شرک: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شرک'''، به معنای شریک قائل شدن برای [[خدا]]. در منابع روایی و کتاب‌های اخلاقی، مراتب مختلفی برای شرک شمرده شده و از [[گناهان کبیره]] محسوب گردیده است.

پیامدهایی همچون حبط اعمال، داخل شدن به جهنم محرومیت از آمرزش الهی و داخل شدن در بهشت و نیز ورود به جهنم از پیامدهایی است که قرآن برای شرک بیان کرده است.

* شرک ذاتی؛ این قسم از شرک به دو معنا آمده است؛ یکی  اعتقاد به اینکه ذات خدا  مرکب است و در نتیجه قائل به جسمانیت او باشد، چنانکه [[حشویه|مجسِّمه]] چنین اعتقادی دارند. دیگر اعتقاد به چند خدای مستقل.<ref> المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الكریم، ص۱۰۳- ۱۱۸.</ref>

* شرک صفاتی؛ اعتقاد به اینکه صفات خدا با ذاتش مغایر و دارای وجودی مستقل از ذات او هستند. بر این اساس اگر کسی معتقد باشد که صفت [[خالقیت]] چیزی است و ذات خداوند چیزی دیگر، مشرک محسوب می‌شود. این شرک تنها در بین فیلسوفان و متکلمان مطرح است.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۴۵۸.</ref>

* شرک افعالی در مقابل توحید افعالی قرار دارد و همانند آن به شاخه‌­های مختلفی تقسیم می‌­شود از جمله: شرک در خالقیت، شرک در عبادت، شرک در ربوبیت و شرک در طاعت.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۴۵۸.</ref>

* شرک در خالقیت؛ به معنای اعتقاد به وجود دو یا چند خالق مستقل به گونه‌­ای که هیچ یک از آنان تحت سیطره­ اراده و فرمان دیگری نباشد یکی از نمونه‌­های آن اعتقاد به دو خالق خیر و شر است. بر طبق این اعتقاد خداوند تنها اشیاء و امور نیک را می­‌آفریند اما موجود شریر و بدخواه دیگری مثل [[شیطان]] یا اهریمن وجود دارد که به صورت مستقل به آفرینش موجودات بد و شریر دست می‌­زند. این اندیشه در [[مانویت|آئین مانی]] و برخی پیروان [[دین زردشت]] رواج دارد.<ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۹۱؛ التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۲۸۰.</ref>

* شرک در ربوبیت؛ در میان اقوام و ملل مختلف رواج بسیاری داشته است. آنان برای هر یک از پدیده‌­های طبیعی مانند باد، باران، رویش گیاهان و... معتقد به خدایی مستقل بودند و به [[ربوبیت]] و تدبیر استقلالی آنها باور داشتند.

* شرک در عبادت؛ پرستش، خضوع و خشوع در مقابل کسی یا چیزی غیر از خداوند، شرک در عبادت است. بیشتر مشرکان گرفتار چنین شرکی هستند. پرستش بت‌­های ساخته شده از سنگ، چوب، طلا و نیز خورشید و ماه و برخی حیوانات نمونه‌هایی از این شرک است.

*شرک در طاعت؛ به این معنا که انسان غیر از خداوند مرجع مستقلی برای قانون‌گذاری بپذیرد و فرامین او را در راستای مخالفت با احکام الهی لازم الاجرا بداند؛ چنانکه امام صادق(ع) ذیل آیه: «و اتخذوا من دون الله آلهة لیکونوا لهم عزا» (مریم/۸۱) «و آنان غیر از خدا معبودانی را برای خود برگزیدند تا مایه عزّتشان باشد.» فرمود:

ریشه همه معلومات انسان در آغاز از محسوسات گرفته شده است زیرا انسان نخستین بار که چشم می‌­گشاید عالم ماده را می­‌بیند و با جهان محسوس آشنا می‌­شود. راه یافتن انسان به جهان ماوراء حس، حتی تصور موجودی که مجرد از زمان، مکان و ماده باشد بعد از مطالعه و تجزیه و تحلیل در مسائل عقلانی و روحانی صورت خواهد گرفت.<ref>پبام قرآن، ج۳، ص۲۲۷</ref>

از سوی دیگر بت‌­پرستان معتقد بودند که ما به خاطر آلودگی‌­های بشریت و مادیت و کثافات گناهان و خطاها راهی به رب‌­الارباب نداریم چراکه ساحت او پاک و مقدس است و هیچ نسبتی میان ما و او نیست. بنابراین بر ما لازم است که به آنچه نزد او از همه چیز محبوب­تر است تقرب جوئیم یعنی همان خدایانی که تدبیر خلق به آنان واگذار شده است. آنان می‌گفتند ما بوسیله این بت­‌ها و مجسمه‌­ها به آنها تقرب می­‌جوئیم تا شفیع ما نزد خدا شوند و خیر و [[برکت]] را برای ما به ارمغان بیاورند و شر و ضرر را دفع کنند.<ref>المیزان، ج۱۰، ص۳۰؛ پیام قرآن، ج۳، ص۲۳۸.</ref> خداوند در قرآن عقیده آنان را چنین بیان کرده است:

وهابیان اعمالی همچون توسل و استغاثه به اولیای الهی، طلب شفاعت از آنان، سوگند دادن خداوند به حق آنان را از مصادیق شرک در عبادت می‌دانند آنان این اعمال را با اعمال مشرکان صدر اسلام مقایسه می کنند عالمان شیعه در پاسخ آنان گفته‌اند که اعمال مشرکان با اعتقاد به ربوبیت و مالکیت بت ها انجام می شد اما کارهای مسلمانان در مورد اولیای الهی با چنین اعتقادی همراه نیست بلکه توسل و طلب شفاعت از آنان تعظیم شعائر الهی به شمار می‌آید. همچنین مسلمانان اولیای الهی را واسطه قرار می دهند تا خداوند به وسیله آنان حاجاتشان را برآورده کند.{{مدرک}}

از نظر دین اسلام شرک، [[حرام]] است و از [[گناهان کبیره]] به شمار می‌آید.<ref>سوره نساء، آیه ۴۸.</ref>