کاربر ناشناس
نجس: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ساختار مقاله، اصلاح برخی جملات
imported>Mohamadhaghani جز (←واژه‌شناسی: حذف معنای لغوی) |
imported>Mohamadhaghani (اصلاح ساختار مقاله، اصلاح برخی جملات) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== واژه‌شناسی == | == واژه‌شناسی == | ||
واژه نجس در اصطلاح [[فقه|فقهی]] به چیزهایی گفته می‌شود که از نظر شرعی طاهر نیستند. از این رو مسلمانان باید [[احکام|احکامی]] را درباره آنها رعایت کنند؛ از جمله اینکه خوردن شیء نجس حرام است. مفهوم نجس در مقابل طاهر قرار دارد، نه در برابر آلوده و ناپاک؛ بنابراین امکان دارد شیئی آلوده، به لحاظ شرعی طاهر باشد و یا برعکس، یعنی شیئی سالم و پاکیزه، از نظر شرعی نجس باشد. | |||
این واژه به سه صورت «نَجِس»، «نَجَس» و «نَجْس» به کار رفته است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، تحقیق:سید احمد حسین، | این واژه به سه صورت «نَجِس»، «نَجَس» و «نَجْس» به کار رفته است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، تحقیق:سید احمد حسین، ج۴،ص۱۱۰، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، تهران، ۱۳۷۵ ش؛ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ج ۲،ص۲۵۳،دار الاحیاء التراث العربی، بیروت.</ref> واژه «نَجَس» تنها برای اعیان ده‌گانه نجاسات به کار می‌رود ولی واژه «نَجِس»، هم برای اعیان نجس و هم برای آنچه نجس شده (مُتَنَجِّس) استفاده می‌شود.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۶۸</ref> | ||
این واژه یک بار در [[قرآن]] به کار رفته است که در آن [[مشرکان]] به این وصف خوانده شده‌اند: {{متن قرآن| یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِ‌کونَ نَجَسٌ فَلَا یقْرَ‌بُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَ‌امَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَٰذَا...|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مشرکان ناپاکند؛ پس نباید بعد از امسال، نزدیک مسجد الحرام شوند!|سوره=توبه|آیه=۲۸}}{{یادداشت|درباره اینکه واژه نجس در این آیه به حکمِ شرعی اشاره دارد یا به پلیدی باطنی، اختلافنظر وجود دارد(نک:محمد حسن زمانی، طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸)}} | این واژه یک بار در [[قرآن]] به کار رفته است که در آن [[مشرکان]] به این وصف خوانده شده‌اند: {{متن قرآن| یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِ‌کونَ نَجَسٌ فَلَا یقْرَ‌بُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَ‌امَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَٰذَا...|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مشرکان ناپاکند؛ پس نباید بعد از امسال، نزدیک مسجد الحرام شوند!|سوره=توبه|آیه=۲۸}}{{یادداشت|درباره اینکه واژه نجس در این آیه به حکمِ شرعی اشاره دارد یا به پلیدی باطنی، اختلافنظر وجود دارد(نک:محمد حسن زمانی، طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸)}} | ||
==نجاسات ده‌گانه== | ==نجاسات ده‌گانه== | ||
به آن چیزی که نجاستش ذاتی باشد، عین نجس می‌گویند؛ یعنی چیزی که در هر حال نجس است و امکان تطهیر آن وجود ندارد، مانند خوک و سگ و خون. ده چیز هستند که عین آنها نجس است و به آنها نجاسات ده‌گانه گفته می‌شود. | |||
بیشتر فقیهان شیعه ده چیز را ذاتاً نجس می‌دانند: [[خون]]، [[ادرار]]، [[مدفوع]]، [[منی|مَنی]]، [[مردار]]، [[سگ]]،[[خوک]]، [[کافر]]، [[شراب]]، [[فقاع|فُقّاع]] | بیشتر فقیهان شیعه ده چیز را ذاتاً نجس می‌دانند: [[خون]]، [[ادرار]]، [[مدفوع]]، [[منی|مَنی]]، [[مردار]]، [[سگ]]،[[خوک]]، [[کافر]]، [[شراب]]، [[فقاع|فُقّاع]] | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۴: | ||
اهل سنت استفراغ (غذای بالا آورده شده) را نجس می‌دانند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۶</ref> | اهل سنت استفراغ (غذای بالا آورده شده) را نجس می‌دانند.<ref>الفقه علی المذاهب الاربعه، ج۱، ص۷۶</ref> | ||
[[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، محمد جواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، ج ۱، ص۲۴ - ۲۷،دار التیار الجدید،دار الجواد، بیروت، چاپ دهم، ۱۴۲۱ق.</ref> | [[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، محمد جواد، الفقه علی المذاهب الخمسة، ج ۱، ص۲۴ - ۲۷،دار التیار الجدید،دار الجواد، بیروت، چاپ دهم، ۱۴۲۱ق.</ref> | ||
== نجس‌شدن چیزهای طاهر == | |||
غیر از نجاسات ده‌گانه، سایر اشیاء بالذات طاهر هستند؛ اما اگر این اشیاء طاهر با نجاسات ده‌گانه تماس پیدا کنند، آن شیء طاهر نیز نجس می‌شود. در این حالت، آن شیء را '''مُتَنَجِّس''' (به معنای چیزی که نجس شده است) می‌گویند. البته انتقال نجاست به شرطی است که رطوبتی از عین نجس به شیء طاهر منتقل شود؛ مانند دستی که به خون آلوده می‌شود. بنابراین، اگر یک شیء خشک مثلا با بدن سگی که خشک است تماس پیدا کند، آن شیء نجس نمی‌شود. | |||
چیزی که نجس شده است را می‌توان با استفاده از [[مطهرات]]، تطهیر کرد (یعنی نجاست را از آن زدود). در این صورت، آن شیء مجددا طاهر می‌شود. مثلا لباسی که به خون آغشته شده است را اگر طبق قواعد شرعی، با آب بشورند، لباس مجددا طاهر می‌شود.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، تهران، ص۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ص۱۰۷ – ۱۰۲</ref> | |||
همان‌طور که عین نجس، نجاست را منتقل می‌کند، شیء متنجس نیز نجاست را انتقال می‌دهد. یعنی چیزی که نجس‌شده است اگر با شیء طاهر تماس پیدا کند (به نحوی که رطوبت بین آنها منتقل شود)، شیء طاهر نجس می‌شود.<ref>بیارجمندی، یوسف، مدارک العروه، ج۲، ص۱۹۰، بی‌تا، چاپ نعمان، نجف اشرف،.</ref> هرچند بر اساس بعضی [[فتوا|فتاوا]]، متنجس در واسطۀ سوم نجس‌کننده نیست.<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ۱،ص۸۸٫ با استفاده از سؤال ۱۷۶۹ (سایت اسلام کوئست:۱۷۵۴).</ref> | |||
==احکام نجاسات== | ==احکام نجاسات== | ||
در فقه، احکامی درباره نجاسات مطرح است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: | |||
* خوردن نجاسات [[حرام]] است. | * قواعد مربوط به [[تطهیر]] چیزهایی که نجس شده‌اند. نجاسات ده گانه ذاتاً نجس بوده و نمی‌شود آنها را پاک کرد؛ ولی چیزی که نجس شده باشد را می‌توان با استفاده از [[مطهرات|مُطّهرات]] (پاک‌کننده‌ها)، مجددا پاک کرد. | ||
*هنگام نماز یا [[طواف]] بدن و لباس باید از نجاسات پاک باشد. | * خوردن نجاسات [[حرام]] است. البته چیزی که نجس‌شده است را بعد از تطهیر می‌توان خورد. | ||
*هنگام [[نماز]] یا [[طواف]] بدن و لباس باید از نجاسات پاک باشد. | |||
* آب [[وضو]] و [[غسل]] باید پاک باشد. | * آب [[وضو]] و [[غسل]] باید پاک باشد. | ||
* نجس کردن [[قرآن]] و [[مسجد]] حرام بوده و پاک کردن آنها [[واجب فوری]] است.<ref>توضیح المسائل مراجع، م۱۳۵ و م۹۰۰</ref> | * نجس کردن [[قرآن]] و [[مسجد]] حرام بوده و پاک کردن آنها [[واجب فوری]] است.<ref>توضیح المسائل مراجع، م۱۳۵ و م۹۰۰</ref> | ||
==مقایسه نجاسات در مذاهب فقهی شیعه و اهل سنت== | ==مقایسه نجاسات در مذاهب فقهی شیعه و اهل سنت== | ||