پرش به محتوا

سید حسین طباطبایی قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>S.J.Mosavi
جز (لینک بین زبان)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:آیت الله حاج آقا حسین قمی.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:آیت الله حاج آقا حسین قمی.jpg|بندانگشتی]]
'''سید حسین طباطبایی قمی''' مشهور به '''حاج آقا حسین قمی''' ([[سال ۱۲۸۲ هجری قمری|۱۲۸۲]] - [[سال ۱۳۶۶ هجری قمری|۱۳۶۶]] ه. ق)، [[فقیه]] و از [[مجتهدان]] [[شیعی]] که بعد از درگذشت [[آیت الله]] [[سید ابوالحسن اصفهانی]] [[مرجع تقلید|مرجعیت عامه]] شیعیان را به مدت سه ماه بر عهده داشت. وی به اقدامات [[رضاخان]] اعتراض کرد و از [[ایران]] به [[عراق]] تبعید شد. دستگیری او به دستور حکومت رضاخان، زمینه‌ساز تجمع و [[واقعه مسجد گوهرشاد]] شد.  
'''سید حسین طباطبایی قمی''' مشهور به '''حاج آقا حسین قمی''' ([[سال ۱۲۸۲ هجری قمری|۱۲۸۲ق]] - [[سال ۱۳۶۶ هجری قمری|۱۳۶۶ق]])، [[فقیه]] و از [[مجتهدان]] [[شیعی]] که بعد از درگذشت [[آیت الله]] [[سید ابوالحسن اصفهانی]] [[مرجع تقلید|مرجعیت عامه]] شیعیان را به مدت سه ماه بر عهده داشت. وی به اقدامات [[رضاخان]] اعتراض کرد و از [[ایران]] به [[عراق]] تبعید شد. دستگیری او به دستور حکومت رضاخان، زمینه‌ساز تجمع و [[واقعه مسجد گوهرشاد]] شد.  


==زندگی‌نامه و تحصیلات==
==زندگی‌نامه و تحصیلات==
سید حسین در ۲۸ رجب ۱۲۸۲ هجری قمری در [[قم]] به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مکتب خانه‎های قم شروع کرد و پس از آن درس‌های [[نظام_درسی_حوزه#مقدمات|مقدماتی علوم دینی]] را از قبیل صرف و نحو و منطق را طی کرد و سپس برای تکمیل تحصیلات به [[تهران]] رفت. [[معالم العلماء (کتاب)|معالم]]، [[قوانین]]، [[شرح لمعه]]، و [[رسائل شیخ انصاری|رسائل]] و [[مکاسب]] را نزد اساتید آن حوزه خواند و در ۲۲ سالگی برای انجام مراسم [[حج]] راهی [[مکه]] و [[مدینه]] شد. در بازگشت وارد [[نجف]] شد و در درس آیت الله [[میرزا محمد حسن شیرازی]] شرکت کرد و پس از دو سال اقامت در سال ۱۳۰۶ قمری بار دیگر به تهران بازگشت. پنج سال در تهران به تحصیل ادامه داد و بار دیگر در سال ۱۳۲۱ ق به [[عراق]] و [[سامرا]] رفت و در مجلس درس آیت الله [[میرزا محمد تقی شیرازی]] شرکت کرد. ده سال ساکن سامرا بود و استادش توجه خاصی به وی داشته و مقلدان خود را در مسائل احتیاطی به او ارجاع می‌داد.
سید حسین در ۲۸ رجب ۱۲۸۲ هجری قمری در [[قم]] به‌دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مکتب خانه‎های قم شروع کرد و پس از آن درس‌های [[نظام_درسی_حوزه#مقدمات|مقدماتی علوم دینی]] را از قبیل صرف و نحو و منطق را طی کرد و سپس برای تکمیل تحصیلات به [[تهران]] رفت. [[معالم العلماء (کتاب)|معالم]]، [[قوانین]]، [[شرح لمعه]]، و [[رسائل شیخ انصاری|رسائل]] و [[مکاسب]] را نزد اساتید آن حوزه خواند و در ۲۲ سالگی برای انجام مراسم [[حج]] راهی [[مکه]] و [[مدینه]] شد. در بازگشت وارد [[نجف]] شد و در درس آیت الله [[میرزا محمد حسن شیرازی]] شرکت کرد و پس از دو سال اقامت در سال ۱۳۰۶ قمری بار دیگر به تهران بازگشت. پنج سال در تهران به تحصیل ادامه داد و بار دیگر در سال ۱۳۲۱ق به [[عراق]] و [[سامرا]] رفت و در مجلس درس آیت الله [[میرزا محمد تقی شیرازی]] شرکت کرد. ده سال ساکن سامرا بود و استادش توجه خاصی به وی داشته و مقلدان خود را در مسائل احتیاطی به او ارجاع می‌داد.


در پی درخواست مردم [[مشهد]] جهت فرستادن عالم، میرزا [[محمد تقی شیرازی]]، او را پیشنهاد کرد و و میرزا حسین، به سوی مشهد حرکت کرد. حاج آقا حسین از تمام اساتید خود در نجف و سامرا [[اجازه اجتهاد]] داشت و از [[سید مرتضی کشمیری]] [[اجازه روایت|اجازه‌روایت]] اخذ کرده بود.<ref>گلشن ابرار، ج۲، ص۵۹۱.</ref>
در پی درخواست مردم [[مشهد]] جهت فرستادن عالم، میرزا [[محمد تقی شیرازی]]، او را پیشنهاد کرد و و میرزا حسین، به سوی مشهد حرکت کرد. حاج آقا حسین از تمام اساتید خود در نجف و سامرا [[اجازه اجتهاد]] داشت و از [[سید مرتضی کشمیری]] [[اجازه روایت|اجازه‌روایت]] اخذ کرده بود.<ref>گلشن ابرار، ج۲، ص۵۹۱.</ref>
خط ۲۴: خط ۲۴:
*[[شیخ فضل الله نوری]]
*[[شیخ فضل الله نوری]]
*[[شیخ علی نوری]]
*[[شیخ علی نوری]]
*[[آقا علی مدرس]]<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص ۵۹۱.</ref>
*[[آقا علی مدرس]]<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۱.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


===شاگردان===
===شاگردان===
[[پرونده:حاج آقا حسین قمی در میان شاگردان.jpg|بندانگشتی|حاج آقا حسین قمی در میان شاگردان.]]
[[پرونده:حاج آقا حسین قمی در میان شاگردان.jpg|بندانگشتی|حاج آقا حسین قمی در میان شاگردان.]]
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|۳}}
*سید زین العابدین کاشانی حائری.
*سید زین العابدین کاشانی حائری.
*محمدرضا جرقویه‌ای اصفهانی
*محمدرضا جرقویه‌ای اصفهانی
خط ۵۴: خط ۵۴:
*[[هاشم قزوینی]]
*[[هاشم قزوینی]]
*[[ملا عباس تربتی|عباس تربتی]]
*[[ملا عباس تربتی|عباس تربتی]]
*[[مهدی حکیم]]<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص ۵۹۲.</ref>
*[[مهدی حکیم]]<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۲.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


==آثار علمى==
==آثار علمی==
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
*حاشیه بر [[عروة الوثقی]] (از اول مسائل [[تقلید]] تا بخشی از احکام [[نماز]])
*حاشیه بر [[عروة الوثقی]] (از اول مسائل [[تقلید]] تا بخشی از احکام [[نماز]])
*هدایه الانام فی المسائل الحلال و الحرام «رساله الحکام».
*هدایه الانام فی المسائل الحلال و الحرام «رساله الحکام».
*الذخیره الباقیه فی العبادات و المعاملات.
*الذخیره الباقیه فی العبادات و المعاملات.
*حاشیه بر رساله ربائیه رضاعیه.
*حاشیه بر رساله ربائیه رضاعیه.
*حاشیه بر رساله [[ارث]] و نفقات .
*حاشیه بر رساله [[ارث]] و نفقات.
*حاشیه بر صحه‌المعاملات.
*حاشیه بر صحه‌المعاملات.
*حاشیه بر مجمع المسائل.
*حاشیه بر مجمع المسائل.
خط ۷۰: خط ۷۰:
*طریق النجاة.
*طریق النجاة.
*ذخیره العباد.
*ذخیره العباد.
*مناسک حج.<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص ۵۹۴.</ref>
*مناسک حج.<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۴.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


==مرجعیت==
==مرجعیت==
حاج آقا حسین قمی با ورود به مشهد، با برپایی [[نماز جماعت]]، ارتباط خود را با مردم برقرار کرد و با پاسخگویی به سؤالات مردم و رسیدگی به وضعیت محرومان و مستضعفان پرداخت و زعامت و سرپرستی [[حوزه علمیه]] را به عهده گرفت و علاوه بر رسیدگی به امور محصلان علوم دینی، دانش [[فقه]] و [[اصول]] را برای طالبان علم، در منزل خود تدریس می کرد. قمی از دادن رساله و قبول مسوولیت مرجعیت امتناع می کرد، ولی با اصرار و مراجعه فراوان جمع زیادی از متدینین، [[رساله عملیه|رساله]] احکام فارسی او در سال ۱۳۵۱ قمری به چاپ رسید و مرجعیت وی از آن تاریخ آغاز شد.<ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهلبیت (ع).]</ref>
حاج آقا حسین قمی با ورود به مشهد، با برپایی [[نماز جماعت]]، ارتباط خود را با مردم برقرار کرد و با پاسخگویی به سؤالات مردم و رسیدگی به وضعیت محرومان و مستضعفان پرداخت و زعامت و سرپرستی [[حوزه علمیه]] را به عهده گرفت و علاوه بر رسیدگی به امور محصلان علوم دینی، دانش [[فقه]] و [[اصول]] را برای طالبان علم، در منزل خود تدریس می‌کرد. قمی از دادن رساله و قبول مسوولیت مرجعیت امتناع می‌کرد، ولی با اصرار و مراجعه فراوان جمع زیادی از متدینین، [[رساله عملیه|رساله]] احکام فارسی او در سال ۱۳۵۱ قمری به چاپ رسید و مرجعیت وی از آن تاریخ آغاز شد.<ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهلبیت(ع).]</ref>


حاج آقا حسین نسبت به اقدامات ضد مذهبی [[رضاخان]] همیشه موضع سختی می گرفت. سرانجام پس از [[واقعه مسجد گوهرشاد]]، رژیم پهلوی، مدتی او را در [[تهران]] توقیف و در نهایت، در سال ۱۳۵۴ قمری به [[عراق]] تبعید کرد. به همین علت از این سال به بعد [[مرجعیت]] او به [[کربلا]] منتقل شد. با وجود حاج آقا حسین قمی، وضع عمومی حوزه تغییر یافت و جلسات درس و بحث رونق دیگری گرفت. او در کنار اداره حوزه و زعامت دینی مردم و انجام امور مرجعیت،‌ به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و دروس خارج فقه و اصول تدریس می کرد. بعد از درگذشت آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، قمی نیز [[کربلا]] را بعد از یازده سال ترک کرد و به [[نجف اشرف]] منتقل شد و [[مجتهدان]] نجف اشرف امر [[مرجعیت]] را بر عهده او گذاشتند.<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص ۵۹۲.</ref><ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهل بیت (ع).]</ref>
حاج آقا حسین نسبت به اقدامات ضد مذهبی [[رضاخان]] همیشه موضع سختی می‌گرفت. سرانجام پس از [[واقعه مسجد گوهرشاد]]، رژیم پهلوی، مدتی او را در [[تهران]] توقیف و در نهایت، در سال ۱۳۵۴ قمری به [[عراق]] تبعید کرد. به همین علت از این سال به بعد [[مرجعیت]] او به [[کربلا]] منتقل شد. با وجود حاج آقا حسین قمی، وضع عمومی حوزه تغییر یافت و جلسات درس و بحث رونق دیگری گرفت. او در کنار اداره حوزه و زعامت دینی مردم و انجام امور مرجعیت،‌ به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و دروس خارج فقه و اصول تدریس می‌کرد. بعد از درگذشت آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، قمی نیز [[کربلا]] را بعد از یازده سال ترک کرد و به [[نجف اشرف]] منتقل شد و [[مجتهدان]] نجف اشرف امر [[مرجعیت]] را بر عهده او گذاشتند.<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۲.</ref><ref>[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهل بیت(ع).]</ref>


مدت مرجعیت حاج آقا حسین قمی کوتاه بود و پس از چند ماه از دنیا رفت؛ [[آیت الله]] [[سید محمدهادی میلانی]] نقل می کند: "''به حرم [[سیدالشهداء]] مشرف شدم، حاج آقا حسین قمی بالای سر مطهر نشسته بودند، به من اشاره نموده، نزد ایشان رفتم و آقا اظهار داشتند: ریاست و مرجعیت دینی بعد از آسید ابوالحسن به من روی آورده و من میترسم به دینم لطمه بخورد! من دعا میکنم شما آمین بگویید : خدایا! اگر این ریاست به دین من مضر است، جان مرا بگیر! سپس آن قدر گریه کردند که زمین از آب دیدهٔ ایشان‌ تر شد''».<ref> افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].</ref>
مدت مرجعیت حاج آقا حسین قمی کوتاه بود و پس از چند ماه از دنیا رفت؛ [[آیت الله]] [[سید محمدهادی میلانی]] نقل می‌کند: "''به حرم [[سیدالشهداء]] مشرف شدم، حاج آقا حسین قمی بالای سر مطهر نشسته بودند، به من اشاره نموده، نزد ایشان رفتم و آقا اظهار داشتند: ریاست و مرجعیت دینی بعد از آسید ابوالحسن به من روی آورده و من میترسم به دینم لطمه بخورد! من دعا میکنم شما آمین بگویید : خدایا! اگر این ریاست به دین من مضر است، جان مرا بگیر! سپس آن قدر گریه کردند که زمین از آب دیدهٔ ایشانتر شد''».<ref> افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].</ref>


==فعالیت های سیاسی==
==فعالیت‌های سیاسی==
دوران رضاخان و اقدامات او اعتراض علما را برانگیخت. حاج آقا حسین قمی به مخالفت با دستگاه رضاخان برخاست. در یکی از جلسه‌هایی که با حضور عالمان مشهد در منزل وی برگزار شد، وی از اوضاع جاری مملکت به شدت متأثر و گریان شد سپس گفت:
دوران رضاخان و اقدامات او اعتراض علما را برانگیخت. حاج آقا حسین قمی به مخالفت با دستگاه رضاخان برخاست. در یکی از جلسه‌هایی که با حضور عالمان مشهد در منزل وی برگزار شد، وی از اوضاع جاری مملکت به شدت متأثر و گریان شد سپس گفت:


«امروز اسلام فدایی می‌خواهد. بر مردم است که قیام کنند».
«امروز اسلام فدایی می‌خواهد. بر مردم است که قیام کنند».


در نهایت علما تصمیم می‌گیرند که آیةالله قمی در اعتراض به اقدامات ضددینی رضاخان به تهران رفته و با او صحبت کند.
در نهایت علما تصمیم می‌گیرند که قمی در اعتراض به اقدامات ضددینی رضاخان به تهران رفته و با او صحبت کند.
وی در آخرین جلسه درس خود می گوید:
وی در آخرین جلسه درس خود می‌گوید:


«به عقیده من، اگر جلوگیری از خلاف مذهب، منوط به کشته‌شدن ده‌هزار نفر که رأس آن‌ها حاج‌آقا حسین قمی است باشد، ارزش دارد»
«به عقیده من، اگر جلوگیری از خلاف مذهب، منوط به کشته‌شدن ده‌هزار نفر که رأس آن‌ها حاج‌آقا حسین قمی است باشد، ارزش دارد»


قبل از حرکت، گروهی ازمردم مشهد از او می‌پرسند:« که در ملاقات با شاه چه می‌خواهید؟»
قبل از حرکت، گروهی ازمردم مشهد از او می‌پرسند:«که در ملاقات با شاه چه می‌خواهید؟»


او می‌گوید: «اول از او درخواست می‌کنم که از برنامه‌های غیراسلامی دست بردارد و اگر موافقت نکرد، خفه‌اش می‌کنم!»<ref>افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].</ref>
او می‌گوید: «اول از او درخواست می‌کنم که از برنامه‌های غیراسلامی دست بردارد و اگر موافقت نکرد، خفه‌اش می‌کنم!»<ref>افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].</ref>
خط ۹۹: خط ۹۹:


===فتوای جهاد===
===فتوای جهاد===
وی در دوران حضور در [[حوزه علمیه کربلا]] در جریان اشغال [[عراق]] در جنگ جهانی دوم، به همراه دیگر علمای عراقی و ایرانی مقیم این کشور، [[فتوا]]ی [[جهاد]] علیه متفقین را صادر کرد و خواهان مقابله با اشغاگران شد. حاج آقا حسین با سقوط رضاشاه به تبعید ۸ ساله خود پایان داد و در سال ۱۳۲۲ به [[مشهد]] بازگشت. او از دولت خواست که به خواسته‌هایی چون لغو [[کشف حجاب]]، انحلال مدارس مختلط، برپایى [[نماز جماعت]] و تعلیم [[قرآن]] و درس دینى در مدارس، آزادى [[حوزه علمیه|حوزه‌هاى علمیه]]، کاهش فشار اقتصادى از دوش طبقه ضعیف، تلاش براى تعمیر قبور [[ائمه بقیع]] گردن نهد. او تهدید کرد که در صورت نافرمانی دولت، اعلام مبارزه مسلحانه خواهد کرد. تهدید وی و حمایت‌های مردمی‌ سبب پذیرش خواسته‌های وی شد.<ref>[http://www.tourjan.com/?p=516 سایت تورجان.]</ref>
وی در دوران حضور در [[حوزه علمیه کربلا]] در جریان اشغال [[عراق]] در جنگ جهانی دوم، به همراه دیگر علمای عراقی و ایرانی مقیم این کشور، [[فتوا]]ی [[جهاد]] علیه متفقین را صادر کرد و خواهان مقابله با اشغاگران شد. حاج آقا حسین با سقوط رضاشاه به تبعید ۸ ساله خود پایان داد و در سال ۱۳۲۲ به [[مشهد]] بازگشت. او از دولت خواست که به خواسته‌هایی چون لغو [[کشف حجاب]]، انحلال مدارس مختلط، برپایی [[نماز جماعت]] و تعلیم [[قرآن]] و درس دینی در مدارس، آزادی [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]]، کاهش فشار اقتصادی از دوش طبقه ضعیف، تلاش برای تعمیر قبور [[ائمه بقیع]] گردن نهد. او تهدید کرد که در صورت نافرمانی دولت، اعلام مبارزه مسلحانه خواهد کرد. تهدید وی و حمایت‌های مردمی‌ سبب پذیرش خواسته‌های وی شد.<ref>[http://www.tourjan.com/?p=516 سایت تورجان.]</ref>


==درگذشت==
==درگذشت==
خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:
*گلشن ابرار، جلد دو، نشر معروف، قم ۱۳۸۵.
*گلشن ابرار، جلد دو، نشر معروف، قم ۱۳۸۵.
*افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲، شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].
*افق حوزه - ۱۸ دیماه ۱۳۹۲، شماره ۳۸۱. [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/ بنقل از پایگاه اطلاع رسانی حوزه].
*[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهل بیت (ع)].
*[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,24386A46294.html پورتال اهل بیت(ع)].




Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۱

ویرایش