پرش به محتوا

عقد اخوت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۱۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ اوت ۲۰۲۱
درج الگوی درجه بندی
imported>Kheradmand
(←‏عقد اخوت: ویرایش جزئی و تکمیل شناسه و ←‏مفهوم‌شناسی و احکام: ویرایش جزئی)
(درج الگوی درجه بندی)
خط ۶: خط ۶:
عقد اُخُوّت پیوندی است که بین دو [[مسلمان]] بسته می‌شود تا با یکدیگر برادر (یا در زنان، خواهر) باشند.{{مدرک}} فایده این عقد این است که هر کدام از دوطرف عقد، دیگری را در همه چیز ترجیح دهد؛ مثلاً اگر فرد حاجتی دارد، کسی که با او عقد بسته، او را بر دیگران مقدّم کند و در رفعِ حاجتش بکوشد، بلكه در اعمال مستحبی، او را شریک کند.<ref>قزوینی، صیغ العقود و الایقاعات، ۱۴۱۴ق، ص۴۰۰.</ref> در عبارت عربیِ صیغه این عقد آمده است که دو برادر هر حقی را از همدیگر -جز دید و بازدید، دعاکردن و [[شفاعت]] در [[آخرت]]- ساقط می‌کنند.<ref>قزوینی، صیغ العقود و الایقاعات، ۱۴۱۴ق، ص۴۰۲.</ref>
عقد اُخُوّت پیوندی است که بین دو [[مسلمان]] بسته می‌شود تا با یکدیگر برادر (یا در زنان، خواهر) باشند.{{مدرک}} فایده این عقد این است که هر کدام از دوطرف عقد، دیگری را در همه چیز ترجیح دهد؛ مثلاً اگر فرد حاجتی دارد، کسی که با او عقد بسته، او را بر دیگران مقدّم کند و در رفعِ حاجتش بکوشد، بلكه در اعمال مستحبی، او را شریک کند.<ref>قزوینی، صیغ العقود و الایقاعات، ۱۴۱۴ق، ص۴۰۰.</ref> در عبارت عربیِ صیغه این عقد آمده است که دو برادر هر حقی را از همدیگر -جز دید و بازدید، دعاکردن و [[شفاعت]] در [[آخرت]]- ساقط می‌کنند.<ref>قزوینی، صیغ العقود و الایقاعات، ۱۴۱۴ق، ص۴۰۲.</ref>


این عقد تعهداتی همچون [[ارث|ارث‌بردن]] از یکدیگر و [[محرمیت|مَحرم‌شدن]] را ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین دو نفر که عقد اخوت بسته‌اند، از هم ارث نمی‌برند و هیچ‌گونه رابطه محرمیت میان وابستگان آنان ایجاد نمی‌شود. این عقد، فقط میان دو مرد یا دو زن بسته می‌شود و هیچ زن و مردی نمی‌توانند این عقد را بین خود جاری کنند و خواهر و برادر شوند.
این عقد تعهداتی همچون [[ارث|ارث‌بردن]] از یکدیگر و [[محرمیت|مَحرم‌شدن]] را ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین دو نفر که عقد اخوت بسته‌اند، از هم ارث نمی‌برند و هیچ‌گونه رابطه محرمیت میان وابستگان آنان ایجاد نمی‌شود. این عقد، فقط میان دو مرد یا دو زن بسته می‌شود و هیچ زن و مردی نمی‌توانند این عقد را بین خود جاری کنند و خواهر و برادر شوند.{{مدرک}}


=== عقد اخوت در عید غدیر ===
=== عقد اخوت در عید غدیر ===
[[مستحب]] است برادران و خواهران ایمانی در روز [[عید غدیر]] عقدی را بین خود برقرار سازند که مفاد آن اخوّت و همدلی در دنیا و دستگیری از همدیگر در [[آخرت]] است.
[[مستحب]] است برادران و خواهران ایمانی در روز [[عید غدیر]] عقدی را بین خود برقرار سازند که مفاد آن اخوّت و همدلی در دنیا و دستگیری از همدیگر در [[آخرت]] است.{{مدرک}}


==صیغه و شیوه برقراری اخوت==
==صیغه و شیوه برقراری اخوت==
دو مرد یا دو زن، دست راست خود را به هم می‌دهند و یکی از آنان صیغه عقد اخوت را می‌خواند و دیگری مفاد آن را قبول می‌کند.
دو مرد یا دو زن، دست راست خود را به هم می‌دهند و یکی از آنان صیغه عقد اخوت را می‌خواند و دیگری مفاد آن را قبول می‌کند.{{مدرک}}


متن عربی عقد: «واخَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِیاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِینَ(ع) عَلَی أَنِّی إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِی بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِی: برای خدا با تو برادری و صفا (یکرنگی) می‌ورزم و برای خدا دستم را در دستت قرار می‌دهم و در پیشگاه خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و فرستادگان او عهد می‌کنم که اگر از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه ورود در بهشت را یابم، بدون تو وارد بهشت نشوم».
متن عربی عقد: «واخَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَیتُکَ فِی اللَّهِ وَ صَافَحْتُکَ فِی اللَّهِ وَ عَاهَدْتُ اللَّهَ وَ مَلَائِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ أَنْبِیاءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِینَ(ع) عَلَی أَنِّی إِنْ کُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ الشَّفَاعَةِ وَ أُذِنَ لِی بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَا أَدْخُلُهَا إِلَّا وَ أَنْتَ مَعِی: برای خدا با تو برادری و صفا (یکرنگی) می‌ورزم و برای خدا دستم را در دستت قرار می‌دهم و در پیشگاه خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و فرستادگان او عهد می‌کنم که اگر از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه ورود در بهشت را یابم، بدون تو وارد بهشت نشوم».
خط ۲۰: خط ۲۰:
لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را به کار برند که معنی این عقد را برساند.
لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را به کار برند که معنی این عقد را برساند.


اگر دو خانم، بخواهند با هم عقد خواهری برقرار کنند در صورت خواندن عقد به عربی، باید ضمیرهای مذکر را تبدیل به ضمیر‌های مونث کنند.
اگر دو خانم، بخواهند با هم عقد خواهری برقرار کنند در صورت خواندن عقد به عربی، باید ضمیرهای مذکر را تبدیل به ضمیر‌های مونث کنند.{{مدرک}}


==پیشینه اخوت==
==پیشینه اخوت==
خط ۳۵: خط ۳۵:
پس از برقراری این پیوند، مسلمانان همچون دو برادر حقیقی از یکدیگر [[ارث]] می‌بردند. ولی این حکم، موقت بود و با نزول آیه «وَأُولُو الْأَرْ‌حَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَیٰ بِبَعْضٍ فِی کتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُهَاجِرِ‌ینَ»(احزاب، ۶)، ارث بردن به خویشان نسبی اختصاص یافت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ذیل آیه ۶ سوره احزاب.</ref>
پس از برقراری این پیوند، مسلمانان همچون دو برادر حقیقی از یکدیگر [[ارث]] می‌بردند. ولی این حکم، موقت بود و با نزول آیه «وَأُولُو الْأَرْ‌حَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَیٰ بِبَعْضٍ فِی کتَابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُهَاجِرِ‌ینَ»(احزاب، ۶)، ارث بردن به خویشان نسبی اختصاص یافت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ذیل آیه ۶ سوره احزاب.</ref>
===اخوت عمومی در سال نهم هجری===
===اخوت عمومی در سال نهم هجری===
اخوتی که در سال نخست هجری برقرار شد نقش مهمی در روابط میان مسلمانان داشت ولی آنچه اهمیت بیشتری دارد، برادری همه مسلمانان با یکدیگر است که در سال نهم هجری با نزول آیه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة» (حجرات، ۱۰) بر آن تاکید شد. هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر میان افرادی که شبیه و نظیر یکدیگر بودند، پیمان برادری بست؛ از جمله میان [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]]...، [[ابوذر]] و [[ابن مسعود]]، [[سلمان]] و [[حذیفه بن یمان|حذیفه]]...، [[مقداد بن اسود|مقداد]] و [[عمار بن یاسر|عمار]]، [[عایشه دختر ابوبکر بن ابی قحافه|عایشه]] و [[حفصه بنت عمر|حفصه]]، [[ام سلمه]] و [[صفیه دختر حیی بن اخطب|صفیه]]...
اخوتی که در سال نخست هجری برقرار شد نقش مهمی در روابط میان مسلمانان داشت ولی آنچه اهمیت بیشتری دارد، برادری همه مسلمانان با یکدیگر است که در سال نهم هجری با نزول آیه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة» (حجرات، ۱۰) بر آن تاکید شد. هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر میان افرادی که شبیه و نظیر یکدیگر بودند، پیمان برادری بست؛ از جمله میان [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]]...، [[ابوذر]] و [[ابن مسعود]]، [[سلمان]] و [[حذیفه بن یمان|حذیفه]]...، [[مقداد بن اسود|مقداد]] و [[عمار بن یاسر|عمار]]، [[عایشه دختر ابوبکر بن ابی قحافه|عایشه]] و [[حفصه بنت عمر|حفصه]]، [[ام سلمه]] و [[صفیه دختر حیی بن اخطب|صفیه]]...{{مدرک}}


==برادری پیامبر(ص) با امام علی(ع)==
==برادری پیامبر(ص) با امام علی(ع)==
خط ۵۳: خط ۵۳:
از مهم‌ترین دغدغه‌های پیامبر(ص) چگونگی برقراری عدالت اجتماعی در میان همه مردم بوده است<ref>سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> و لازمه پدیدار گشتن چنین عدالتی، از یک سو برافتادن تضادهای طبقاتی و از دیگر سو، ایجاد پیوندهای قرابت میان آحاد مردمان بوده است. به همین سبب پیامبر(ص) پیوند برادری دینی را به عنوان راهکاری عملی برای شکل‌گیری برادری و برابری میان همه انسان‌ها برقرار ساخته است.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۶۱۸.</ref>
از مهم‌ترین دغدغه‌های پیامبر(ص) چگونگی برقراری عدالت اجتماعی در میان همه مردم بوده است<ref>سوره حدید، آیه ۲۵.</ref> و لازمه پدیدار گشتن چنین عدالتی، از یک سو برافتادن تضادهای طبقاتی و از دیگر سو، ایجاد پیوندهای قرابت میان آحاد مردمان بوده است. به همین سبب پیامبر(ص) پیوند برادری دینی را به عنوان راهکاری عملی برای شکل‌گیری برادری و برابری میان همه انسان‌ها برقرار ساخته است.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۶۱۸.</ref>


از بین بردن کینه‌ها و دشمنی‌ها، زدودن غربت و تنهایی [[مهاجران]] و جایگزین کردن پیوند ایمانی به جای پیوندهای قومی و نژادی نیز از جمله اهداف عقد اخوت شمرده شده است.
از بین بردن کینه‌ها و دشمنی‌ها، زدودن غربت و تنهایی [[مهاجران]] و جایگزین کردن پیوند ایمانی به جای پیوندهای قومی و نژادی نیز از جمله اهداف عقد اخوت شمرده شده است.{{مدرک}}


تا پیش از نزول آیه دهم از سوره حجرات، گمان می‌شد که ایجاد پیوند برادری میان مسلمانان، تنها کاری هوشمندانه و خردمندانه از سوی شخص پیامبر(ص) در مقام یک رهبر دینی و سیاسی با هدف بنیان نهادن جامعه‌ای اسلامی و فراهم آوردن پشتوانه معنوی برای آن بوده است، اما با نزول این آیه معلوم شد که این پیوند افزون بر یک شیوه سیاسی برای ایجاد وحدت و یکپارچگی بین امت اسلام، بخشی از آیین اجتماعی اسلام است که خداوند متعال تشریع کرده است.
تا پیش از نزول آیه دهم از سوره حجرات، گمان می‌شد که ایجاد پیوند برادری میان مسلمانان، تنها کاری هوشمندانه و خردمندانه از سوی شخص پیامبر(ص) در مقام یک رهبر دینی و سیاسی با هدف بنیان نهادن جامعه‌ای اسلامی و فراهم آوردن پشتوانه معنوی برای آن بوده است، اما با نزول این آیه معلوم شد که این پیوند افزون بر یک شیوه سیاسی برای ایجاد وحدت و یکپارچگی بین امت اسلام، بخشی از آیین اجتماعی اسلام است که خداوند متعال تشریع کرده است.{{مدرک}}


==پانویس==
==پانویس==
خط ۷۴: خط ۷۴:
{{غدیر}}
{{غدیر}}
{{آداب اسلامی}}
{{آداب اسلامی}}
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->ندارد
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->ناقص
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| توضیحات =
}}</onlyinclude>


[[ar:المؤاخاة بين الصحابة]]
[[ar:المؤاخاة بين الصحابة]]
۶٬۰۹۰

ویرایش