کاربر ناشناس
قبرستان وادی‌السلام (نجف): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
جز (←پیوند به بیرون) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== دلیل نامگذاری == | == دلیل نامگذاری == | ||
*کلمه «وادی» در عربی به معنای سیل‌گاه و جایی است میان دو کوه و آبراهی که سیلاب در آن جاری می‌شود و اندک اندک در زمین فرو می‌رود. در فارسی، این کلمه را برای بیابان و صحرا به کار می‌برند<ref> | *کلمه «وادی» در عربی به معنای سیل‌گاه و جایی است میان دو کوه و آبراهی که سیلاب در آن جاری می‌شود و اندک اندک در زمین فرو می‌رود. در فارسی، این کلمه را برای بیابان و صحرا به کار می‌برند<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۸۶۲؛ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل مدخل «وادی».</ref> و کلمه «السلام» نزد مسلمانان از نام‌های خدا و در عربی از جمله به معنای سلامت از آسیب و آفات ظاهری و باطنی است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ۴۲۱.</ref> | ||
*[[کلینی]] (متوفی ۳۲۸ق) روایتی درباره این قبرستان از امام [[علی(ع)]] نقل کرده که در آن، از کلمه «وادی السلام» برای اشاره به آن استفاده شده است.<ref>کلینی، ج۳، ص۲۴۳.</ref> | *[[کلینی]] (متوفی ۳۲۸ق) روایتی درباره این قبرستان از امام [[علی(ع)]] نقل کرده که در آن، از کلمه «وادی السلام» برای اشاره به آن استفاده شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۵ق، ج۳، ص۲۴۳.</ref> | ||
*برخی منابع درباره سبب نامگذاری قبرستان وادی السلام برآنند که این نام را پیامبر اسلام(ص) و بلکه [[جبرئیل]] بر آن نهاده به این معنا که مدفون در این قبرستان از محاسبه و عذاب عالم برزخ معاف و در سلامت است.<ref>براقی، ص۲۴۳.</ref> | *برخی منابع درباره سبب نامگذاری قبرستان وادی السلام برآنند که این نام را پیامبر اسلام(ص) و بلکه [[جبرئیل]] بر آن نهاده به این معنا که مدفون در این قبرستان از محاسبه و عذاب عالم برزخ معاف و در سلامت است.<ref>براقی، تاریخ النجف، ۲۰۰۹م، ص۲۴۳.</ref> | ||
*جز کلمه «وادی السلام» در برخی روایات با عبارت «ظَهر الکوفَه» (پشت کوفه) به این قبرستان اشاره شده؛ مانند روایتی که مجلسی دوم از عیاشی نقل کرده است: «قال أمیر المؤمنین- صلوات اللّه علیه: أول بقعة عبد اللّه علیها ظهر الکوفة لما أمر اللّه الملائکة ان یسجدوا لآدم، سجدوا علی ظهر الکوفة<ref>مجلسی، ج۲۲، ص۳۷.</ref>: امیر مومنان(ع) فرمود: نخستین جایی [در زمین] که خدا را در آن عبادت کردند، پشت کوفه بود؛ وقتی که خداوند فرشتگان را امر به سجده بر [[حضرت آدم|آدم]] کرد، آنان در پشت کوفه سجده کردند.» | *جز کلمه «وادی السلام» در برخی روایات با عبارت «ظَهر الکوفَه» (پشت کوفه) به این قبرستان اشاره شده؛ مانند روایتی که مجلسی دوم از عیاشی نقل کرده است: «قال أمیر المؤمنین- صلوات اللّه علیه: أول بقعة عبد اللّه علیها ظهر الکوفة لما أمر اللّه الملائکة ان یسجدوا لآدم، سجدوا علی ظهر الکوفة<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳۷.</ref>: امیر مومنان(ع) فرمود: نخستین جایی [در زمین] که خدا را در آن عبادت کردند، پشت کوفه بود؛ وقتی که خداوند فرشتگان را امر به سجده بر [[حضرت آدم|آدم]] کرد، آنان در پشت کوفه سجده کردند.» | ||
== موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی == | == موقعیت جغرافیایی و پیشینه تاریخی == | ||
*وادی السلام در شهر [[نجف]] کشور [[عراق]] واقع است و از جنوب به مرقد [[امام علی(ع)]] و خیابان موسوم به علی بن ابی طالب و از شرق به جاده نجف - [[کربلا]] و از شمال به منطقه حی المهندسین و از سمت غرب به دریاچه «بحر النجف» می‌رسد. | *وادی السلام در شهر [[نجف]] کشور [[عراق]] واقع است و از جنوب به مرقد [[امام علی(ع)]] و خیابان موسوم به علی بن ابی طالب و از شرق به جاده نجف - [[کربلا]] و از شمال به منطقه حی المهندسین و از سمت غرب به دریاچه «بحر النجف» می‌رسد. | ||
*بنابر روایات دینی پیشینه این قبرستان به پیش از [[اسلام]] می‌رسد؛ اما روایات تاریخی چندانی از وضعیت قبرستان در پیش از اسلام در دست نیست. با این حال، به نظر می‌رسد که این مکان از قدیم محل دفن مردگان بوده است. روایات دینی، تاریخ این مکان را تا زمان سجده [[فرشته|فرشتگان]] بر [[حضرت آدم|آدم]] پیش برده‌اند؛ چنان که در روایتی منسوب به امام علی(ع)، وقتی خداوند فرشتگان را به سجده بر آدم(ع) امر کرد، آنان در همین مکان بر زمین [[سجده]] کردند.<ref>مجلسی، ج۲۲، ص۳۷.</ref> | *بنابر روایات دینی پیشینه این قبرستان به پیش از [[اسلام]] می‌رسد؛ اما روایات تاریخی چندانی از وضعیت قبرستان در پیش از اسلام در دست نیست. با این حال، به نظر می‌رسد که این مکان از قدیم محل دفن مردگان بوده است. روایات دینی، تاریخ این مکان را تا زمان سجده [[فرشته|فرشتگان]] بر [[حضرت آدم|آدم]] پیش برده‌اند؛ چنان که در روایتی منسوب به امام علی(ع)، وقتی خداوند فرشتگان را به سجده بر آدم(ع) امر کرد، آنان در همین مکان بر زمین [[سجده]] کردند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳۷.</ref> | ||
*بنابر برخی روایات دینی دیگر، چند تن از پیامبران(ع) در وادی السلام دفن شده‌اند. به روایت مجلسی از عیاشی، این مکان، نمازگاه [[حضرت آدم(ع)]] و [[:رده:پیامبران|پیامبران]] پس از او بوده است.<ref>مجلسی، ج۱۸، ص۳۸۴.</ref> | *بنابر برخی روایات دینی دیگر، چند تن از پیامبران(ع) در وادی السلام دفن شده‌اند. به روایت مجلسی از عیاشی، این مکان، نمازگاه [[حضرت آدم(ع)]] و [[:رده:پیامبران|پیامبران]] پس از او بوده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۱۸، ص۳۸۴.</ref> | ||
*قبرستان وادی السلام از قدیم یکی از مکانهای دیدنی و زیارتی کاروانهای زائران ایرانی بوده؛ اما در سالهای اخیر که کشور عراق در برخی ناامنی‌ها به سر می‌برد، غالب کاروانها اعضای خود را رفتن به این مکان بازمی‌دارند؛ زیرا قبرستان به سبب وسعت بسیار و وجود مقبره‌های بلند و اتاقهای قدیمی بسیار، ناامن به نظر می‌رسد. | *قبرستان وادی السلام از قدیم یکی از مکانهای دیدنی و زیارتی کاروانهای زائران ایرانی بوده؛ اما در سالهای اخیر که کشور عراق در برخی ناامنی‌ها به سر می‌برد، غالب کاروانها اعضای خود را رفتن به این مکان بازمی‌دارند؛ زیرا قبرستان به سبب وسعت بسیار و وجود مقبره‌های بلند و اتاقهای قدیمی بسیار، ناامن به نظر می‌رسد. | ||
== اهمیت و فضیلت == | == اهمیت و فضیلت == | ||
از مهم‌ترین وجوه اهمیت این قبرستان، همجواری آن با [[حرم امام علی(ع)]] است. در منابع [[شیعه]] از قبرستان وادی السلام بسیار سخن آمده و فضائل دیگری برای آن برشمرده شده است. برخی از این روایات عبارتند از: | از مهم‌ترین وجوه اهمیت این قبرستان، همجواری آن با [[حرم امام علی(ع)]] است. در منابع [[شیعه]] از قبرستان وادی السلام بسیار سخن آمده و فضائل دیگری برای آن برشمرده شده است. برخی از این روایات عبارتند از: | ||
*در [[تفسیر عیاشی]] روایتی نقل شده است که بنابر آن، [[پیامبر(ص)]] در شبِ [[معراج]] همراه [[جبرئیل]] به [[کوفه]] و وادی السلام رفته و در آنجا نماز گزارده است. بنابر این نقل، وادی السلام نمازگاه [[حضرت آدم]] و پیامبران بوده است.<ref>عیاشی، | *در [[تفسیر عیاشی]] روایتی نقل شده است که بنابر آن، [[پیامبر(ص)]] در شبِ [[معراج]] همراه [[جبرئیل]] به [[کوفه]] و وادی السلام رفته و در آنجا نماز گزارده است. بنابر این نقل، وادی السلام نمازگاه [[حضرت آدم]] و پیامبران بوده است.<ref>عیاشی، تفسیر عیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۱۴۶.</ref> | ||
* [[کلینی]] (متوفای ۳۲۸ق.) روایتی را از امام علی(ع) در مورد این قبرستان نقل کرده است. در این روایت، امام علی(ع) همراه یکی از اصحاب خویش، به وادی السلام می‌رود و در آنجا می‌فرماید: «... مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یمُوتُ فِی بُقْعَةٍ مِنْ بِقَاعِ الْأَرْضِ إِلَّا قِیلَ لِرُوحِهِ الْحَقِی بِوَادِی السَّلَامِ وَ إِنَّهَا لَبُقْعَةٌ مِنْ جَنَّةِ عَدْنٍ؛<ref>کلینی، ج۳، ص۲۴۳.</ref> هیچ مومنی در جایی از زمین نمیرد مگر آن که به روح او فرمان دهند که به وادی السلام آید. اینجا، نقطه‌ای از بهشت است.» | * [[کلینی]] (متوفای ۳۲۸ق.) روایتی را از امام علی(ع) در مورد این قبرستان نقل کرده است. در این روایت، امام علی(ع) همراه یکی از اصحاب خویش، به وادی السلام می‌رود و در آنجا می‌فرماید: «... مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یمُوتُ فِی بُقْعَةٍ مِنْ بِقَاعِ الْأَرْضِ إِلَّا قِیلَ لِرُوحِهِ الْحَقِی بِوَادِی السَّلَامِ وَ إِنَّهَا لَبُقْعَةٌ مِنْ جَنَّةِ عَدْنٍ؛<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۵ق، ج۳، ص۲۴۳.</ref> هیچ مومنی در جایی از زمین نمیرد مگر آن که به روح او فرمان دهند که به وادی السلام آید. اینجا، نقطه‌ای از بهشت است.» | ||
*همچنین روایت است که این مکان، نخستین جایی در زمین بوده که خدا را در آن عبادت کرده‌اند.<ref>مجلسی، ج۲۲، ص۳۷.</ref> | *همچنین روایت است که این مکان، نخستین جایی در زمین بوده که خدا را در آن عبادت کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳۷.</ref> | ||
*روایاتی نیز از امام علی(ع) درباره علاقه آن حضرت به شهر [[نجف]] و وادی السلام و دفن در این شهر و قبرستان نقل شده است؛ مانند روایتی که آن حضرت از خدا خواسته است مدفن او را در این شهر قرار دهد.<ref>إرشاد | *روایاتی نیز از امام علی(ع) درباره علاقه آن حضرت به شهر [[نجف]] و وادی السلام و دفن در این شهر و قبرستان نقل شده است؛ مانند روایتی که آن حضرت از خدا خواسته است مدفن او را در این شهر قرار دهد.<ref>دیلمی، إرشاد القلوب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۲۳۸.</ref> | ||
== بناهای داخل قبرستان == | == بناهای داخل قبرستان == | ||
جدا از قبوری که در این قبرستان بزرگ موجود است، اماکنی نیز در آن ساخته‌اند که همواره در کانون توجه زائران شیعه قرار داشته است. همچنین بر فراز برخی قبور بزرگان، بناهایی ساخته شده که ارزش مذهبی، تاریخی و هنری دارند از جمله: | جدا از قبوری که در این قبرستان بزرگ موجود است، اماکنی نیز در آن ساخته‌اند که همواره در کانون توجه زائران شیعه قرار داشته است. همچنین بر فراز برخی قبور بزرگان، بناهایی ساخته شده که ارزش مذهبی، تاریخی و هنری دارند از جمله: | ||
===مقبره هود و صالح=== | ===مقبره هود و صالح=== | ||
بنابر برخی روایات مرقد دو پیامبر آسمانی، هود و صالح نیز در این قبرستان واقع است. در وادی السلام دو مقبره منسوب به این دو پیامبر است. بر این دو مقبره ابتدا به کوشش [[علامه بحرالعلوم|علامه بحر العلوم]] گنبد و بنایی از گچ و سنگ ساخته شد و در ۱۳۳۷ ق. بنای آن به همت یکی از نیکوکاران ایرانی تجدید و گنبد آن نیز کاشی کاری شد.<ref>قائدان، ص۵۰.</ref> | بنابر برخی روایات مرقد دو پیامبر آسمانی، هود و صالح نیز در این قبرستان واقع است. در وادی السلام دو مقبره منسوب به این دو پیامبر است. بر این دو مقبره ابتدا به کوشش [[علامه بحرالعلوم|علامه بحر العلوم]] گنبد و بنایی از گچ و سنگ ساخته شد و در ۱۳۳۷ ق. بنای آن به همت یکی از نیکوکاران ایرانی تجدید و گنبد آن نیز کاشی کاری شد.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷ش، ص۵۰.</ref> | ||
===مقام‌های امام مهدی(ع)، امام صادق(ع) و امام سجّاد(ع)=== | ===مقام‌های امام مهدی(ع)، امام صادق(ع) و امام سجّاد(ع)=== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
در داخل بنا، سنگی وجود دارد که زیارت [[حضرت مهدی(ع)|حضرت حجّت]] بر آن حک شده است. تاریخ کتابت این سنگ ۱۲۰۰ ق است. از [[امام صادق(ع)]] نقل شده: | در داخل بنا، سنگی وجود دارد که زیارت [[حضرت مهدی(ع)|حضرت حجّت]] بر آن حک شده است. تاریخ کتابت این سنگ ۱۲۰۰ ق است. از [[امام صادق(ع)]] نقل شده: | ||
:«هرکس حرم جدم را زیارت کرد، دو رکعت نماز بخواند و دوباره دو رکعت نماز دیگر و آنگاه دو رکعت دیگر بخواند. اولین آن بر در محل [[حرم امام علی|قبر امیر المؤمنین]](ع) و دومین در محل [[راس الحسین]] و سومین در محل منبر [[حضرت مهدی(ع)]].»<ref>قائدان، ص۵۰.</ref> | :«هرکس حرم جدم را زیارت کرد، دو رکعت نماز بخواند و دوباره دو رکعت نماز دیگر و آنگاه دو رکعت دیگر بخواند. اولین آن بر در محل [[حرم امام علی|قبر امیر المؤمنین]](ع) و دومین در محل [[راس الحسین]] و سومین در محل منبر [[حضرت مهدی(ع)]].»<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷ش، ص۵۰.</ref> | ||
در داخل این مکان، مقام دیگری وجود دارد که به امام صادق(ع) منسوب است. از وجه تسمیه این مقام اطلاعی در دست نیست. حدود یک کیلومتری غرب حرم، کنار دریاچه «بحر النجف» به فاصله حدود ۲۵۰ متر و کنار بقعه [[صافی صفا]] مسجد و مقامی به یاد بیتوته و نماز [[امام سجاد(ع)]]، احداث شده است. این مسجد، که ابعاد آن ۱۸ * ۱۵ متر است، گنبد و دیوارهای کاشی کاری دارد و داخل آن [[محراب|محرابی]] به عنوان محل نماز امام سجاد تعبیه شده است. گویند زمانی که ایشان برای زیارت امام علی(ع) به نجف آمد در این مکان نماز گزارد و بیتوته کرد. | در داخل این مکان، مقام دیگری وجود دارد که به امام صادق(ع) منسوب است. از وجه تسمیه این مقام اطلاعی در دست نیست. حدود یک کیلومتری غرب حرم، کنار دریاچه «بحر النجف» به فاصله حدود ۲۵۰ متر و کنار بقعه [[صافی صفا]] مسجد و مقامی به یاد بیتوته و نماز [[امام سجاد(ع)]]، احداث شده است. این مسجد، که ابعاد آن ۱۸ * ۱۵ متر است، گنبد و دیوارهای کاشی کاری دارد و داخل آن [[محراب|محرابی]] به عنوان محل نماز امام سجاد تعبیه شده است. گویند زمانی که ایشان برای زیارت امام علی(ع) به نجف آمد در این مکان نماز گزارد و بیتوته کرد. | ||
در دوران [[صفویه]]، بنایی در این مکان ساختند که تاکنون پابرجاست. در پایان حکومت عثمانی‌ها، این بنا تعمیر شد و در محراب آن سنگ زیبایی قرار گرفت که حروف مقطعه روی آن نقش بسته است. البته معنای آن برای کسی روشن نیست.<ref>قائدان، ص۵۰ و ۵۱.</ref> | در دوران [[صفویه]]، بنایی در این مکان ساختند که تاکنون پابرجاست. در پایان حکومت عثمانی‌ها، این بنا تعمیر شد و در محراب آن سنگ زیبایی قرار گرفت که حروف مقطعه روی آن نقش بسته است. البته معنای آن برای کسی روشن نیست.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷ش، ص۵۰ و ۵۱.</ref> | ||
== مشاهیر مدفون در قبرستان == | == مشاهیر مدفون در قبرستان == | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
*براقی، حسین، تاریخ النجف المعروف بالیتیمة الغرویة و التحفة النجفیة فی الارض المبارکة الزکیة، دار المورخ العربی، | *براقی، حسین، تاریخ النجف المعروف بالیتیمة الغرویة و التحفة النجفیة فی الارض المبارکة الزکیة، بیروت، دار المورخ العربی، چاپ اول، ۲۰۰۹م. | ||
*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۸ش. | |||
*دیلمی، حسن بن ابی الحسن، إرشاد القلوب، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲ق. | *دیلمی، حسن بن ابی الحسن، إرشاد القلوب، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲ق. | ||
* | *راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان- سوریه، دار العلم- الدار الشامیة، ۱۴۱۲ق. | ||
* عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، المطبعه العلمیه، | *عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، تهران، المطبعه العلمیه، ۱۳۸۰ق. | ||
*قائدان، علی اصغر، عتبات عالیات عراق، نشر مشعر، | *قائدان، علی اصغر، عتبات عالیات عراق، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۷ ش. | ||
*کلینی، | *کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۵ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، | *مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت - لبنان، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||