آیه سحر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه سِحر''' صد و دومین آیه درسوره بقره. این آیه به رواج سحر در میان [[یهودیان]] اشاره دارد و به اتهام ساحر بودن [[حضرت سلیمان]] و [[هاروت و ماروت]] پاسخ می‌دهد.  

|عنوان={{عربی|اندازه=۹۵%| وَاتَّبَعُواْ مَا تَتْلُواْ الشَّيَاطِينُ عَلَى مُلْكِ سُلَيْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَـكِنَّ الشَّيْاطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولاَ إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلاَ تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُواْ لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ}}

|و [يهوديان‏] از آنچه شياطين در زمان پادشاهى سليمان [از علم سحر بر مردم مى‏خواندند] پيروى كردند. و [سليمان دست به سحر نيالود تا كافر شود، بنابراين‏] سليمان كافر نشد، ولى شياطين كه به مردم سحر مى‌‏آموختند، كافر شدند. و [نيز يهوديان‏] از آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در شهر بابل نازل شد [پيروى كردند]، و حال آنكه آن دو فرشته به هيچ كس نمى‌‏آموختند مگر آنكه مى‏‌گفتند: ما فقط مايه آزمايشيم [و علم سحر را براى مبارزه با ساحران و باطل كردن سحرشان به تو تعليم مى‏‌دهيم‏]، پس [با به كار گرفتن آن در مواردى كه ممنوع و حرام است‏] كافر مشو. اما آنان از آن دو فرشته مطالبى [از سحر] مى‌‏آموختند كه با آن ميان مرد و همسرش جدايى مى‌‏انداختند؛ در حالى كه آنان به وسيله آن سحر جز به‏اذن خدا قدرت‏ آسيب رساندن به ‏كسى را نداشتند؛ و همواره چيزى را مى‌‏آموختند كه به آنان آسيب مى‏‌رسانيد و سودى نمى‌‏بخشيد؛ و يقيناً [يهود] مى‏‌دانستند كه هر كس خريدار سحر باشد، در آخرت هيچ بهره‌‏اى ندارد. و همانا بدچيزى است آنچه خود را به آن فروختند اگر معرفت مى‌‏داشتند.<ref>سوره بقره، آیه ۱۰۲.</ref>}}

این آیه در مدینه بر [[پیامبر اسلام]] " صلی الله علیه و آله و سلم" نازل گردیده است. «شیخ طوسی» به نقل از ابن اسحاق در این باره می گوید: بعضى از [[احبار یهود]] مى‌گفتند: آيا از محمد تعجب نمى كنيد كه پنداشت [[حضرت سلیمان]] پيامبر است؟ در صورتى كه ساحر و جادوگرى بيش نبوده است سپس اين آيه نازل گرديد.<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ابوالفتوح رازى، حسين بن على، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، مكان چاپ: ايران- مشهد مقدس‏، سال چاپ: ۱۴۰۸ ه. ق‏، نوبت چاپ: ۱، ج۲ ص ۷۴.</ref>

این آيه به رواج سحر در بين یهودیان پرداخته است. آن طور که در احادیث آمده است ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(عليه السلام) ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺳﺤﺮ ﻭ ﺟﺎﺩﻭﮔﺮﻯ مشغول بودند.

آنان دانش خود در زمینه سحر را از طرق مختلفی کسب کرده بودند از جمله این که خداوند دو فرشته را به نام «هاروت» و «ماروت» به صورت انسان در شهر «بابل» در ميان مردم قرار داد كه روش ابطال و خنثى سازى سحر و جادو را به آنان بياموزند. امّا براى اينكار لازم بود ابتدا آنان را با سحر آشنا سازند. بنابراین ابتدا به شاگردان خود طریق سحر و سپس طريقه ابطال آن را مى‌آموختند و قبل از آموزش با شاگردان خود شرط مى‌كردند كه از آن سوء استفاده نكنند و مى‌گفتند: اين كار مايه‌ى فتنه و آزمايش است، مبادا در مسير خلاف بكار گيريد. امّا يهود از آن آموزش سوء استفاده نموده، از آن براى مقاصد ناشايست بهره بردند و حتّى براى جدايى ميان مرد و همسرش بكار گرفتند.  

حضرت ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ(عليه السلام) وقتی به قدرت رسید ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﺍﺩ ﺗﻤﺎم ﻧﻮﺷﺘﻪ‌ﻫﺎ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻯ و ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻣﺨﺼﻮﺻﻰ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﻯ شوند. (ﺍﻳﻦ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻔﻴﺪﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻓﻊ ﺳﺤﺮ ﺳﺎﺣﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ) ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﻓﺎﺕ حضرت ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ(عليه السلام) ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩه، ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺍﺷﺎﻋﻪ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﺤﺮ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩه ﻛﺮﺩه، ﮔﻔﺘﻨﺪ: « ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺍﺻﻠﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺒﻮﺩ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ کمک ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺤﺮ ﻭ ﺟﺎﺩﻭﮔﺮی‌ها ﺑﺮ ﻛﺸﻮﺭﺵ ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻣﻮﺭ ﺧﺎﺭﻕ ﺍﻟﻌﺎﺩه ﺍﻧﺠﺎم ﻣﻰ‌ﺩﺍﺩ!»<ref>عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج۱، ص: ۲۶۷.</ref> ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺍﺯ ﺑﻨﻰ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﺩﻭﮔﺮﻯ ﺩﻝ ﺑﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻮﺭﺍﺕ، ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻨﺪ.<ref>تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر، جمعى از نويسندگان، دار الكتب الإسلامية، ايران- تهران‏، ۱۳۷۱ ه.ش، نوبت چ ۱۰، ج۱، ص۳۷۱.</ref>  

ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻠﺎم (صلی الله علیه و آله و سلم) ﻇﻬﻮﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺿﻤﻦ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﻋﻠﺎم ﻧﻤﻮﺩ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺧﺪﺍ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﺍﺣﺒﺎﺭ ﻭ ﻋﻠﻤﺎﻯ ﻳﻬﻮﺩ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺍﺯ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻰ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ، ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺳﺎﺣﺮ ﺑﻮﺩه است؟ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻳﻬﻮﺩ ﻋﻠﺎﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻬﻤﺖ ﻭ ﺍﻓﺘﺮﺍﻯ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻟﻬﻰ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻰ‌ﺷﺪ ﻟﺎﺯﻣﻪ‌ﺍﺵ ﺗﻜﻔﻴﺮ حضرت ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ(عليه السلام) ﺑﻮﺩ، ﺯﻳﺮﺍ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﻣﺮﺩ ﺳﺎﺣﺮﻯ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻍ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﻔﺮ ﺍﺳﺖ.

#ابوالفتوح رازى، حسين بن على، ام كتاب: روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، مكان چاپ: ايران- مشهد مقدس‏، سال چاپ: ۱۴۰۸ ه. ق‏، نوبت چاپ:۱.

#انصاريان، حسين ، ترجمه قرآن(انصاريان)، ناشر: اسوه، مكان چاپ: ايران- قم‏، سال چاپ: ۱۳۸۳ ه.ش، نوبت چاپ: ۱.

#طباطبايى، محمدحسين طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، مترجم: موسوى، محمد باقر، جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، ايران- قم‏، ۱۳۷۴ ه. ش‏، نوبت چاپ: ۵.

#قرائتى، محسن‏، تفسير نور، ناشر: مركز فرهنگى درسهايى از قرآن‏، ايران- تهران. ‏

#مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، جمعى از نويسندگان، دار الكتب الإسلامية، ايران- تهران‏، 1371ه.ش، نوبت چ 10.