کاربر ناشناس
زکات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Salvand جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==معنای لغوی و اصطلاحی== | ==معنای لغوی و اصطلاحی== | ||
زکات از ریشه لغوی «ز ک و» دلالت بر رشد و نمو و زیاد شدن دارد.<ref> ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۶ ـ ۱۷ </ref> [[خلیل بن احمد]] درباره معنای لغوی زکات می‌گوید: زکات مال به معنای پاک کردن آن است و جمله «زکا الزرع یزکو زکاء» به معنای رشد کردن کشتزار و محصولات می‌باشد.<ref> فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۳۹۴ </ref> [[راغب اصفهانی]] اصل زکات را به معنای رشدی که از برکت خداوند به دست آمده می‌داند.<ref> المفردات، ماده «زکو». </ref> و [[علامه طباطبایی]] معنای لغوی زکات را تطهیر می‌داند.<ref> طباطبایی، المیزان، ج ۱۵، ص۹؛ ترجمه المیزان، ج ۱۵، ص۱۲ </ref> | زکات از ریشه لغوی «ز ک و» دلالت بر رشد و نمو و زیاد شدن دارد.<ref> ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۶ ـ ۱۷ </ref> [[خلیل بن احمد]] درباره معنای لغوی زکات می‌گوید: زکات مال به معنای پاک کردن آن است و جمله «زکا الزرع یزکو زکاء» به معنای رشد کردن کشتزار و محصولات می‌باشد.<ref> فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۳۹۴ </ref> [[راغب اصفهانی]] اصل زکات را به معنای رشدی که از برکت خداوند به دست آمده می‌داند.<ref> راغب اصفهانی، المفردات، ماده «زکو». </ref> و [[علامه طباطبایی]] معنای لغوی زکات را تطهیر می‌داند.<ref> طباطبایی، المیزان، ج ۱۵، ص۹؛ ترجمه المیزان، ج ۱۵، ص۱۲ </ref> | ||
زکات در اصطلاح شرعی ـ به عنوان یکی از [[فروع دین]] ـ پرداخت اندازه معینی از برخی اموال است که به حد نصابی خاص رسیده باشد و علت اینکه این واجب، زکات نامیده شده، امید به برکت یافتن مال، یا برای پاکیزه کردن نفس انسان است.<ref> تبیین اللغات لتبیان الایات، محمد قریب، ج ۱، باب زکوة </ref> | زکات در اصطلاح شرعی ـ به عنوان یکی از [[فروع دین]] ـ پرداخت اندازه معینی از برخی اموال است که به حد نصابی خاص رسیده باشد و علت اینکه این واجب، زکات نامیده شده، امید به برکت یافتن مال، یا برای پاکیزه کردن نفس انسان است.<ref> تبیین اللغات لتبیان الایات، محمد قریب، ج ۱، باب زکوة </ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
* شرط پذیرش [[نماز]] <ref> عَنْ اَبِی الحَسَنِ الرِّضا علیه‌السلام قالَ: اِنَّ اللَّهَ اَمَرَ بِثَلاثَةٍ مَقْرُونٌ بِهَا ثَلاثَةٌ اُخْری: أمَرَ بِالصَّلاةِ وَالزَّکَاةِ فَمَنْ صَلَّی وَلَمْ یزَکِّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ صَلاتُهُ، وَاَمَرَ بِالشُّکْرِ لَهُ وَلِلْوَالِدَینِ فَمَنْ لَمْ یشْکُرْ وَالِدَیهِ لَمْ یشْکُرِ اللّهَ، وَأَمَرَ بِاتِّقاءِ اللّهِ وَصِلَةِ الرَّحِمِ فَمَنْ لَمْ یصِلْ رَحِمَهُ لَم یتَّقِ اللّهَ: امام رضا علیه‌السلام فرمود: خداوند به سه کار همراه سه کار دیگر فرمان داده است:۱ ـ فرمان به نماز و زکات داده است. پس کسی که نماز بجا بیاورد ولی زکات را نپردازد نمازش از او پذیرفته نمی‌شود.۲ ـ و فرمان به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر داده پس کسی که از پدر و مادرش قدردانی نکند شکر خدا را هم بجا نیاورده است.۳ ـ و فرمان به تقوای الهی و صله رحم داده است، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را مراعات نکرده است. </ref> | * شرط پذیرش [[نماز]] <ref> عَنْ اَبِی الحَسَنِ الرِّضا علیه‌السلام قالَ: اِنَّ اللَّهَ اَمَرَ بِثَلاثَةٍ مَقْرُونٌ بِهَا ثَلاثَةٌ اُخْری: أمَرَ بِالصَّلاةِ وَالزَّکَاةِ فَمَنْ صَلَّی وَلَمْ یزَکِّ لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ صَلاتُهُ، وَاَمَرَ بِالشُّکْرِ لَهُ وَلِلْوَالِدَینِ فَمَنْ لَمْ یشْکُرْ وَالِدَیهِ لَمْ یشْکُرِ اللّهَ، وَأَمَرَ بِاتِّقاءِ اللّهِ وَصِلَةِ الرَّحِمِ فَمَنْ لَمْ یصِلْ رَحِمَهُ لَم یتَّقِ اللّهَ: امام رضا علیه‌السلام فرمود: خداوند به سه کار همراه سه کار دیگر فرمان داده است:۱ ـ فرمان به نماز و زکات داده است. پس کسی که نماز بجا بیاورد ولی زکات را نپردازد نمازش از او پذیرفته نمی‌شود.۲ ـ و فرمان به سپاسگزاری از خود و پدر و مادر داده پس کسی که از پدر و مادرش قدردانی نکند شکر خدا را هم بجا نیاورده است.۳ ـ و فرمان به تقوای الهی و صله رحم داده است، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را مراعات نکرده است. </ref> | ||
* پرداخت زکات نشانۀ علاقه [[خدا]] به انسان است <ref> قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِذَا اَرَادَ اللّهُ بِعَبْدٍ خَیرا بَعَثَ اللّهُ اِلَیهِ مَلَکا مِنْ خُزّانِ الْجَنَّةِ فَیمْسَحُ صَدْرَهُ وَ یسْخی نَفْسَهُ بِالزَّکَاةِ: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اگر خدا خوبی بنده‌ای را بخواهد، فرشته‌ای از خزانه دارانِ بهشت می‌فرستد تا سینه او را مسح کند و قلب او را برای پرداخت زکات سخاوتمند سازد. </ref> | * پرداخت زکات نشانۀ علاقه [[خدا]] به انسان است <ref> قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: اِذَا اَرَادَ اللّهُ بِعَبْدٍ خَیرا بَعَثَ اللّهُ اِلَیهِ مَلَکا مِنْ خُزّانِ الْجَنَّةِ فَیمْسَحُ صَدْرَهُ وَ یسْخی نَفْسَهُ بِالزَّکَاةِ: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اگر خدا خوبی بنده‌ای را بخواهد، فرشته‌ای از خزانه دارانِ بهشت می‌فرستد تا سینه او را مسح کند و قلب او را برای پرداخت زکات سخاوتمند سازد. </ref> | ||
* عامل محبوب شدن نزد خدا <ref> قالَ الصَّادِقُ علیه‌السلام: … وَاَنَّ اَحَبَّ النَّاسِ اِلَی اللَّهِ تَعَالی اَسْخَاهُمْ کَفَّا، وَاَسْخَی النّاسِ مَنْ اَدّی زَکَاةَ مالِهِ وَلَمْ یبْخَلْ عَلَی الْمُؤْمِنینَ بِمَا افْتَرَضَ اللّهُ لَهُمْ فی مالِهِ : امام صادق علیه‌السلام فرمود: | * عامل محبوب شدن نزد خدا <ref> قالَ الصَّادِقُ علیه‌السلام: … وَاَنَّ اَحَبَّ النَّاسِ اِلَی اللَّهِ تَعَالی اَسْخَاهُمْ کَفَّا، وَاَسْخَی النّاسِ مَنْ اَدّی زَکَاةَ مالِهِ وَلَمْ یبْخَلْ عَلَی الْمُؤْمِنینَ بِمَا افْتَرَضَ اللّهُ لَهُمْ فی مالِهِ : امام صادق علیه‌السلام فرمود: محبـوبترین مـردم پیـش خدا سخـاوتمندترین آنهاست، و سخـاوتمـندتـرین فرد کسی است که زکـات مـالش را بـپردازد و در مورد واجب مالی خود نسبت به مؤمنان بخل نورزد. </ref> | ||
* سخت‌ترین [[واجب]] <ref> عَنْ رُفَاعَةِ بْنِ مُوسی اَنَّهُ سَمِعَ اَباعَبْدِاللّهِ علیه‌السلامیقُولُ: مَا فَرَضَ اللّهُ عَلی هذِهِ الاُمَّةِ شَیئا اَشَدَّ عَلَیهِمْ مِنْ الزَّکاةِ، وَفیها تُهْلَکُ عَامَتُّهُمْ: رفاعه گوید که از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که می‌فرمود: خـداونـد بر این امّـت چیـزی دشــوارتر از زکات واجب نکرده است، در زکات است که خیلی از آنـان به هـلاکت می‌رسند. </ref> | * سخت‌ترین [[واجب]] <ref> عَنْ رُفَاعَةِ بْنِ مُوسی اَنَّهُ سَمِعَ اَباعَبْدِاللّهِ علیه‌السلامیقُولُ: مَا فَرَضَ اللّهُ عَلی هذِهِ الاُمَّةِ شَیئا اَشَدَّ عَلَیهِمْ مِنْ الزَّکاةِ، وَفیها تُهْلَکُ عَامَتُّهُمْ: رفاعه گوید که از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که می‌فرمود: خـداونـد بر این امّـت چیـزی دشــوارتر از زکات واجب نکرده است، در زکات است که خیلی از آنـان به هـلاکت می‌رسند. </ref> | ||
* عامل خیر و صلاح جامعه <ref> قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لاتَزالُ اُمَتّی بِخَیرٍ ما لَمْ یخُونُوا وَاَدُّوا الْأَمانَةَ، وَآتَوُا الزَّکاةَ، وَاِذا لَمْ یفْعَلُوا ذلِکَ اُبْتُلُوا بِالْقَحْطِ وَالسِّنِینَ: رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: امّت من تا وقتی که خیانت نکنند، و امانتها را ردّ کنند، و زکات را بپردازند در خیر و سعادت خواهند بود، ولی هرگاه که چنین نکنند به قحطی و کمبود دچار خواهند شد. </ref> | * عامل خیر و صلاح جامعه <ref> قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : لاتَزالُ اُمَتّی بِخَیرٍ ما لَمْ یخُونُوا وَاَدُّوا الْأَمانَةَ، وَآتَوُا الزَّکاةَ، وَاِذا لَمْ یفْعَلُوا ذلِکَ اُبْتُلُوا بِالْقَحْطِ وَالسِّنِینَ: رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: امّت من تا وقتی که خیانت نکنند، و امانتها را ردّ کنند، و زکات را بپردازند در خیر و سعادت خواهند بود، ولی هرگاه که چنین نکنند به قحطی و کمبود دچار خواهند شد. </ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
* تلف شدن اموال <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «ما ضاع مال فی البرّ و لا فی البحر الا بتضییع الزّکاة» جامع الاحادیث، ج ۹، ص۵۰. «هیچ مالی در خشکی و دریا ضایع نمی‌شود، مگر به ضایع ساختن زکات.» </ref> | * تلف شدن اموال <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «ما ضاع مال فی البرّ و لا فی البحر الا بتضییع الزّکاة» جامع الاحادیث، ج ۹، ص۵۰. «هیچ مالی در خشکی و دریا ضایع نمی‌شود، مگر به ضایع ساختن زکات.» </ref> | ||
* خسارت دو برابر <ref> «مَن مَنعَ حقّا للّه أنفق فی باطل مثلیه» «کسی که حق خدا را نپردازد (در راه حق مال خود را صرف نکند) دو برابر آن را در راه باطل صرف خواهد کرد.» وافی، ج ۱۰، ص۴۲. </ref> | * خسارت دو برابر <ref> «مَن مَنعَ حقّا للّه أنفق فی باطل مثلیه» «کسی که حق خدا را نپردازد (در راه حق مال خود را صرف نکند) دو برابر آن را در راه باطل صرف خواهد کرد.» وافی، ج ۱۰، ص۴۲. </ref> | ||
* هزینه کردن در راه اشرار و گناه <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «وَ اعلَم أنّه من لم ینفق فی طاعة الله ابتلی بأن ینفق فی معصیة الله و مَن لم یمش فی حاجة ولی الله ابتلی بأن یمشی فی حاجة عدوّ الله.» «بدان، کسی که مال خود را در راه اطاعت خداوند صرف نکند، به هزینه کردن آن در راه معصیت خداوند گرفتار می‌شود و هر کس در حلّ مشکلات ولی خدا گامی بر ندارد، خداوند او را بر تلاش و حرکت در راه حلّ مشکلات دشمن خدا گرفتار می‌کند.» وسائل الشیعه، ج ۶، ص۲۵. </ref> | * هزینه کردن در راه اشرار و گناه <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «وَ اعلَم أنّه من لم ینفق فی طاعة الله ابتلی بأن ینفق فی معصیة الله و مَن لم یمش فی حاجة ولی الله ابتلی بأن یمشی فی حاجة عدوّ الله.» «بدان، کسی که مال خود را در راه اطاعت خداوند صرف نکند، به هزینه کردن آن در راه معصیت خداوند گرفتار می‌شود و هر کس در حلّ مشکلات ولی خدا گامی بر ندارد، خداوند او را بر تلاش و حرکت در راه حلّ مشکلات دشمن خدا گرفتار می‌کند.» (حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۶، ص۲۵). </ref> | ||
* محروم شدن از رحمت الهی <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «کسی که حق خداوند را از مالش نپردازد، سزاوار است که خداوند رحمت خود را از او دریغ کند. حَقِیقٌ عَلَی اللَّهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی أَنْ یمْنَعَ رَحْمَتَهُ مَنْ مَنَعَ حَقَ اللَّهِ فِی مَالِه | * محروم شدن از رحمت الهی <ref> امام صادق علیه‌السلام فرمود: «کسی که حق خداوند را از مالش نپردازد، سزاوار است که خداوند رحمت خود را از او دریغ کند. حَقِیقٌ عَلَی اللَّهِ تَبَارَک وَ تَعَالَی أَنْ یمْنَعَ رَحْمَتَهُ مَنْ مَنَعَ حَقَ اللَّهِ فِی مَالِه (حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۹، ص۱۲).</ref> | ||
* یکی از اقسام دزدی <ref> قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اَلسُّراقُ ثَلاثَةٌ: مانِعُ الزَّکاةِ، وَمُسْتَحِلُّ مُهُورِ النِّساءِ، وَ کَذلِکَ مَنْ اِسْتَدانَ وَ لَمْ ینْوِقَضائَهُ: امام صادق علیه‌السلام فرمود: دزدان سه نوع اند: مانعین زکات، کسانی که مهریه زنان را حلال می‌شمارند (و نمی‌دهند)، و کسی که قرض می‌کند ولی قصد پرداخت ندارد. </ref> | * یکی از اقسام دزدی <ref> قالَ الصّادِقُ علیه‌السلام: اَلسُّراقُ ثَلاثَةٌ: مانِعُ الزَّکاةِ، وَمُسْتَحِلُّ مُهُورِ النِّساءِ، وَ کَذلِکَ مَنْ اِسْتَدانَ وَ لَمْ ینْوِقَضائَهُ: امام صادق علیه‌السلام فرمود: دزدان سه نوع اند: مانعین زکات، کسانی که مهریه زنان را حلال می‌شمارند (و نمی‌دهند)، و کسی که قرض می‌کند ولی قصد پرداخت ندارد. </ref> | ||
* محتاج شدن <ref> قالَ اَبُوعَبْدِاللّهِ علیه‌السلام : … وَاِذا مُنِعَتِ الزَّکاةُ ظَهَرَتِ الْحاجَةُ: امام صادق علیه‌السلام فرمود: … هنگامی که زکات پرداخت نشود فقر و نیاز بروز خواهد کرد. </ref> | * محتاج شدن <ref> قالَ اَبُوعَبْدِاللّهِ علیه‌السلام : … وَاِذا مُنِعَتِ الزَّکاةُ ظَهَرَتِ الْحاجَةُ: امام صادق علیه‌السلام فرمود: … هنگامی که زکات پرداخت نشود فقر و نیاز بروز خواهد کرد. </ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
|} | |} | ||
در کتاب [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غرر و درر]] از [[امام علی|امیرالمؤمنین علی(ع)]] زکات برخی | در کتاب [[غرر الحکم و درر الکلم (کتاب)|غرر و درر]] از [[امام علی|امیرالمؤمنین علی(ع)]] زکات برخی نعمتها اینگونه بیان شده است: | ||
{| class="vcard vertical-navbox" style="width:90%; border-radius:15px; text-align:right; font-size:92%; {{linear-gradient|top|#CCCCFF, #F7F7FF}} ; titlestyle = background:#C9E38F; clear:left; float:no; margin:15px auto; padding:0.2em; z-index:-1;" | {| class="vcard vertical-navbox" style="width:90%; border-radius:15px; text-align:right; font-size:92%; {{linear-gradient|top|#CCCCFF, #F7F7FF}} ; titlestyle = background:#C9E38F; clear:left; float:no; margin:15px auto; padding:0.2em; z-index:-1;" | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
۱- گندم، ۲- جو، ۳- خرما، ۴- کشمش، ۵- طلا، ۶- نقره، ۷- شتر، ۸- گاو، ۹- گوسفند. | ۱- گندم، ۲- جو، ۳- خرما، ۴- کشمش، ۵- طلا، ۶- نقره، ۷- شتر، ۸- گاو، ۹- گوسفند. | ||
برخی سرمایه را نیز به موارد فوق افزوده‌اند؛ هرچند نظر رایج در بین علمای شیعه این است که پرداختن زکات سرمایه را [[مستحب]] می‌دانند. <ref>جواهر الکلام ج۱۵، ص۷۲-۷۳</ref> <ref> [http://www.sistani.org/persian/book/50/77/ سایت آیت الله سیستانی] </ref> اگر کسی یکی از این موارد را مالک باشد، طبق شرایطی واجب است مقداری از آن، که در [[شریعت]] معین شده را پرداخت کند. | برخی سرمایه را نیز به موارد فوق افزوده‌اند؛ هرچند نظر رایج در بین علمای شیعه این است که پرداختن زکات سرمایه را [[مستحب]] می‌دانند. <ref>نجفی، جواهر الکلام ج۱۵، ص۷۲-۷۳</ref> <ref> [http://www.sistani.org/persian/book/50/77/ سایت آیت الله سیستانی] </ref> اگر کسی یکی از این موارد را مالک باشد، طبق شرایطی واجب است مقداری از آن، که در [[شریعت]] معین شده را پرداخت کند. | ||
در پرداخت زکات نیت لازم است، چون زکات یک واجب مالی و [[واجبات عبادی|عبادی]] است و بر زکات دهنده واجب است آن را برای قربت و امتثال فرمان خداوند پرداخت کند. | در پرداخت زکات نیت لازم است، چون زکات یک واجب مالی و [[واجبات عبادی|عبادی]] است و بر زکات دهنده واجب است آن را برای قربت و امتثال فرمان خداوند پرداخت کند. | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* قرآن کریم. | * قرآن کریم. | ||
* آمدی عبدالواحد محمد، غرر الحکم، چاپ دانشگاه تهران. | |||
* ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، دفتر انتشارات اسلامی، قم. | * ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، دفتر انتشارات اسلامی، قم. | ||
* پاینده ابوالقاسم، نهج الفصاحه، دارالعلم، ۱۳۸۷ ش. | |||
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۹ق. | * حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۹ق. | ||
* راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن. | * راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن. | ||
* صدوق، محمد بن علی، امالی، نشر صدوق، ۱۳۶۷ش. | * صدوق، محمد بن علی، امالی، نشر صدوق، ۱۳۶۷ش. | ||