سید احمد بن طاووس حلی: تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن موسی بن طاووس از  [[آل طاووس]] در [[حله]]  متولد شد.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸۹؛ والکنی والالقاب، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۰.</ref> این خاندان به جهت داشتن علمای سرشناس، دارای پایگاه سیاسی و علمی در سده هفتم هجری در [[عراق]] بود.

در جهت انتساب این خاندان به طاووس در کتب تاریخی آمده است که جد هفتم ایشان ابوعبدالله محمد بن اسحاق بن محمد بن سلیمان بن داود، صورتی نیک و زیبا داشت امّا به سبب عدم همخوانی پاها و چهرۀ جذابش، در میان مردم به طاووس ملقب گردیده بود.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸۹؛ والکنی والالقاب، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۰.</ref> در کتب تراجم از آل طاووس به نیکی یاد شده است و آنان را مردانی اهل علم و فضیلت و عرفان و با مجد و عظمت خوانده‌اند. [[سید بن طاووس|رضی الدین علی]] معروف به سید بن طاووس در این باره می‌گوید:

:: «خداوند متعال ما را به وسیله پدران و نیاکان و مادرانی شرافت مند کرده است که همگی از دانش و دیانت و امانت بهرة تام و تمام داشته‌اند و مورد اعتماد کامل مردم بوده‌اند. همة مردم در مقابل شوکت آنان سر فرو آورده‌اند و ثناخوان ایشان بوده‌اند».<ref>راهنمای سعادت، ص۱۶.</ref>

جد پدری احمد بن موسی با ۱۳ واسطه، [[امام حسن مجتبی]](ع) و از جانب مادر از نوادگان شیخ الطائفه، [[شیخ طوسی]] است و به جهت اینکه از طرف جدّة خود ام کلثوم دختر [[امام سجاد]](ع) به [[امام حسین]](ع) پیوند می‌خورد،<ref>راهنمای سعادت، ص۱۴.</ref> به ایشان «ذوالحسبین» نیز می‌گویند،<ref> کشف المحجة یا فانوس، ص۲۹۴.</ref> و به سادات حسنی حسینی مشهورند.

موسی بن طاووس از محدثین عصر خویش و همانند اجدادش در [[فقه]] و فقاهت شهره بود. وی چهار فرزند پسر به نام‌های شرف الدین محمد، عزالدین حسن، جمال الدین احمد و رضی الدین ابوالقاسم داشت. در میان فرزندان وی فقط نسل آخرین فرزند یعنی سید بن طاووس باقی مانده است و نسل طاووس فقط منحصر در سید بن طاووس است.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸۹ و ریحانة الادب، ج۸ پاورقی ص۷۳.</ref>

در میان علماء شیعه در مسائل فقهی و رجالی و در جایی که قرینه‌ای نیست هرگاه نامی از ابن طاووس آورده می‌شود، اشاره به احمد بن موسی دارد، که با لقب «[[فقیه]] اهل بیت(ع)» مشهور است؛ اما در کتب [[دعا|ادعیه]]، اگر ابن طاووس گفته شود، منظور رضی الدین علی ملقب به [[سید بن طاووس]] می‌باشد.<ref>الفوائد الرضویه، ج۱، ص۳۹؛ رک: اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۴۴؛ وامل الآمل، ج۲، ص۲۹؛ و اعلام قاموس تراجم، ج۱، ص۲۴۷.</ref>

# [[نجیب الدین ابن نما]] (متوفی ۶۴۵هجری)<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

# [[فخار بن معد موسوی|شمس الدین فخار بن معد بن فخار موسوی]] (متوفی ۶۳۰هجری)<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰؛ و روضات الجنات، ج۱، ص۶۶.</ref>

# [[احمد بن یوسف بن احمد عریضی|سید احمد بن یوسف بن احمد عریضی علوی حسینی]]<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

# [[یحیی بن محمد بن یحیی بن فرج سوراوی|شیخ یحیی بن محمد بن یحیی بن فرج سوراوی]]<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

پیشینیان خبر را به صحیح و غیر آن تقسیم می‌کردند، امّا احمد بن موسی احادیث را به چهار قسم صحیح، حسن، موثق و ضعیف تقسیم کرد، که هم اکنون این اصطلاح متداول و معمول است و سایر مصطلحات در این چهار قسم مندرج می‌باشد.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰؛ و روضات الجنات، ج۱، ص۶۶.</ref>

پس از وی شاگردش [[علامه حلّی]] و سایر [[:رده:فقهای شیعه|مجتهدین]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدثین]] [[شیعه]]، این انقسام را در میان علوم حدیثی رواج دادند تا در زمان بزرگواران [[مجلسی دوم|مجلسی]] بقیه اقسام حدیث که در میان [[امامیه]] متداول است به این تقسیم بندی اضافه گردید. هم اکنون در تقسیم نهایی احادیث امامیه به غیر از چهارنوع ابداعی احمد بن موسی، مصطلحاتی مثل [[مرسل]]، [[حدیث مضمر|مضمر]]، معضل، مسلسل، مضطرب، مدلّس، [[حدیث مقطوع|مقطوع]]، موقوف، [[مقبول]] و شاذ و... به آن اضافه شد.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰؛ برای مطالعه بیشتر رجوع شود به کتاب علم الحدیث نوشتة آقای کاظم مدیر شانه چی، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۲ ش.</ref>

ابداع این روش، به شدت از طرف عده‌ای از [[اخباریون]] آن زمان مورد انکار قرار گرفت. این مخالفت‌ها کار را به جایی رساند که اخباریون در انکار این تأسیس اصطلاح، به قدری افراط نمودند که اعتقاد پیدا کردند که دو بار دین منهدم شده است که یکی از آن موارد انهدام دین همین ابداع این تقسیم بندی جدید است.<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

مجلس درس وی، تحت تأثیر شخصیت برجسته علمی‌اش، محل آمد و شد شیفتگان علم بود و شاگردان سرشناسی در محضرش تلمذ کرده و [[اجازه روایت|اجازه نقل روایت]] یافتند. از شاگردان مشهور وی، می‌توان به این اسامی اشاره کرد:<ref>معجم رجال، الحدیث، ج۲، ص۳۴۵؛ و امل الآمل، ج۲، ص۲۹؛ و روضات الجنات، ج۱، ص۶۶ و اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

احمد بن موسی آثار متنوعی در موضوعات [[کلام]]، [[اخلاق]]، [[علم رجال|رجال]]، [[فقه]] و [[حدیث]] تألیف کرد که تعدادی از آنها از بین رفته است. ابن‌داوود برای وی حدود ۸۲ اثر نام برده است.<ref>رک: روضات الجنات، ج۱، ص۶۶؛ و اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۲،، ص۳۴۴، و امل الآمل، ج۲، ص۲۹؛ رجال ابن داود، صص۴۶-۴۷.</ref>

احمد فرزندی داشت که او هم به «ابن طاووس» مشهور شد. [[عبدالکریم بن احمد حلی|غیاث الدین ابوالمظفر عبدالکریم بن احمد]] (۶۴۸-۶۹۳ق) نیز همچون پدر در شمار فقهاء و ادباء عصر خویش بود. وی نیز همچون پدر، منصب نقابت را مدتی کوتاه بر عهده داشت. در مورد استعداد و هوش عجیب او سخن‌ها گفته شده است.<ref>رک: الکنی والالقاب، ج۱، ص۳۴۱؛ اعیان الشیعه، ج۸، ص۴۲.</ref>

احمد بن موسی بن طاووس در سال ۶۷۳ق در حلّه درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۳۴۴ و روضات الجنات، ج۱، ص۶۸، و امل الآمل، ج۲، ص۲۹؛ و اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸۹.</ref> امروزه در محله «جباویین» حلّه مرقدی است که منسوب به او و زیارتگاه شیعیان بوده است.<ref>لؤلؤة البحرین، ص۲۴۲، و مفاخر اسلام، ج۴، ص۱۶۶.</ref>

:: «وی مجتهدی واسع العلم بود. او پیشوای فقهی، اصولی، ادبی و رجالی اهل فضل زمانش بود. او با [[ورع]]ترین فرد زمانش و اجلّ بر اهل زمانه‌اش بود.»<ref>اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹۰.</ref>

* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.

* شهیدی گلپایگانی، سید محمدباقر، راهنمای سعادت (ترجمه کشف المحجة) تهران، نشر سعدی، ۱۳۸۲ق.

* قمی، عباس، الکنی والألقاب، انتشارات کتابخانه صدر تهران، ۱۳۶۸ش.