مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

مختار بن ابی‌عبید بن مسعود ثقفی از [[قبیله ثقیف]] بود.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۶.</ref> پدرش [[ابوعبید ثقفی|ابوعبید]] از [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]] بود<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۷.</ref> که در جنگ‌های [[قادسیه]] در زمان [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] کشته شد.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۳۱.</ref> جد وی، [[مسعود ثقفی]] از بزرگان [[حجاز]] بوده و به وی لقب عَظیمُ القَرْیَتَیْن داده بودند.<ref> ابن‌قتیبه، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۴۰۰.</ref> مادرش [[دومه (مادر مختار)|دومه بنت عمرو بن وهب]] است که [[ابن‌طیفور]] در [[بلاغات النساء (کتاب)|بلاغات النساء]] از وی یاد کرده است.<ref> ابن‌طیفور، بلاغات النساء، ۱۳۲۶ق، ج۱، ص۱۲۸.</ref> به گفته ابن‌اثیر، تاریخ‌نگار قرن هفتم قمری، مختار از صحابه نبود<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۷.</ref> با این حال شرح‌حال او در منابع صحابه‌نگاری آمده است.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج‌۴، ص۳۴۶و۳۴۷: ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۷۵.</ref>  

*بنا بر روایتی مختار اهل [[جهنم]] است اما [[امام حسین(ع)]] او را شفاعت می‌کند.<ref> طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج‌۱، ص۴۶۶-۴۶۷.</ref> این روایت از نظر علمای [[علم رجال]] ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۶-۹۷.</ref> همچنین به گفته مامقانی ورود مختار به جهنم با عادل بودن او سازگار نیست نه با شیعه بودنش. کسی هم ادعا نکرده است که مختار عدالت دارد.<ref> مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۶.</ref>

[[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده بلکه برای خونخواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها بوده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> همچنین [[نجم‌الدین طبسی]] معتقد است که اتهامات به مختار نتیجه جو ضد مختاری بوده که [[بنی‌امیه]] آن را ساختند. وی طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را به نوعی تأیید کارهای او در قبال قتل قاتلان امام حسین‌(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی].</ref>

[[میرزا محمد استرآبادی]] معتقد است نباید از مختار به بدی یاد کرد. در عین حال روایات وی را قابل اعتماد نمی‌‎داند و در مورد او توقف کرده است.<ref>جامع الرواة، ج۲، ص۲۲۱.</ref> [[علامه مجلسی]] ایمان مختار را کامل ندانسته و اقدامات وی را بدون اجازه امام معصوم دانسته است در عین حال معتقد است به دلیل آنکه مختار کارهای نیک زیادی انجام داده است [[عاقبت به‌خیری|عاقبت به‌خیر]] شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.</ref> با این حال درباره او توقف کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.</ref>

در برخی از منابع اهل سنت نسبت‌هایی به مختار داده شده است روایتی به پیامبر(ص) منسوب است که از ثقیف کَذّاب و جنایتکاری به وجود خواهد آمد. این روایت را [[اسماء دختر ابوبکر]] مادر [[عبدالله بن زبیر]] روایت کرده است.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‌۳، ص۹۰۹.</ref> گفته شده منظور از کذّاب در این روایت، مختار است،<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‌۳، ص۹۰۹.</ref> بنا به گزارشی  [[حجاج بن یوسف]]، مردم را به [[لعن]] [[حضرت علی(ع)]] و مختار امر می‌کرد.<ref> نگاه کنید به ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج‌۶، ص۱۶۸.</ref>مقریزی مختار را جزء [[خوارج]] می‌داند.<ref> مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج‌۱۴، ص۱۵۷.</ref>

درباره مختار آثاری نوشته شده است. در این کتاب‌ها شخصیت و هدف او از قیام مورد بررسی قرار گرفته است. [[آقابزرگ تهرانی]] در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] بیش از ۳۷ کتاب درباره مختار نام برده است.<ref>غلامعلی و غریب، «مختار ثقفی در گستره آثار رجالیان»، ص۷۷.</ref> برخی از آنها عبارتند از:

*شرح الثار فی احوال المختار نوشته [[جعفر بن محمد بن نمای حلی|ابن‌نما حلی]]<ref> آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱، ص۳۷۰.</ref> علامه مجلسی این کتاب را در جلد ۴۵ بحارالانوار آورده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۴۶-۳۹۰.</ref>