Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۳۲۸
ویرایش
صلوات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←مواقع صلوات
imported>Pourrezaei جز (←در احادیث) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←مواقع صلوات) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:اخلاق.jpg|بندانگشتی|صلوات]] | |||
'''صَلَوات''' | '''صَلَوات'''، ذکری خاص به زبان عربی است شامل درود بر [[پیامبر اسلام(ص)]] که [[مسلمانان]] در [[تشهد]] [[نماز]] و نیز هنگام شنیدن یا بر زبان آوردن نام [[حضرت محمد (ص)]] ایراد می‌کنند. افزون بر قرآن کریم(آیه ۵۶ [[سوره احزاب]])، احادیث بسیاری نیز بر ذکر صلوات تاکید کرده‌اند. | ||
در باور مسلمانان صلوات هم احترام به پیامبر (ص) است و هم [[ثواب]] اخروی و اثرات مثبت دنیوی دارد. جز این، صلوات در فرهنگ عام مسلمانانِ بسیاری از کشورها جایگاه ویژه‌ای دارد و مسلمانان به مناسبت‌های مختلف مانند اظهار شادی در جشن‌ها یا آغاز کارها از باب تیمن و تبرک صلوات می‌فرستند. | |||
رایج‌ترین شکل صلوات نزد [[شیعیان]] جمله معروف {{حدیث|اللهم صل علی محمد و آل محمد}}است. | |||
==معنای لغوی و اصطلاحی== | ==معنای لغوی و اصطلاحی== | ||
صلوات جمع صلاة و صلاة از ریشه «ص ـ ل ـ و» به معنای دعا، درود، تحیت و رحمت است. «صلاة» مفرد «صلوات» به معنای نماز نیز می‌آید و گفته‌اند از آن رو که نماز شامل دعاهایی نیز هست، به آن صلاة می‌گویند و بدین سان، «صلوات» در عربی به معنای جمع به کار می‌رود و مراد از آن نمازها، دعاها یا درودها است.<ref>مجمع البحرین ج۱ ۲۶۶ </ref> | صلوات جمع صلاة و صلاة از ریشه «ص ـ ل ـ و» به معنای دعا، درود، تحیت و رحمت است. «صلاة» مفرد «صلوات» به معنای نماز نیز می‌آید و گفته‌اند از آن رو که نماز شامل دعاهایی نیز هست، به آن صلاة می‌گویند و بدین سان، «صلوات» در عربی به معنای جمع به کار می‌رود و مراد از آن نمازها، دعاها یا درودها است.<ref>مجمع البحرین ج۱ ۲۶۶ </ref>در فارسی، مراد از کلمه «صلوات» جمع صلاة نیست بلکه از این کلمه معنای اصطلاحی یعنی درود خاص بر پیامبر اکرم(ص)را اراده می‌کنند. | ||
به گفته لغت‌شناسان عرب، اگر از کلمه عربی «صلاة» درود و تهنیت قصد شود، بسته به کسی که آن را به کار می‌برد و کسی که برای او به کار می‌رود، به لحاظ معنوی تفاوت می‌یابد؛ برای نمونه: صلاة پیامبر بر مومنان به معنای دعا برای خیر و برکت و رستگاری آنان است، صلاة [[فرشته|فرشتگان]] برای کسی، به معنای [[استغفار]] و طلب رحمت برای او است. صلاة مومنان بر حضرت محمد(ص) نیز به معنای ثنا و یادکرد نیک از او است<ref>کتاب العین ج۷، ص۱۵۳</ref> و صلاة خدا بر [[حضرت محمد(ص)]]، به معنای نزول رحمت بر اوست و از ناحیه فرشتگان، تقاضای رحمت برای او.<ref>مجمع البحرین، ج۱، ص۲۶۶</ref> | به گفته لغت‌شناسان عرب، اگر از کلمه عربی «صلاة» درود و تهنیت قصد شود، بسته به کسی که آن را به کار می‌برد و کسی که برای او به کار می‌رود، به لحاظ معنوی تفاوت می‌یابد؛ برای نمونه: صلاة پیامبر بر مومنان به معنای دعا برای خیر و برکت و رستگاری آنان است، صلاة [[فرشته|فرشتگان]] برای کسی، به معنای [[استغفار]] و طلب رحمت برای او است. صلاة مومنان بر حضرت محمد(ص) نیز به معنای ثنا و یادکرد نیک از او است<ref>کتاب العین ج۷، ص۱۵۳</ref> و صلاة خدا بر [[حضرت محمد(ص)]]، به معنای نزول رحمت بر اوست و از ناحیه فرشتگان، تقاضای رحمت برای او.<ref>مجمع البحرین، ج۱، ص۲۶۶</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۷: | ||
معروف‌ترین جمله نزد شیعیان برای صلوات عبارت «'''اللهم صل علی محمد و آل محمد'''» است. مذاهب مختلف اسلامی، در این که جمله «اللهم صلی علی محمد» بخش اصلی عبارت صلوات است، اختلافی ندارند؛ اختلاف در عباراتی است که پس از جمله می‌آورند. شیعیان بر خلاف اهل سنت، غالبا پس از این جمله، عبارت «و آل محمد» را نیز می‌افزایند و به روایات پرشماری در منابع شیعه و سنی استناد می‌کنند که بنابر آنها، صلوات کامل آن است که عبارت یاد شده را نیز داشته باشد. از جمله: بنابر روایتی، حضرت محمد(ص) به مردی که از چگونگی صلوات پرسیده بود، فرمود: «بگو" اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم انک حمید مجید."»<ref>الدر المنثور، ج ۵، ص۲۱۴.</ref> | معروف‌ترین جمله نزد شیعیان برای صلوات عبارت «'''اللهم صل علی محمد و آل محمد'''» است. مذاهب مختلف اسلامی، در این که جمله «اللهم صلی علی محمد» بخش اصلی عبارت صلوات است، اختلافی ندارند؛ اختلاف در عباراتی است که پس از جمله می‌آورند. شیعیان بر خلاف اهل سنت، غالبا پس از این جمله، عبارت «و آل محمد» را نیز می‌افزایند و به روایات پرشماری در منابع شیعه و سنی استناد می‌کنند که بنابر آنها، صلوات کامل آن است که عبارت یاد شده را نیز داشته باشد. از جمله: بنابر روایتی، حضرت محمد(ص) به مردی که از چگونگی صلوات پرسیده بود، فرمود: «بگو" اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم انک حمید مجید."»<ref>الدر المنثور، ج ۵، ص۲۱۴.</ref> | ||
برخی روایت تصریح دارند که صلوات بدون عبارت «'''و آل محمد'''» کامل نیست.<ref>عاملی، ۷ ص: ۱۹۹.</ref> در برخی روایات اهل بیت(ع)نیز که از چگونگی صلوات سخن گفته‌اند، تاکید شده است که همراه صلوات بر پیامبر(ص)لازم است بر آل آن حضرت نیز صلوات فرستاد. از جمله در روایتی از [[امام صادق]](ع)صلوات چنین ذکر شده است: «'''صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ صَلَوَاتُ مَلَائِکتِهِ وَ أَنْبِیائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِیعِ خَلْقِهِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ السَّلَامُ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُه'''.»<ref>عاملی، ۷ ص: ۱۹۶.</ref>در روایتی آمده است که صلوات بر محمد(ص) صد حسنه دارد و صلوات بر او و آلش هزار حسنه.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۵.</ref> | برخی روایت تصریح دارند که صلوات بدون عبارت «'''و آل محمد'''» کامل نیست.<ref>عاملی، ۷ ص: ۱۹۹.</ref> در برخی روایات اهل بیت(ع)نیز که از چگونگی صلوات سخن گفته‌اند، تاکید شده است که همراه صلوات بر پیامبر(ص)لازم است بر آل آن حضرت نیز صلوات فرستاد. از جمله در روایتی از [[امام صادق]](ع)صلوات چنین ذکر شده است: «'''صَلَوَاتُ اللَّهِ وَ صَلَوَاتُ مَلَائِکتِهِ وَ أَنْبِیائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِیعِ خَلْقِهِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ السَّلَامُ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُه'''.»<ref>عاملی، ۷ ص: ۱۹۶.</ref>در روایتی آمده است که صلوات بر محمد(ص) صد [[حسنه]] دارد و صلوات بر او و آلش هزار حسنه.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۵.</ref> | ||
برخی از [[شیعیان]] به خصوص در [[ایران]] بعد از ذکر صلوات عبارت «و عجل فرجهم»(فرج آنان را نزدیک بگردان) را می‌افزایند که مبتنی بر روایات منقول از [[اهل بیت]](ع)است.<ref>عاملی، ۱۴۰۹، ج : ۵ ص: ۹۶</ref> | برخی از [[شیعیان]] به خصوص در [[ایران]] بعد از ذکر صلوات عبارت «و عجل فرجهم»(فرج آنان را نزدیک بگردان) را می‌افزایند که مبتنی بر روایات منقول از [[اهل بیت]](ع)است.<ref>عاملی، ۱۴۰۹، ج : ۵ ص: ۹۶</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۸: | ||
==مواقع صلوات== | ==مواقع صلوات== | ||
صلوات | صلوات در مواقع بسیاری توصیه شده است. بنابر روایتی، ذکر صلوات در هر مجلسی مستحب و کاری شایسته است.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۲۰۱.</ref> برخی دیگر از مهمترین مواقع عبارتند از: | ||
*هنگام ذکر خدا: مستحب است هر گاه ذکر خدا می‌شود، بر محمد و آل محمد(ص)نیز صلوات فرستاده شود.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۲۰۱</ref> | *هنگام ذکر خدا: مستحب است هر گاه ذکر خدا می‌شود، بر محمد و آل محمد(ص)نیز صلوات فرستاده شود.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۲۰۱</ref> | ||
*پس از نماز: بنابر روایات معتبر، صلوات از مهمترین اذکار پس از نماز یا [[تعقیبات نماز]] است به گونه‌ای که در تعقیبات مشترک که بعد از همه نمازها می‌توان خواند، بیش از سه دعا نقل شده که مشتمل بر ذکر صلوات است. در تعقیبات مختص نماز صبح نیز مستحب است که صد بار صلوات گفته شود. در تعقیبات نماز مغرب نیز خواندن [[آیه صلوات]] توصیه شده است.<ref>عاملی، ۱۴۰۹، ج : ۵ ص: ۹۶؛ مفاتیح الجنان، باب اول، فصل اول</ref> در مسجدهای شیعیان در ایران بعد از هر نماز ابتدا آیه صلوات قرائت می‌شود و سپس همه نمازگزاران سه بار صلوات می‌فرستند. | *پس از نماز: بنابر روایات معتبر، صلوات از مهمترین اذکار پس از نماز یا [[تعقیبات نماز]] است به گونه‌ای که در تعقیبات مشترک که بعد از همه نمازها می‌توان خواند، بیش از سه دعا نقل شده که مشتمل بر ذکر صلوات است. در تعقیبات مختص نماز صبح نیز مستحب است که صد بار صلوات گفته شود. در تعقیبات نماز مغرب نیز خواندن [[آیه صلوات]] توصیه شده است.<ref>عاملی، ۱۴۰۹، ج : ۵ ص: ۹۶؛ مفاتیح الجنان، باب اول، فصل اول</ref> در مسجدهای شیعیان در ایران بعد از هر نماز ابتدا آیه صلوات قرائت می‌شود و سپس همه نمازگزاران سه بار صلوات می‌فرستند. | ||
* پس از سخنرانی: بنابر برخی روایات، ذکر صلوات در پایان سخنرانی مستحب و بسیار موثر است.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۹</ref> | * پس از سخنرانی: بنابر برخی روایات، ذکر صلوات در پایان سخنرانی مستحب و بسیار موثر است.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۹</ref> | ||
*در پایان دعا: ذکر صلوات در آخرین فقرات ادعیه توصیه و این عمل، | *در پایان دعا: ذکر صلوات در آخرین فقرات ادعیه توصیه شده است و در روایات این عمل، در استجابت دعا موثر دانسته شده است.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۹</ref> | ||
*پیش از نام بردن از پیامبران الهی: در برخی روایات آمده است که مستحب است وقتی نام انبیای الهی را می‌برید، پیش از ذکر درود بر آنان، بر حضرت محمد(ص)و آل او صلوات بفرستید.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۹</ref> | *پیش از نام بردن از پیامبران الهی: در برخی روایات آمده است که مستحب است وقتی نام انبیای الهی را می‌برید، پیش از ذکر درود بر آنان، بر حضرت محمد(ص)و آل او صلوات بفرستید.<ref>عاملی، ج : ۷ ص: ۱۹۹</ref> | ||
* | *برای یادآوری آنچه فراموش شده است: بنابر برخی روایات، برای به خاطر آوردن آنچه فراموش شده، صلوات، ذکری موثر است به شرط آن که صلوات، کامل باشد و آل محمد(ص)نیز همراه آن ذکر گردد.<ref>عاملی، ۷ ص: ۱۹۹</ref> | ||
===ختم صلوات== | ==ختم صلوات== | ||
ختم صلوات به معنی فرستادن تعداد خاصی صلوات است. مثلا ۱۰۰ صلوات یا ۱۴۰۰۰ صلوات (هزار صلوات برای هر یک از [[چهارده معصوم]]). این عددها ریشه قرآنی یا حدیثی ندارد. و بیشتر نتیجه توصیه عالمان دینی یا فرهنگهای مختلف مردم است. <ref>[http://www.hawzah.net/fa/Article/View/93488/ راهی ساده برای برآورده شدن حوائج] </ref> امروزه در برخی جوامع شیعی جلساتی به نام ختم صلوات برگزار می‌شود و هدف بیشتر این جلسات رسیدن به حاجتی خاص است. <ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa2734 ختم صلوات که می گیرند چیست؟]</ref> در کتاب ''آثار و برکات صلوات''، یک بخش کامل به انواع روش‌های ختم صلوات اختصاص داده شده است. <ref>[http://www.ic-el.com/Show_book_inside.asp?idnum=180&idsub=18 انواع ختم هاى صلوات]</ref> هیچ یک از این روش‌ها به متون حدیثی استناد داده نشده است. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*عاملی، شیخ حر، '' | *عاملی، شیخ حر، ''مستدرک وسائل الشیعة''، مؤسسه آل البیت علیهمالسلام قم، ۱۴۰۹ق. | ||
*صدوق، ''من لا یحضره الفقیه''، انتشارات جامعه مدرسین قم، ۱۴۱۳ق. | *صدوق، ''من لا یحضره الفقیه''، انتشارات جامعه مدرسین قم، ۱۴۱۳ق. | ||
*کلینی، ''الکافی''، تهران،دار الکتب الإسلامیة تهران، ۱۳۶۵ش. | |||
*طریحی، فخرالدین بن محمد، ''مجمع البحرین''، تحقیق احمد حسینی اشکوری، نشر مرتضوی، تهران، ۱۳۷۵ ش. | |||
*فراهیدی، خلیل بن احمد، ''کتاب العین''، انتشارات هجرت، دوم، قم، ۱۴۱۰ق. | |||
[[رده:ذکرهای دینی]] | |||