محمد مؤمن قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد مؤمن در [[۲۲ دی]] ۱۳۱۶ش در قم متولد شد.<ref name=":0" /> پدرش عباس مؤمن، کشاورز بود.<ref name=":0" /> پس از تحصیل در مکتب‌خانه و مدرسهٔ جامع تعلیمات دینی، وارد حوزه شد.<ref name=":0">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ۱۳۹۴ش، ص۱۳.</ref> در سال‌های اول حوزه، همزمان با تحصیل برای معیشت، آموزگاری می‌کرد.<ref name=":1">[https://www.jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/120-momen-mohammad/67-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86.html زندگی‌نامه آیت الله محمد مؤمن، پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم].</ref> [[امام خمینی]]، [[محمدحسین طباطبایی]]، [[علی مشکینی]] از اساتید وی در [[حوزه علمیه قم (دوران جمهوری اسلامی)|حوزه علمیه قم]] بودند.<ref name=":8">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص۱۵.</ref>

پیش از انقلاب، از اعضای [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] بود.<ref name=":9">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص۱۶.</ref> از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۶ش در تبعید به سر برد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> پس از انقلاب در قوهٔ قضائیه، شورای نگهبان، [[مرکز مدیریت حوزه های علمیه|مدیریت حوزه علمیه]] مسئولیت داشت و پنج دوره نماینده مجلس خبرگان بود.<ref name=":10">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ۱۳۹۴ش، ص۱۸.</ref>

محمد مؤمن در سال ۱۳۳۰ش دروس حوزوی را آغاز کرد. دروس مقدمات و سطح را در ۵ سال طی کرد<ref name=":1" />  و در درس خارج فقه امام خمینی حاضر شد.<ref name=":2">[http://m-momen.ir/post/13 گفتگوی آیت‌الله محمد مؤمن با برنامه شناسنامه].</ref> در درس [[امام خمینی]]، [[سید محمد محقق داماد]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[سید محمدحسین طباطبائی]] و ... حاضر شده است.<ref>مهرنامه، گفتگو با آیت‌الله محمد مؤمن، ش ۳۲، آذر ۱۳۹۲ش.</ref> پس از تدریس کتاب‌های [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] در فقه و اصول و [[کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب)|شرح تجرید]] و بدایة و نهایة الحکه و [[الحکمة المتعالیة فى‌ الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] و عرشیه در کلام و فلسفه، از سال ۱۳۶۲ش تدریس [[خارج اصول]] و از سال ۱۳۶۴ش [[خارج فقه]] را آغاز کرد.<ref name=":11" /> او در  خارج فقه مباحث معاملات، قضا، شهادات، حدود و [[مسائل مستحدثه]] را که مرتبط با حکومت‌داری بودند، تدریس می‌کرد.<ref name=":11" /> در سال ۱۳۷۱ش آیت‌الله خامنه‌ای، محمد مؤمن و تنی چند از علما را به عنوان عضو هیئت بررسی مسائل جدید فقهی منصوب کرد.<ref> [http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=11173 انتصاب جمعی از علما جهت بررسی مسائل جدید فقهی].</ref> محمد مؤمن یکی از اعضای مباحثهٔ فقهی‌ با [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت الله خامنه‌ای]] بود.<ref name=":3">[http://pasdareeslam.ir/article_20554.html ناگفته‌هایی از سال‌ها انس علمی با رهبر معظم انقلاب؛ گفتگو با آیت‌الله محمد مؤمن، ماهنامهٔ پاسدار اسلام].</ref> مؤمن بعضی از این مسائل مطرح‌شده در این مباحثه‌ها را در کتاب کلمات سدیده آورده است.<ref name=":3" />

محمد مؤمن پس از تبعید امام خمینی، در سال ۱۳۴۲ش شش ماه در نجف حاضر شد.<ref name=":8" /> در طی حضور امام خمینی در نجف، محمد مؤمن به آنجا رفت و آمد می‌کرد و در درس امام خمینی و نیز در درس [[سید ابوالقاسم خوئی]]، [[حسین حلی]]، [[سید محمود شاهرودی]] و اندکی از درس [[سید محسن حکیم]] حاضر شد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref>

آثار محمد مؤمن در سه دستهٔ فقهی، اصولی و فلسفی نگاشته شده است. بخشی از آثار او تقریر درس‌های استادان اوست<ref name=":12">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص۲۰.</ref> او درس خارج اصول امام خمینی و  درس خارج فقه امام خمینی و محقق داماد را تقریر کرده است.<ref name=":12" /> تسدید الاصول در دو جلد کتاب اصولی مؤمن است.<ref name=":12" /> دیگر آثار او، غالباً دربارهٔ حکومت اسلامی و وظایف [[ولی فقیه]] است. الولایة الالهیة در ۳ جلد کتاب مهم او دربارهٔ حکومت اسلامی در زمان حضور و [[غیبت امام دوازدهم|غیبت]] امام معصوم است. مؤمن در «حکومت حکیمانه» کتاب «حکمت و حکومت» نوشتهٔ [[مهدی حائری یزدی]] را نقد می‌کند.<ref name=":12" />

# تقریرات کتاب صوم و صلاة محقق داماد؛ محمد مؤمن به پیشنهاد محقق داماد درس‌های کتاب صلاة را تقریر کرد.<ref>مهرنامه، گفتگو با آیت‌الله محمد مؤمن، ش ۳۲، آذر ۱۳۹۲ش.</ref>  

محمد مؤمن پیش از انقلاب از سال ۱۳۴۲ش از اعضای جامعه مدرسین بود.<ref name=":9" /> در سال ۱۳۴۹ش جامعه مدرسین، پس از وفات [[سید محسن حکیم]]، مرجعیت امام خمینی را اعلام می‌کند. <ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref>  ساواک در مرداد ۱۳۵۲ قصد دستگیری او را داشت اما به او دست نیافت.<ref name=":9" /> مؤمن در فروردین ۱۳۵۳ش دستگیر و سه سال به شهداد و تویسرکان تبعید شد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref>  

* عضو شورای عالی قضایی تا سال ۱۳۶۲ش.<ref>بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref>

* عضویت در شورای نگهبان با حکم امام خمینی از سال ۱۳۶۲ تا کنون<ref name=":11">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ۱۳۹۴ش، ص۱۹.</ref>

* نماینده خبرگان رهبری در پنج دوره (دوره اول و دوم از سمنان و دوره‌های سوم و چهارم و پنجم از قم)<ref name=":4">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ۱۳۹۴ش، ص۱۸.</ref>

* [http://m-momen.ir/post/13 گفتگوی آیت‌الله محمد مؤمن با برنامهٔ تلویزیونی شناسنامه]، پایگاه اینترنتی آیت الله محمد مؤمن، تاریخ بازدید:۲ دی ۱۳۹۷ش.