Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
قرمطیان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←پیدایش
imported>M.r.seifi (منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع) |
جز (←پیدایش) |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==پیدایش== | ==پیدایش== | ||
بیشتر گزارش‌های تاریخی، ریشه پیدایش قرامطه را به فعالیت‌های یکی از داعیان و پیروان اسماعیلیه به نام حمدان بن اشعث مشهور به قرمط نسبت می‌دهند. درباره ریشه و معنای واژه قرمط آگاهی دقیقی در دست نیست. بر اساس برخی منابع این واژه ریشه‌ای نبطی دارد و از لقب حمدان که خود مردی نبطی بوده و با لقب قرمطویه شناخته می‌شد اخذ شده است. بر اساس گزارشی، اصل این واژه نبطی، کرمیتیه به معنای سرخ رو بوده است و بر اساس گزارش دیگر این لقب به دلیل کوتاهی قد و کوتاهی قدم‌های قرمط به او داده شده است. برخی از پژوهشگران ریشه این واژه را یونانی و ماخوذ از کلمه کرمتا | بیشتر گزارش‌های تاریخی، ریشه پیدایش قرامطه را به فعالیت‌های یکی از داعیان و پیروان اسماعیلیه به نام حمدان بن اشعث مشهور به قرمط نسبت می‌دهند. درباره ریشه و معنای واژه قرمط آگاهی دقیقی در دست نیست. بر اساس برخی منابع این واژه ریشه‌ای نبطی دارد و از لقب حمدان که خود مردی نبطی بوده و با لقب قرمطویه شناخته می‌شد اخذ شده است. بر اساس گزارشی، اصل این واژه نبطی، کرمیتیه به معنای سرخ رو بوده است و بر اساس گزارش دیگر این لقب به دلیل کوتاهی قد و کوتاهی قدم‌های قرمط به او داده شده است. برخی از پژوهشگران ریشه این واژه را یونانی و ماخوذ از کلمه کرمتا دانسته‌اند که نوعی نوشتار و خط بوده است.<ref>برای اطلاعات بیشتر درباره نام قرامطه نک: زکار، الجامع فی اخبار القرامطه، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۱۷-۱۲۰؛ رضازاده لنگرودی، «جنبش قرمطیان بحرین»، ص۱۶-۱۸.</ref> | ||
حمدان فعالیت تبلیغی خود را در کوفه و در سال | حمدان فعالیت تبلیغی خود را در کوفه و در سال ۲۶۱ق آغاز کرد، هر چند بر اساس برخی شواهد تاریخی نام قرامطه پیشتر شناخته شده بود.<ref>مادلونگ، قرمطی، در نهضت قرامطه، ص۳۸</ref> بیشتر منابع تاریخی بر این اتفاق نظر دارند که حمدان قرمط فردی زاهد و عابد بود و به دلیل همین اخلاق زاهدانه توانست پیروان زیادی را گرد آورد. | ||
===ویژگی اجتماعی=== | ===ویژگی اجتماعی=== | ||
پیروان حمدان را بیشتر گروه کشاورزان و پیشه‌وران عراق تشکیل می‌دادند که از نظر اقتصادی و اجتماعی شرایط بدی داشتند. از این رو برخی از پژوهشگران، نارضایتی طبقات محروم و فقیر جامعه از عدم تساوی طبقاتی و اقتصادی را، از عوامل اساسی توفیق قرمطی در جذب این گروه دانسته و به شباهت این جنبش را با شورش زنگیان که در همان دوران در اطراف عراق گرفتاری بزرگی برای عباسیان به وجود آورده بود، اشاره | پیروان حمدان را بیشتر گروه کشاورزان و پیشه‌وران عراق تشکیل می‌دادند که از نظر اقتصادی و اجتماعی شرایط بدی داشتند. از این رو برخی از پژوهشگران، نارضایتی طبقات محروم و فقیر جامعه از عدم تساوی طبقاتی و اقتصادی را، از عوامل اساسی توفیق قرمطی در جذب این گروه دانسته و به شباهت این جنبش را با شورش زنگیان که در همان دوران در اطراف عراق گرفتاری بزرگی برای عباسیان به وجود آورده بود، اشاره کرده‌اند.<ref>برتلس، ناصر خسرو و اسماعیلیان، ۱۳۴۶ش، ص۸۰-۸۱.</ref> | ||
با برخی از نشانه‌ها در نهضت قرامطه برخی از نویسندگان معاصر را بر آن داشته تا این نهضت را از نخستین نمونه‌های گروه‌های کمونیستی ارزیابی کنند. بر اساس برخی گزارش‌ها، قرمطیان بین خود مالکیت شخصی نداشتند و همه اموال خود را به حمدان می‌سپردند که بینشان تقسیم می‌شد. برخی گزارش‌های قدیم منابع مخالف قرمطیان، آنان را به اشتراک زنان نیز متهم کرده‌اند که درباره صحت آن نمی‌توان به قطعیت داوری کرد.<ref>نک: لوئیس، تاریخ اسماعیلیان، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲-۱۲۳.</ref> | با برخی از نشانه‌ها در نهضت قرامطه برخی از نویسندگان معاصر را بر آن داشته تا این نهضت را از نخستین نمونه‌های گروه‌های کمونیستی ارزیابی کنند. بر اساس برخی گزارش‌ها، قرمطیان بین خود مالکیت شخصی نداشتند و همه اموال خود را به حمدان می‌سپردند که بینشان تقسیم می‌شد. برخی گزارش‌های قدیم منابع مخالف قرمطیان، آنان را به اشتراک زنان نیز متهم کرده‌اند که درباره صحت آن نمی‌توان به قطعیت داوری کرد.<ref>نک: لوئیس، تاریخ اسماعیلیان، ۱۳۶۲ش، ص۱۲۲-۱۲۳.</ref> | ||