Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۸۶۳
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
}} | }} | ||
'''آیهٔ مُتعِه''' | '''آیهٔ مُتعِه''' بیست و چهارمین آیه [[سوره نساء]] است که از نگاه [[شیعه]]، فرازی از این [[آیه]]، دلالت بر جواز [[ازدواج موقت]] در اسلام دارد. در مقابل، اهلسنت چون متعه را جائز نمیدانند، مدعی شدند که این آیه به واسطهٔ سنت نبوی [[نسخ]] شده است. برخی از مفسران شیعی این ادعا را نادرست شمرده و میگویند روایات نسخ، ضعیف و مضمونشان آشفته است و [[حرام|تحریم]] متعه را به [[خلیفه دوم|خلیفهٔ دوم]] نسبت میدهند. | ||
==متن آیه و ترجمه== | ==متن آیه و ترجمه== | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
|عرض= | |عرض=۱۰۰ | ||
|شکل بندی عنوان=line-height:200%; font-size:125%; font-weight: normal | |شکل بندی عنوان=line-height:200%; font-size:125%; font-weight: normal | ||
|شکل بندی ستون راست=text-align:center; line-height:170%|شکل بندی آدرس=font-size:75% | |شکل بندی ستون راست=text-align:center; line-height:170%|شکل بندی آدرس=font-size:75% | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
==ازدواج موقت در قرآن== | ==ازدواج موقت در قرآن== | ||
آیه بیست و چهارم [[ | آیه بیست و چهارم [[سورهٔ نساء]] به جواز ازدواج موقت اشاره میکند و به همین خاطر به نام آیهٔ متعه خوانده میشود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۳۵.</ref> در فرازی از این آیه، خداوند به [[مسلمان|مسلمانان]] میگوید که هرگاه میل به [[ازدواج]] و ایجاد رابطهٔ زناشویی با زنان داشتید، [[مهریه|مهریهٔ]] ایشان را پرداخت کنید.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۲۷۱.</ref> گفته شده است که در این فراز، اصل جواز ازدواج موقت مسلّم انگاشته شده و تنها وجوب تعیین و پرداخت مهریه بیان شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۳۵.</ref> همچنین [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر المیزان]] میگوید: این آیه در [[مدینه]] نازل شده است. در آن روزگار ازدواج موقت که به آن [[متعه]] میگفتند، در میان مسلمانان [[سنت|سنتی]] شناخته شده و عمل به آن رایج بوده است و حتی واژهٔ «استمتعتم» از همان عنوان متعه گرفته شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۲۷۲.</ref> | ||
[[فضل بن حسن طبرسی]] در | [[فضل بن حسن طبرسی]] در مجمعالبیان از [[ابنعباس]] و دیگر راویان از [[اصحاب پیامبر]]، نقل میکند که مراد از واژهٔ «استمتعتم» در این آیه [[عقد ازدواج|عقد ازدواجی]] است که دارای زمانی محدود است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۵۳.</ref> | ||
بحرانی در [[تفسیر البرهان]] روایاتی را از [[امامان شیعه]] نقل میکند که همگی این آیه را بیانگر جواز ازدواج موقت میشمارند.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۸.</ref> | |||
==منسوخ شدن آیه در نگاه اهلسنت== | ==منسوخ شدن آیه در نگاه اهلسنت== | ||
برخی از مفسران [[اهلسنت]]، با استناد به روایاتی از [[اصحاب پیامبر]]، این آیه را [[منسوخ]] شمرده و با اشاره به برخی [[روایات]] گفتهاند: [[متعه]] دو مرتبه در زمان پیامبر [[مباح]] اعلام شده و دو مرتبه [[تحریم]] شده است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸.</ref> همچنین گفتهاند که متعه تا قبل از روز [[خیبر]] حلال بود و در روز خیبر تحریم شد؛ سپس در روز [[فتح مکه]] دوباره توسط [[رسول خدا]] جواز آن اعلام شده و پس از سه روز برای آخرین با و تا روز قیامت حرام اعلام شد.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۳، ص۷.</ref> بر این اساس نسخ [[آیه]] به واسطهٔ پیامبر خدا اتفاق افتاده است و [[خلیفه دوم]] تنها به جهت آگاهنبودن عدهای از [[مسلمانان]]، آن را به صورت عمومی [[حرام]] اعلام کرد.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۳، ص۷.</ref> | برخی از مفسران [[اهلسنت]]، با استناد به روایاتی از [[اصحاب پیامبر]]، این آیه را [[منسوخ]] شمرده و با اشاره به برخی [[روایات]] گفتهاند: [[متعه]] دو مرتبه در زمان پیامبر [[مباح]] اعلام شده و دو مرتبه [[تحریم]] شده است.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸.</ref> همچنین گفتهاند که متعه تا قبل از روز [[خیبر]] حلال بود و در روز خیبر تحریم شد؛ سپس در روز [[فتح مکه]] دوباره توسط [[رسول خدا]] جواز آن اعلام شده و پس از سه روز برای آخرین با و تا روز قیامت حرام اعلام شد.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۳، ص۷.</ref> بر این اساس نسخ [[آیه]] به واسطهٔ پیامبر خدا اتفاق افتاده است و [[خلیفه دوم]] تنها به جهت آگاهنبودن عدهای از [[مسلمانان]]، آن را به صورت عمومی [[حرام]] اعلام کرد.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج ۳، ص۷.</ref> | ||
ابنعاشور، صاحب [[تفسیر التحریر و التنویر]]، ضمن بررسی [[روایات]] و اشاره به اختلاف [[اصحاب پیامبر|یاران پیامبر]] در ارتباط با جواز ازدواج موقت، در نهایت به این جمعبندی میرسد که تحریم [[متعه]] در موارد مختلف و بیان جوازش در موارد دیگر، بیانگر [[نسخ]] این آیه نیست؛ بلکه جواز آن محدود به موارد ضرورت است.<ref>ابنعاشور، التحریر و التنویر، | ابنعاشور، صاحب [[تفسیر التحریر و التنویر]]، ضمن بررسی [[روایات]] و اشاره به اختلاف [[اصحاب پیامبر|یاران پیامبر]] در ارتباط با جواز ازدواج موقت، در نهایت به این جمعبندی میرسد که تحریم [[متعه]] در موارد مختلف و بیان جوازش در موارد دیگر، بیانگر [[نسخ]] این آیه نیست؛ بلکه جواز آن محدود به موارد ضرورت است.<ref>ابنعاشور، التحریر و التنویر، ج۴، ص۸۹.</ref> | ||
===پاسخ شیعه به ادعای نسخ آیه=== | ===پاسخ شیعه به ادعای نسخ آیه=== | ||
در مقابل ادعای [[اهلسنت]]، برخی از مفسرین شیعی با تکیه بر [[اجماع]] راویان و مفسرین از [[شیعه]] و اهلسنت بر تشریع متعه و جواز [[ازدواج موقت]] در زمان پیامبر، ادعای نسخ را نپذیرفتند؛ چرا که نسخ یک [[آیه]] از قرآن تنها با آیهای دیگر و یا [[روایت متواتر|روایتی متواتر]] ثابت میشود و روایاتی که ادعای [[نسخ]] بر آنها تکیه دارد، گذشته از اضطرابی که در مضمونشان به چشم میخورد، [[خبر واحد|اخبار آحادی]] هستند که توان نسخ این آیه را ندارند.<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۹۷.</ref> | در مقابل ادعای [[اهلسنت]]، برخی از مفسرین شیعی با تکیه بر [[اجماع]] راویان و مفسرین از [[شیعه]] و اهلسنت بر تشریع متعه و جواز [[ازدواج موقت]] در زمان پیامبر، ادعای نسخ را نپذیرفتند؛ چرا که نسخ یک [[آیه]] از قرآن تنها با آیهای دیگر و یا [[روایت متواتر|روایتی متواتر]] ثابت میشود و روایاتی که ادعای [[نسخ]] بر آنها تکیه دارد، گذشته از اضطرابی که در مضمونشان به چشم میخورد، [[خبر واحد|اخبار آحادی]] هستند که توان نسخ این آیه را ندارند.<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۹۷.</ref> | ||
[[محمدجواد بلاغی]] نیز با بررسی منابع روایی اهلسنت و شیعه، سعی در اثبات این مهم دارد که تحریم [[ازدواج موقت]] در زمان [[پیامبر اسلام]] اتفاق نیفتاده است و منع [[عمر|خلیفهٔ دوم]] شایستگی [[نسخ]] جواز متعه را ندارد.<ref>بلاغی، آلاء الرحمن، ج۲، ص۷۵ تا ۸۰.</ref> | [[محمدجواد بلاغی]] نیز با بررسی منابع روایی اهلسنت و شیعه، سعی در اثبات این مهم دارد که تحریم [[ازدواج موقت]] در زمان [[پیامبر اسلام]] اتفاق نیفتاده است و منع [[عمر|خلیفهٔ دوم]] شایستگی [[نسخ]] جواز متعه را ندارد.<ref>بلاغی، آلاء الرحمن، ج۲، ص۷۵ تا ۸۰.</ref> | ||
در [[صحیح مسلم]] نیز روایتی را از [[جابر بن عبدالله انصاری]] نقل میکند که متعه در زمان [[پیامبر خدا]] و در عهد [[ابوبکر]] و تا میانهٔ دوران [[خلافت]] عمر حلال بود و [[عمر]] از آن نهی کرد.<ref>مغنیه، الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۲۹۶.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | * ابنعاشور، محمدطاهر، تفسیر التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، ۱۴۲۰ق. | ||
* آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون، ۱۴۱۵ق. | |||
* بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة البعثه، ۱۴۱۵ق. | |||
* بلاغی، محمدجواد، آلاءالرحمن فی تفسیر القرآن، قم، وجدانی. | |||
* زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۷ق. | |||
* طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسةالأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | * طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسةالأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | ||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | ||
* مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الاسلامی، ۱۴۲۴ق. | * مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الاسلامی، ۱۴۲۴ق. | ||
* | * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ش. | ||
{{آیات مشهور قرآن}} | {{آیات مشهور قرآن}} |