نیز زیاده‌روی در حیاء کردن از مصادیق اسراف است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۲</ref> | ||
بنابر حدیث دیگری از پیامبر اکرم، حیای واقعی از خداوند باید همانگونه که شایسته آن است صورت پذیرد، که این امر با یاد مرگ و مراقبت شخص از فکر و اندرون (شکم) خود تحقق می‌یابد<ref>ترمذی، همانجا</ref>؛ بنابراین، حیاء از خداوند در مراعات واجبات و محرّمات شرعی ظهور و بروز می‌یابد. به گفته راغب اصفهانی<ref>ترمذی، همانجا</ref>، این حدیث متضمن سفارش افراد به تلاش برای شناخت خداوند نیز هست، زیرا تا انسان خدا را نشناسد او را بزرگ نخواهد شمرد و درنتیجه از او حیاء نخواهد کرد. | بنابر حدیث دیگری از پیامبر اکرم، حیای واقعی از خداوند باید همانگونه که شایسته آن است صورت پذیرد، که این امر با یاد مرگ و مراقبت شخص از فکر و اندرون (شکم) خود تحقق می‌یابد<ref>ترمذی، همانجا</ref>؛ بنابراین، حیاء از خداوند در مراعات واجبات و محرّمات شرعی ظهور و بروز می‌یابد. به گفته راغب اصفهانی<ref>ترمذی، همانجا</ref>، این حدیث متضمن سفارش افراد به تلاش برای شناخت خداوند نیز هست، زیرا تا انسان خدا را نشناسد او را بزرگ نخواهد شمرد و درنتیجه از او حیاء نخواهد کرد. | ||