استمتاع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''استمتاع''' عبارت است از لذّت جنسی بردن از راه مشروع یا نامشروع با [[آمیزش]]، بوسیدن، نگاه کردن، لمس نمودن و مانند اینها. از این عنوان در باب [[نکاح]] و به مناسبت در باب‌های [[طهارت]]، [[صوم]]، [[اعتکاف]]، [[حج]]، [[تجارت]] و [[حدود]] نیز سخن رفته است.

استمتاع، واژه‌ای عربی از مادّۀ «م - ت - ع» و این ماده به معنای منفعت و لذت بردن از چیزی است. بدین ترتیب، استمتاع از باب استفعال به معنای طلب کردن و پی جستن منفعت و لذت است.<ref>التحقیق لکلمات القرآن الکریم، ج11، ص12.</ref>

استمتاع در اصطلاح شرعی، عبارت است از نزدیکی جنسی یا هر گونه کاری مانند نگاه کردن و یا لمسِ انسان و حیوان به قصد لذت بردن است.{{مدرک}}

# استمتاع واجب: با شرایطی، واجب می‌شود، مانند [[نذر]] استمتاع از حلال یا موردی که عدم ابتلا به استمتاع حرام متوقّف بر استمتاع حلال باشد.<ref>مستمسک العروة، ج۵، ص ۱۴</ref>

# استمتاع مستحب: در اسلام نسبت به استمتاع حلال، مانند استمتاع از همسر و کنیز ترغیب و تشویق بسیار شده است. براین استحباب هنگام تمایل جنسی هر یک از زوجین بیشتر تأکید شده است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۲۰، ص ۲۲ـ۲۳</ref>

# استمتاع مکروه: استمتاع در شرایطی مکروه می‌گردد، مانند استمتاع از همسر در محدوده ناف تا زانو جز قُبُل (جلو) در حال حیض. مشهور فقها در این فرض استمتاع از روی لباس را بدون تماس مستقیم با بدن مکروه نمی‌دانند.<ref>مستمسک العروة، ج ۳، ص ۳۱۸ـ۳۲۰ ؛ التنقیح (الطهارة)، ج ۶، ص ۴۴۴</ref>

===استمتاع حرام===

# حرمت ذاتی: استمتاع از غیر همسر و کنیز، اعم از انسان و حیوان<ref>جواهر الکلام ۴۱/ ۶۳۷</ref> به [[لواط]]،<ref>جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۳۷۴</ref> [[مساحقه]]<ref>جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۳۸۷</ref> و جز آن دو، و نیز از راه [[استمناء]]<ref>جواهر الکلام، ج ۴۱، ص ۶۴۷</ref> حرام است.

# حرمت عرضی: هر نوع استمتاع حلال در حال [[احرام]]،<ref>جواهر الکلام، ج ۱۸، ص ۳۰۸ و ۳۱۷</ref> همچنین استمتاع روزه‌دار از همسر خود در صورتی که بداند منجرّ به بیرون آمدن منی (انزال) می‌شود، حرام است.<ref>الحدائق الناضرة، ج ۱۳، ص ۱۲۹</ref>

استمتاع به نحو [[آمیزش]] با همسر نابالغ،<ref>جواهر الکلام، ج ۲۹، ص ۴۱۴ـ۴۱۶</ref> همسری که در عدّه وطی به شبهه به سر می‌برد<ref>مبانی العروة (النکاح)، ج ۱، ص ۲۵۴</ref> و آمیزش در قُبُل همسر در حال [[حیض]] حرام است؛ لیکن استمتاع به غیر آمیزش در موارد یاد شده جایز است.<ref>العروة الوثقی، ج ۱، ص ۳۳۹</ref>

از جمله حقوق شوهر بر زن، حقّ استمتاع است و در صورت تعارض آن با دیگر حقوق و تکالیف، حقّ استمتاع مقدّم است. بنابراین، زن بدون اذن شوهر نمی‌تواند کاری انجام دهد که با این حق منافات داشته باشد، مانند اجیر شدن برای شیر دادن،<ref>جواهر الکلام، ج ۲۷، ص ۲۹۷ و ۳۱۱</ref> خروج از منزل<ref>جواهر الکلام، ج ۳۰، ص ۵۸</ref> و به جا آوردن [[حج]]<ref>جواهر الکلام، ج ۱۷، ص ۳۳۲</ref> و روزه مستحب.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۷، ص ۱۳۰</ref> نیز نمی‌تواند شوهر را از آن باز دارد، مگر آنکه محذور شرعی از استمتاع، همچون ترک واجب یا ارتکاب حرام، یا محذور عقلی چون بیماری وجود داشته باشد.

کیفر مترتّب بر استمتاع یا اُخروی است که در صورت عدم [[توبه]] و عدم وجود سایر اسباب آمرزش بر ارتکاب حرام بار می‌شود و یا دنیوی. مجازات دنیوی یا مالی است که بر استمتاعاتی که حرمت عرضی دارند مترتّب می‌گردد، مانند استمتاع در حال احرام که [[کفاره|کفّاره]] دارد و یا بدنی. مجازات بدنی یا حدّ است که بر استمتاعاتی که حرمت ذاتی دارند همچون زنا، لواط، مساحقه و مانند آنها بار می‌شود و یا [[تعزیر]] که بر استمتاعاتی همچون بوسیدن، لمس کردن، زیر یک لحاف خوابیدن با نامحرم و آمیزش با همسر در حال حیض یا در حال روزه مترتّب است.

از شرایط وجوب [[نفقه]] زن بر شوهر در عقد دائم، آن است که زن در هر زمان که شوهر بخواهد از او استمتاع بَرَد، تمکین نماید و مانع نشود.<ref>جواهر الکلام، ج ۳۱، ص ۳۰۳ـ۳۰۴</ref>

* حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۱۴ق.

*بحرانی، یوسف بن احمد، الحدایق الناضره فی احکام العتره الطاهره، موسسة النشر اسلامی التابعة لجامعه المدرسین، قم، ۱۴۰۵ ۱۴۰۹ ق.