تجوید: تفاوت میان نسخهها
←صفات حروف
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
در مبحث صفات حروف، حروف الفبا را بر اساس کیفیت صوتی و خصوصیات هریک، در دو دسته صفات متضاد و غیرمتضاد قرار میدهند. صفات متضاد شامل ده صفتاند که در دو گروه پنج تایی قرار دارند. هریک از حروف میتواند فقط پنج صفت متضاد را به خود اختصاص دهد. در میان حروف الفبای عربی، ده حرف ف ح ث ه ش خ ص س ک ت صفت «هَمْس» دارند و بقیة حروف «مجهور» هستند. هشت حرف أ (همزه) ج د ق ط ب ک ت دارای صفت «شدت» و بقیه دارای صفت «رخوت»اند. البته علمای تجوید، پنج حرف ع م ر ل ن را دارای صفتی بین شدت و رخوت دانستهاند. هفت حرف خ غ ق ص ض ط ظ صفت «استعلاء» و بقیه صفت «اِستفال» دارند. چهار حرف ص ض ط ظ صفت «اِطباق» و بقیه صفت «انفتاح» دارند.{{یادداشت| استفال از صفات حروف و از اصطلاحات علم تجوید است که به معنای پایین آوردن سطح زبان هنگام تلفّظ حرف است که با این کار حرف، نازک و کم حجم تلفظّ میگردد.حروف مُطبَق در مقابل حروف منفتح عبارتند از: ص . ض . ط. ظ. که هنگام تلفظ آنها حَنَک (کام ) زبان را مانند طبقی در خود فراگیرد. جز این ۴ حرف باقی حروف منفتح هستند زیرا که هنگام تلفظ حنک(کام) بر زبان منطبق نمیشود. دهخدا، لغت نامه}} | در مبحث صفات حروف، حروف الفبا را بر اساس کیفیت صوتی و خصوصیات هریک، در دو دسته صفات متضاد و غیرمتضاد قرار میدهند. صفات متضاد شامل ده صفتاند که در دو گروه پنج تایی قرار دارند. هریک از حروف میتواند فقط پنج صفت متضاد را به خود اختصاص دهد. در میان حروف الفبای عربی، ده حرف ف ح ث ه ش خ ص س ک ت صفت «هَمْس» دارند و بقیة حروف «مجهور» هستند. هشت حرف أ (همزه) ج د ق ط ب ک ت دارای صفت «شدت» و بقیه دارای صفت «رخوت»اند. البته علمای تجوید، پنج حرف ع م ر ل ن را دارای صفتی بین شدت و رخوت دانستهاند. هفت حرف خ غ ق ص ض ط ظ صفت «استعلاء» و بقیه صفت «اِستفال» دارند. چهار حرف ص ض ط ظ صفت «اِطباق» و بقیه صفت «انفتاح» دارند.{{یادداشت| استفال از صفات حروف و از اصطلاحات علم تجوید است که به معنای پایین آوردن سطح زبان هنگام تلفّظ حرف است که با این کار حرف، نازک و کم حجم تلفظّ میگردد.حروف مُطبَق در مقابل حروف منفتح عبارتند از: ص . ض . ط. ظ. که هنگام تلفظ آنها حَنَک (کام ) زبان را مانند طبقی در خود فراگیرد. جز این ۴ حرف باقی حروف منفتح هستند زیرا که هنگام تلفظ حنک(کام) بر زبان منطبق نمیشود. دهخدا، لغت نامه}} | ||
شش حرف ف ر م ن ل ب صفت «اِذلاق» و بقیه صفت «اِصمات» دارند. | شش حرف ف ر م ن ل ب صفت «اِذلاق»{{یادداشت|اذلاق» به معنای استفاده از تیزی و ابتدای زبان و لبها در وقت تلفظ برخی از حروف است. صفت اذلاق، مقابل صفت اصمات، و یکی از صفات اصلی حروف است. ویژگی حروف دارای اذلاق، سرعت و سهولت تلفظ حرف هنگام ادای آن است. }}و بقیه صفت «اِصمات» دارند. | ||
جز صفات متضاد، صفات دیگری مطرح است که صفت ضدی برای آنها ذکر نکردهاند، از جملة آنهاست: صفت [[قلقله| قَلقَله]] در پنج حرف ق ط ب ج د، وقتی که ساکن باشند؛ صفت «تکریر» در حرف ر؛ صفت «صفیر» در سه حرف س ص ز؛ صفت «تَفَشّی» در حرف ش؛{{یادداشت| تفشی از صفات فرعی حروف، عبارت است از انتشار هوا در فضای دهان هنگام تلفظ حرف ش}} صفت «انحراف» در دو حرف ل ر؛ صفت «استطاله» در حرف ض؛ صفت مدّ در الف، واو، و یای مدّی؛ و صفت «نَبْر» در همزه. | جز صفات متضاد، صفات دیگری مطرح است که صفت ضدی برای آنها ذکر نکردهاند، از جملة آنهاست: صفت [[قلقله| قَلقَله]] در پنج حرف ق ط ب ج د، وقتی که ساکن باشند؛ صفت «تکریر» در حرف ر؛ صفت «صفیر» در سه حرف س ص ز؛ صفت «تَفَشّی» در حرف ش؛{{یادداشت| تفشی از صفات فرعی حروف، عبارت است از انتشار هوا در فضای دهان هنگام تلفظ حرف ش}} صفت «انحراف» در دو حرف ل ر؛ صفت «استطاله» در حرف ض؛ صفت مدّ در الف، واو، و یای مدّی؛ و صفت «نَبْر» در همزه. | ||