کاربر ناشناس
محمدحسین غروی اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| عنوان تصویر = | | عنوان تصویر = | ||
| زادروز = ۲ | | زادروز = ۲ محرم۱۲۹۶ ه.ق | ||
| زادگاه = نجف | | زادگاه = نجف | ||
| تاریخ مرگ = ۵ ذیحجه | | تاریخ مرگ = ۵ ذیحجه ۱۳۶۱ ه.ق | ||
| مکان مرگ = نجف | | مکان مرگ = نجف | ||
|عرض جغرافیایی محل دفن= | |عرض جغرافیایی محل دفن= | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
}} | }} | ||
محمدحسین غروی اصفهانی (۱۲۹۶- | محمدحسین غروی اصفهانی (۱۲۹۶-۱۳۶۱ ه.ق) مشهور به کمپانی از [[فقیه|فقها]]، اصولیین و فلاسفه قرن چهاردهم [[امامیه]] است. او در کنار [[آقاضیاء عراقی]] و [[میرزای نایینی]] یکی از سه مدرسه اصولی در شرح و بسط مکتب اصولی [[شیخ انصاری]] را ایجاد کرده است هر چند تلاش او برای تغییر در باب های [[علم اصول]] با مرگ او ناتمام ماند. غروی اصفهانی به دقت و نگاه ژرف در مباحث شهره است. کتاب [[نهایة الدرایة]] او از مهم‌ترین آثار در [[اصول فقه]] به شمار می‌آید که در شرح [[کفایة]] [[آخوند خراسانی]] نگاشته است. دیوان شعری از او که در مدح و رثای [[اهل بیت]] است، با تخلص مفتقر منتشر شده است. . | ||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
محمدحسین اصفهانی فرزند محمدحسن اصفهانی نخجوانی در دوم محرم | محمدحسین اصفهانی فرزند محمدحسن اصفهانی نخجوانی در دوم محرم ۱۲۹۶ ه.ق در [[نجف]] متولد شد. پدرش از تجار مشهور [[کاظمین]] بود و اصالتاً نخجوانی بودند. پس از امضای [[قرارداد ترکمانچای]] نخست به [[تبریز]] و سپس به [[اصفهان]] مهاجرت می‌کند و بعدها به کاظمین منتقل می‌شود.<ref> علماء معاصرین، واعظ خیابانی تبریزی، ص ۱۹۰</ref> پدرش دوست داشت که راه او در تجارت را ادامه دهد، اما وی با توسل به [[امام موسی کاظم]] رضایت پدر را به دست آورد و در نزدیک بیست سالگی برای تحصیل به نجف آمد. | ||
او دارای خط خوشی بود. <ref>مجله نور علم، شماره ۴۰، ص ۴۰</ref> | او دارای خط خوشی بود. <ref>مجله نور علم، شماره ۴۰، ص ۴۰</ref> | ||
وی به خاطر شغل پدر به «کمپانی» مشهور بود. گفته شده است وی از این نام ناخشنود بود. با این حال دیوان اشعار او در یکی از | وی به خاطر شغل پدر به «کمپانی» مشهور بود. گفته شده است وی از این نام ناخشنود بود. با این حال دیوان اشعار او در یکی از چاپ‌ها به نام دیوان کمپانی منتشر شده است. | ||
===اخلاق و شمایل=== | ===اخلاق و شمایل=== | ||
اصفهانی اندکی کوتاه قامت بود. عمامه‌ای کوچک بر سر می‌بست. بیشتر سر به پایین داشت. | اصفهانی اندکی کوتاه قامت بود. عمامه‌ای کوچک بر سر می‌بست. بیشتر سر به پایین داشت. سریع‌الذهن و حاضرجواب بود و سخنانش همراه لطیفه و مزاح بود و حتی در تقریر درس نیز بذله‌گویی داشت. آهسته سخن می‌گفت و حتی این آهسته‌گویی گاهی با اعتراض شاگردان مواجه می‌شد. | ||
بسیار اهل عبادت بود. گفته شده است حدود دوازده سال از درس و بحث کناره گرفت و به سیر و سلوک پرداخت و تا آخر عمر این سیر عرفانی در او مشهود بود. | بسیار اهل عبادت بود. گفته شده است حدود دوازده سال از درس و بحث کناره گرفت و به سیر و سلوک پرداخت و تا آخر عمر این سیر عرفانی در او مشهود بود. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
[[علامه طباطبایی]] درباره استادش می‌نویسد: | [[علامه طباطبایی]] درباره استادش می‌نویسد: | ||
:در مرحله تهذیب نفس و تصفیه باطن با مرحوم خلدآشیان علام نحریر فخرالمجتهدین و سندالعارفین حاج [[میرزا جوادآقا ملکی تبریزی]] نزیل [[قم]] که از اکابر تلامذه و تربیت یافتگان مرحوم آخوند [[ملاحسینقلی همدانی]] بوده، رابطه و مکاتبه داشته است. | :در مرحله تهذیب نفس و تصفیه باطن با مرحوم خلدآشیان علام نحریر فخرالمجتهدین و سندالعارفین حاج [[میرزا جوادآقا ملکی تبریزی]] نزیل [[قم]] که از اکابر تلامذه و تربیت یافتگان مرحوم آخوند [[ملاحسینقلی همدانی]] بوده، رابطه و مکاتبه داشته است. | ||
:مرحوم شیخ مردی بود جامع میان علم و عمل و رابط میان تقوا و ذوق، دارای طبعی سیال و لهجه شیرین. دیوان اشعار وی معروف است و در فنون مختلفه شعر از قصیده و مدیحه و غزل و رباعی و علمی، اشعاری زیاد سروده و در فقه و اصول و حکمت و عرفان مؤلفات زیاد دارد که غالب آن‌ها مثل ضروریات یومی و حیاتی میان اهل علم دست به دست می‌گردد. سیمایی داشت متواضع و ربانی و خاموش و غالباً فکور و به خود مشغول بود. زندگانی ساده داشت.<ref> یادنامه شهید آیت الله قدوسی، ص ۲۷۰-۲۷۱به قلم جمعی از دانشمندان، قم، انتشارات شفق، ۱۳۶۳</ref> | :مرحوم شیخ مردی بود جامع میان علم و عمل و رابط میان تقوا و ذوق، دارای طبعی سیال و لهجه شیرین. دیوان اشعار وی معروف است و در فنون مختلفه شعر از قصیده و مدیحه و غزل و رباعی و علمی، اشعاری زیاد سروده و در فقه و اصول و حکمت و عرفان مؤلفات زیاد دارد که غالب آن‌ها مثل ضروریات یومی و حیاتی میان اهل علم دست به دست می‌گردد. سیمایی داشت متواضع و ربانی و خاموش و غالباً فکور و به خود مشغول بود. زندگانی ساده داشت.<ref> یادنامه شهید آیت الله قدوسی، ص ۲۷۰-۲۷۱به قلم جمعی از دانشمندان، قم، انتشارات شفق، ۱۳۶۳ ه.ش</ref> | ||
[[محمدتقی بهجت]] از شاگردان وی درباره استادش می‌گوید: | [[محمدتقی بهجت]] از شاگردان وی درباره استادش می‌گوید: | ||
:«مرحوم آقا شیخ محمدحسین طوری بود که اگر کسی به فعالیت‌های علمی‌اش توجه | :«مرحوم آقا شیخ محمدحسین طوری بود که اگر کسی به فعالیت‌های علمی‌اش توجه می‌کرد، تصور می‌کرد در شبانه روز هیچ کاری غیر از مطالعه و تحقیق ندارد، و اگر کسی از برنامه‌های عبادی ایشان اطلاع پیدا می‌کرد، فکر می‌کرد غیر از عبادت به کاری نمی‌پردازد. | ||
:مرحوم آقا شیخ محمدحسین می‌گفت: من سیزده سال در درس مرحوم [[آخوند خراسانی]]، صاحب کفایه شرکت می‌کردم، در طول این سیزده سال یک شب موفق نشدم که در درس ایشان حضور پیدا کنم ( و ظاهراً درسشان را شب‌ها ایراد می‌فرمودند ) آن یک شب نیز به زیارت کاظمین مشرف شده بودم و در هنگام برگشتن مشکلی پیش آمد که به موقع نرسیدم، در بین راه که می‌آمدم حدس می‌زدم که امشب چه مطالبی را بیان خواهند کرد. پیشاپیش آن‌ها را نوشتم. | :مرحوم آقا شیخ محمدحسین می‌گفت: من سیزده سال در درس مرحوم [[آخوند خراسانی]]، صاحب کفایه شرکت می‌کردم، در طول این سیزده سال یک شب موفق نشدم که در درس ایشان حضور پیدا کنم ( و ظاهراً درسشان را شب‌ها ایراد می‌فرمودند ) آن یک شب نیز به زیارت کاظمین مشرف شده بودم و در هنگام برگشتن مشکلی پیش آمد که به موقع نرسیدم، در بین راه که می‌آمدم حدس می‌زدم که امشب چه مطالبی را بیان خواهند کرد. پیشاپیش آن‌ها را نوشتم. | ||
:به نجف که رسیدم و با دوستان صحبت کردم دیدم تقریباً همه مطالبی که بیان فرموده بودند چیزهایی بوده که من پیشاپیش حدس زده و نوشته بودم، و تقریباً نوشته‌های من چیزی از درس کم نداشت. | :به نجف که رسیدم و با دوستان صحبت کردم دیدم تقریباً همه مطالبی که بیان فرموده بودند چیزهایی بوده که من پیشاپیش حدس زده و نوشته بودم، و تقریباً نوشته‌های من چیزی از درس کم نداشت. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
در دوره شرکت در درس آخوند، تنها دو مرتبه در درس حاضر نشد. یکی هنگامی که به زیارت کاظمین رفته بود و به خاطر مشکلی به درس نرسیده بود <ref>[http://www.bahjat.org/index.php/2011-09-08-10-59-54/hekayat.html#5 پایگاه نشر آثار آیت الله بهجت]</ref>و دیگری وقتی زمانی که باران شدیدی در نجف آمد و در شب تاریک راه تقریباً بسته بود و گمان کرد که آخوند به درس نخواهد آمد. <ref> مدرسی چهاردهی، تاریخ روابط ایران و عراق، ص ۱۳۶</ref> | در دوره شرکت در درس آخوند، تنها دو مرتبه در درس حاضر نشد. یکی هنگامی که به زیارت کاظمین رفته بود و به خاطر مشکلی به درس نرسیده بود <ref>[http://www.bahjat.org/index.php/2011-09-08-10-59-54/hekayat.html#5 پایگاه نشر آثار آیت الله بهجت]</ref>و دیگری وقتی زمانی که باران شدیدی در نجف آمد و در شب تاریک راه تقریباً بسته بود و گمان کرد که آخوند به درس نخواهد آمد. <ref> مدرسی چهاردهی، تاریخ روابط ایران و عراق، ص ۱۳۶</ref> | ||
پس از وفات آخوند، مستقلاً به تدریس پرداخت و چند دوره اصول و فقه مکاسب را تدریس کرد. درس وی دقیق بود و به زبان عربی فصیح بیان می‌شد.<ref> مجله حوزه، ش ۳۰، ص ۳۷</ref> آخرین دوره کامل اصول را در | پس از وفات آخوند، مستقلاً به تدریس پرداخت و چند دوره اصول و فقه مکاسب را تدریس کرد. درس وی دقیق بود و به زبان عربی فصیح بیان می‌شد.<ref> مجله حوزه، ش ۳۰، ص ۳۷</ref> آخرین دوره کامل اصول را در ۱۳۴۴ ه.ق شروع کرد و در ۱۳۵۹ ه.ق به پایان برد. این طولانی‌ترین دوره او بود. | ||
===ترتیب جدید علم اصول=== | ===ترتیب جدید علم اصول=== | ||
پس از این دوره، برای تهذیب و اختصار و ترتیب فنی ابواب اصول و تنقیح و تقسیمی نو، دوره درسی جدیدی را آغاز کرد. وی ترتیب مطالب اصولی گذشته را تغییر داد و برخی مباحث مقدماتی را به جای خود برگرداند. او در این تقسیم‌بندی بر خلاف آنچه معمول بود، اصول را به چهار مبحث تقسیم کرد و تلاش کرد به عواملی که باعث اشتباه و خلط بین مباحث بود، پایان دهد. | پس از این دوره، برای تهذیب و اختصار و ترتیب فنی ابواب اصول و تنقیح و تقسیمی نو، دوره درسی جدیدی را آغاز کرد. وی ترتیب مطالب اصولی گذشته را تغییر داد و برخی مباحث مقدماتی را به جای خود برگرداند. او در این تقسیم‌بندی بر خلاف آنچه معمول بود، اصول را به چهار مبحث تقسیم کرد و تلاش کرد به عواملی که باعث اشتباه و خلط بین مباحث بود، پایان دهد. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
برخی شاگردان ایشان به این شرح است | برخی شاگردان ایشان به این شرح است | ||
{{ستون-شروع|۴}} | {{ستون-شروع|۴}} | ||
* محمدعلی اراکی (داماد اصفهانی) | * [[محمدعلی اراکی]] (داماد اصفهانی) | ||
* محمدعلی اردوبادی | * محمدعلی اردوبادی | ||
* نصرالله اشکوری | * نصرالله اشکوری | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
* سید حسین همدانی | * سید حسین همدانی | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
گفته شده است که آیت الله [[سید حسین بروجردی]] پس از مراجعت از | گفته شده است که آیت الله [[سید حسین بروجردی]] پس از مراجعت از [[مکه]]، چهار ماه در نجف اقامت کرده و در این مدت از درس فلسفه اصفهانی بهره بده است. <ref>نور علم، ش ۴۰، ص ۵۰</ref> | ||
===مرجعیت=== | ===مرجعیت=== | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
* نهایة الدرایة فی شرح الکفایة؛ این کتاب از دقیق‌ترین شروح کفایه و آکنده از تحقیق و تدقیق است. بخش نخست در سال | * نهایة الدرایة فی شرح الکفایة؛ این کتاب از دقیق‌ترین شروح کفایه و آکنده از تحقیق و تدقیق است. بخش نخست در سال ۱۳۴۱ ه.ق و بخش دوم و سوم در ۱۳۴۴ ه.ق در تهران به چاپ رسید. مؤسسه آل البیت قم چاپ جدیدی از این کتاب منتشر کرده است. | ||
* الاصول علی النهج الحدیث؛ این کتاب تلاشی برای تبویب جدید و نو از علم اصول بود که ناتمام ماند. محمدرضا مظفر کتاب اصول الفقه را بر اساس این تبویب نگاشت. | * الاصول علی النهج الحدیث؛ این کتاب تلاشی برای تبویب جدید و نو از علم اصول بود که ناتمام ماند. محمدرضا مظفر کتاب اصول الفقه را بر اساس این تبویب نگاشت. | ||
* حاشیه بر رساله قطع شیخ انصاری | * حاشیه بر رساله قطع شیخ انصاری | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
* حاشیه بر مکاسب؛ حاشیه‌ای بر بیع و خیارات مکاسب شیخ انصاری. | * حاشیه بر مکاسب؛ حاشیه‌ای بر بیع و خیارات مکاسب شیخ انصاری. | ||
* حاشیه بر کتاب طهارت شیخ انصاری | * حاشیه بر کتاب طهارت شیخ انصاری | ||
* دیوان، این دیوان به فارسی است. اصفهانی با تخلص «مفتقر» شعر می‌گفته است. این دیوان شامل مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام است و بارها چاپ شده است. <ref>از جمله: تهران، دارالکتب الاسلامیه، تصحیح سید کاظم موسوی، | * دیوان، این دیوان به فارسی است. اصفهانی با تخلص «مفتقر» شعر می‌گفته است. این دیوان شامل مدایح و مراثی اهل بیت علیهم السلام است و بارها چاپ شده است. <ref>از جمله: تهران، دارالکتب الاسلامیه، تصحیح سید کاظم موسوی، ۱۳۳۸ ه.ش، همراه با شرح حال مختصری از مرحوم اصفهانی؛ قم، مؤسسه مطبوعاتی حق بین، ۱۳۴۸ ه.ش، جیبی، به انضمام مقدمه‌ای کوتاه و واژه‌نامه؛ بی‌جا، نشر لقمان، ۱۳۶۵ ه.ش و ... </ref> این دیوان در یکی از چاپ‌ها با نام دیوان کمپانی منتشر شده است. | ||
* منظومه‌ای در اعتکاف | * منظومه‌ای در اعتکاف | ||
| خط ۱۵۴: | خط ۱۵۴: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
محمدحسین غروی اصفهانی در پنجم ذیحجه | محمدحسین غروی اصفهانی در پنجم ذیحجه ۱۳۶۱ ه.ق بر اثر سکته قلبی در خواب وفات کرد. پیکر او در حجره‌ای متصل به گلدسته شمالی ایوان طلای حرم امیرالمؤمنین، نزدیک مقبره علامه حلی به خاک سپرده شد.<ref> نقباء البشر، ج۲، ص ۵۶۱</ref> وفات او یک هفته پس از وفات آقاضیاء عراقی بود. | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
| خط ۱۶۶: | خط ۱۶۶: | ||
* مجله نور علم، ش ۴۰، سید ابوالحسن مطلبی، مقاله نجوم امت؛ آیت الله العظمی شیخ محمدحسین غروی اصفهانی | * مجله نور علم، ش ۴۰، سید ابوالحسن مطلبی، مقاله نجوم امت؛ آیت الله العظمی شیخ محمدحسین غروی اصفهانی | ||
* دائرة المعارف تشیع، ج۲ | * دائرة المعارف تشیع، ج۲ | ||
* جعفر الشیخ باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، دار الاضواء، چاپ دوم، بیروت، | * جعفر الشیخ باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، دار الاضواء، چاپ دوم، بیروت، ۱۹۸۶ م. | ||