کاربر ناشناس
قاعده زرین: تفاوت میان نسخه‌ها
اضافه. ناتمام
imported>Sama (اضافه- ناتمام) |
imported>Sama (اضافه. ناتمام) |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
===روایات=== | ===روایات=== | ||
قاعدهٔ زرین به صورت مستقیم و غیرمستقیم بارها در روایات اسلامی تکرار شده است.<ref>اسلامی، حسن، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۵</ref> | قاعدهٔ زرین به صورت مستقیم و غیرمستقیم بارها در روایات اسلامی تکرار شده است.<ref>اسلامی، حسن، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۵</ref> | ||
گاهی این قاعده به صورت مشهور خود در روایات بیان شده است. در باب انصاف و عدلِ اصول کافی، روایاتی است که صریحاً و تلویحاً مضمون قاعدهٔ زرین را بیان می‌کنند. در این باب آمده که اعرابی‌ای به رسول خدا می‌گوید: به من عملی بیاموز تا با آن وارد بهشت شوم. پیامبر پاسخ داد: آنگونه که دوست داری مردم با تو رفتار کنند، با آنان رفتار کن و آنگونه که نمی‌پسندی با تو رفتار کنند، با آنان رفتار مکن»<ref>کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۴۶</ref> همین مضمون در نامهٔ ۳۱ نهج البلاغه آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۳۱، ص ۳۹۷</ref> امام علی خطاب به فرزندش امام حسن می‌نویسد: | گاهی این قاعده به صورت مشهور خود در روایات بیان شده است. در باب انصاف و عدلِ اصول کافی، روایاتی است که صریحاً و تلویحاً مضمون قاعدهٔ زرین را بیان می‌کنند. در این باب آمده که اعرابی‌ای به رسول خدا می‌گوید: به من عملی بیاموز تا با آن وارد بهشت شوم. پیامبر پاسخ داد: آنگونه که دوست داری مردم با تو رفتار کنند، با آنان رفتار کن و آنگونه که نمی‌پسندی با تو رفتار کنند، با آنان رفتار مکن»<ref name=":1">کلینی، کافی، ج ۲، ص ۱۴۶</ref> همین مضمون در نامهٔ ۳۱ نهج البلاغه آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، نامه ۳۱، ص ۳۹۷</ref> امام علی خطاب به فرزندش امام حسن می‌نویسد: | ||
::::::<small>پسركم! خود را ميان خويش و ديگرى ميزانى بشمار، پس آنچه براى خود دوست مى دارى براى جز خود دوست بدار. و آنچه تو را خوش نيايد براى او ناخوش بشمار. و ستم مكن چنانكه دوست ندارى بر تو ستم رود، و نيكى كن چنانكه دوست مى دارى به تو نيكى كنند. و آنچه از جز خود زشت مى دارى براى خود زشت بدان، و از مردم براى خود آن را بپسند كه از خود مى پسندى در حق آنان، و مگوى بديگران آنچه خوش ندارى شنيدن آن، و مگو آنچه را ندانى، هر چند اندك بود آنچه مى دانى، و مگو آنچه را دوست ندارى به تو گويند.</small><ref>رضی، نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه ۳۱، ص ۳۰۱</ref> | ::::::<small>پسركم! خود را ميان خويش و ديگرى ميزانى بشمار، پس آنچه براى خود دوست مى دارى براى جز خود دوست بدار. و آنچه تو را خوش نيايد براى او ناخوش بشمار. و ستم مكن چنانكه دوست ندارى بر تو ستم رود، و نيكى كن چنانكه دوست مى دارى به تو نيكى كنند. و آنچه از جز خود زشت مى دارى براى خود زشت بدان، و از مردم براى خود آن را بپسند كه از خود مى پسندى در حق آنان، و مگوى بديگران آنچه خوش ندارى شنيدن آن، و مگو آنچه را ندانى، هر چند اندك بود آنچه مى دانى، و مگو آنچه را دوست ندارى به تو گويند.</small><ref>رضی، نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، نامه ۳۱، ص ۳۰۱</ref> | ||
این عبارت نهج‌البلاغه روشن‌ترین عبارت منابع شیعی است که هم وجه ایجابی و هم وجه سلبی قاعدهٔ زرین را بیان می‌کند و آن را «میزان» می‌داند. امام علی، ستم‌نکردن و نیکی کردن و ... را مصادیق اجرای این قاعده برمی شمرد. | این عبارت نهج‌البلاغه روشن‌ترین عبارت منابع شیعی است که هم وجه ایجابی و هم وجه سلبی قاعدهٔ زرین را بیان می‌کند و آن را «میزان» می‌داند. امام علی، ستم‌نکردن و نیکی کردن و ... را مصادیق اجرای این قاعده برمی شمرد. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
ابن ابی‌الحدید در شرح، روایتی مرفوع را نقل می‌کند که ایمان آنگاه تکمیل می‌شود که آنچه را برای خود دوست دارد، برای برادرش دوست بدارد و آنچه را برای خود ناپسند داری، برای برادرش ناپسند دارد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۶، ص ۸۴</ref> | ابن ابی‌الحدید در شرح، روایتی مرفوع را نقل می‌کند که ایمان آنگاه تکمیل می‌شود که آنچه را برای خود دوست دارد، برای برادرش دوست بدارد و آنچه را برای خود ناپسند داری، برای برادرش ناپسند دارد.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۶، ص ۸۴</ref> | ||
در روایات مختلف از این قاعده گاه به عنوان معیار ادب<ref>شریف رضی، نهج البلاغه، حکمت ۴۱۲، ص ۵۴۸</ref>، نشانهٔ سازگاری منطقی<ref>شریف رضی، نهج البلاغه، حکمت ۱۵۰، ص ۴۹۸</ref> بیان شده است.<ref name=":0">اسلامی، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۷</ref> در برخی روایات فضایل اخلاقی چون تواضع،<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۱۳۴</ref> انصاف،<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص ۱۸</ref>عدل<ref>ابن حزم، رسالة فی مداواة النفوس، ج۱، ص ۳۵۳</ref> در قالب این قاعده تعریف شده است.<ref name=":0" /> این قاعده یکی از سه فضیلت اصلی<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۱۴۴ و ۱۷۰</ref> شمرده شده است.<ref>اسلامی، حسن، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۸</ref> | در روایات مختلف از این قاعده گاه به عنوان معیار ادب<ref>شریف رضی، نهج البلاغه، حکمت ۴۱۲، ص ۵۴۸</ref>، نشانهٔ سازگاری منطقی<ref>شریف رضی، نهج البلاغه، حکمت ۱۵۰، ص ۴۹۸</ref> بیان شده است.<ref name=":0">اسلامی، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۷</ref> در برخی روایات فضایل اخلاقی چون تواضع،<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۱۳۴</ref> انصاف،<ref>دیلمی، ارشاد القلوب، ج۱، ص ۱۸</ref>عدل<ref>ابن حزم، رسالة فی مداواة النفوس، ج۱، ص ۳۵۳</ref> در قالب این قاعده تعریف شده است.<ref name=":0" /> این قاعده یکی از سه فضیلت اصلی<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۱۴۴ و ۱۷۰</ref> شمرده شده است.<ref name=":2">اسلامی، حسن، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۸</ref> در احادیثی<ref name=":1" /><ref>کلینی، کافی، ج۲، ص ۱۶۵</ref> به این قاعده به عنوان تکلیف و وظیفهٔ انسان در برابر انسان اشاره شده است.<ref name=":2" /> گاه قاعدهٔ زرین به مثابهٔ ملاکی برای رفتار با اهل سنت در حدیث<ref name=":1" /> ذکر شده است.<ref>اسلامی، حسن، قاعده زرین در حدیث و اخلاق، ص ۱۹</ref> | ||
۲.در نامه به مالک اشتر | ۲.در نامه به مالک اشتر | ||