نجس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نجس''' اصطلاحی [[فقه|فقهی]] که به آنچه از نظر شرعی ناپاک (غیرطاهر) است اطلاق می‌شود. چیزهایی که نجس به شمار می‌روند به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته نخست، آنچه اصالتاً نجس است (نجاسات ده‌گانه) که آن را '''عین نجس''' می‌گویند؛ دسته دوم آنچه اصالتاً پاک است اما به دلیل تماس با نجاسات، نجس شده است (مُتَنَجَّس). چندین [[حکم تکلیفی]] و [[حکم وضعی|وضعی]] درباره نجاسات وجود دارد؛ مانند اینکه خوردن آنها [[حرام]] است و یا اینکه [[نماز|لباس نمازگزار]] نباید نجس باشد.

این واژه یک بار در [[قرآن]] به کار رفته است که در آن [[مشرکان]] به این وصف خوانده شده‌اند: {{متن قرآن| یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِ‌کونَ نَجَسٌ فَلَا یقْرَ‌بُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَ‌امَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَٰذَا... |ترجمه=‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! مشرکان ناپاکند؛ پس نباید بعد از امسال، نزدیک مسجد الحرام شوند!|سوره=توبه|آیه=۲۸}}{{یادداشت|درباره اینکه واژه نجس در این آیه به حکمِ شرعی اشاره دارد یا به پلیدی باطنی، اختلافنظر وجود دارد(نک:محمد حسن زمانی، طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامی، قم: دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، 1378)}}

غیر از نجاسات ده‌گانه سایر اشیاء بالذات طاهر هستند اما اگر این اشیاء طاهر با نجاسات ده‌گانه تماس پیدا کنند به نحوی که رطوبتی از عین نجس به آنها منتقل شود، آن شیء طاهر نیز نجس می‌شود (مانند دستی که به خون آلوده می شود)، در این زمان آن شی‌ء را مُتَنَجِّس می‌گویند.  

مهم‌ترین تفاوت عین نجس با شیء متنجس این است که عین نجس هرگز طاهر نمی‌شود؛ اما در مورد شیء متنجس می‌توان با استفاده از [[مطهرات]]، نجاست را از آن زدود و آن شی‌ء مجددا طاهر می‌شود.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، تهران، ص۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ص۱۰۷ – ۱۰۲</ref>

| [[خون]] || [[ادرار]] || [[مدفوع]] || [[منی|مَنی]] || [[مردار]] || [[سگ]] || [[خوک]] || [[کافر]] || [[شراب]] || [[فقاع|فُقّاع]]

{{اصلی|سگ | خوک}}

[[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، محمد جواد‌، الفقه على المذاهب الخمسة، ج 1، ص 24 - 27،‌ دار التیار الجدید، دار الجواد، بیروت، چاپ دهم، 1421ق.</ref>

| سگ و خوک|| نجس است || نجس نیست || نجس است || نجس است || نجس است

| تطهیر ظرفی که آب دهان سگ در آن ریخته|| با یک مرتبه خاک‌مالی و دو مرتبه شستن با آب || تعبدا هفته مرتبه با آب شسته می‌شود|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب || --- || یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| تطهیر ظرفی که آب دهان خوک در آن ریخته|| هفت مرتبه با آب || تعبدا هفته مرتبه با آب شسته می‌شود|| یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب || --- || یک مرتبه خاک‌مال و شش مرتبه با آب<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| مردار || میت انسان مسلمان قبل از غسل میت، نجس است و با غسل میت، پاک می‌شود|| میت انسان پاک است|| میت انسان پاک است || میت انسان نجس است و با غسل میت پاک می‌شود || میت انسان پاک است<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| خون شهید|| نجس است|| پاک است || پاک است || پاک است || پاک است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۴</ref>

| منی || منی انسان و هر حیوان دارای خون جهنده، نجس است || منی انسان و هر حیوانی(به صورت مطلق) نجس است || منی انسان و هر حیوانی، مگر سگ و خون، پاک است || --- || منی حیوان و حیوانات حلال گوشت، پاک است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۵</ref>

| قیح(چرک ناشی از زخم) || پاک است|| نجس است|| نجس است || نجس است || نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۵</ref>

| فضله حیوانات|| فقط فضله حیوان حرام گوشت که دارای خون جهنده است، نجس است و فضله مابقی حیوانات پاک است || فضله حیوانات حلال گوشت پاک و فضله حیوانات حرام گوشت دارای خون جهنده، نجس است.|| فضله تمام حیوانات نجس است|| فضله غیر پرندگان و نیز فضله پرندگان در صورتی که بر روی زمین باشد، نجس استدر هوا رها شده باشد، نجس است و فضله مابقی حیوانات پاک است || فضله حیوانات حلال گوشت پاک و فضله حیوانات حرام گوشت دارای خون جهنده، نجس است..<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>

| استفراغ|| پاک است|| نجس است|| نجس است|| نجس است || نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>

| مذی و وذی || پاک است|| نجس است|| نجس است|| نجس است|| اگر از حیوان حلال گوشت خارج شود، پاک است و از حیوان حرام گوشت، نجس است.<ref>الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۲۶</ref>