پرش به محتوا

کفاره: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۰۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ آوریل ۲۰۲۰
جز
افزایش جزیی
جز (جابه جایی جزیی)
جز (افزایش جزیی)
خط ۳: خط ۳:
'''کَفّاره'''، جریمه‌ای که در فقه در ازای انجام برخی کارهای [[حرام]] یا ترک بعضی [[واجب|واجبات]] در نظر گرفته شده است. آزادکردن بنده، اطعام یا پوشاندن [[فقیر]]، [[روزه]] گرفتن و [[قربانی]] مهمترین کفارت هسستند. همچنین قتل انسان، باطل کردن عمدی روزه ماه رمضان، شکستن [[عهد]] و [[نذر]] و [[قسم]]، انجام برخی محرمات [[احرام|اِحرام]] و... موجب واجب شدن کفاره می‌شود.
'''کَفّاره'''، جریمه‌ای که در فقه در ازای انجام برخی کارهای [[حرام]] یا ترک بعضی [[واجب|واجبات]] در نظر گرفته شده است. آزادکردن بنده، اطعام یا پوشاندن [[فقیر]]، [[روزه]] گرفتن و [[قربانی]] مهمترین کفارت هسستند. همچنین قتل انسان، باطل کردن عمدی روزه ماه رمضان، شکستن [[عهد]] و [[نذر]] و [[قسم]]، انجام برخی محرمات [[احرام|اِحرام]] و... موجب واجب شدن کفاره می‌شود.


مرتبه، مخیره، مرتبه و مخیره و [[کفاره جمع]] اقسام کفاره هستند.
کفارات به‌لحاظ نوع و نحوه انجام‌دادنشان با هم تفاوت دارند و به کفاره معین، مترتبه، مخیره، [[کفاره جمع|جمع]] و مرتبه و مخیره تقسیم می‌شوند.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
خط ۲۹: خط ۲۹:
{{پایان}}
{{پایان}}


اعمالی که کفاره دارند، به‌لحاظ نوع کفاره و نحوه انجام‌دادنشان با هم تفاوت دارند: برخی از آن‌ها کفاره مشخصی دارند، در برخی دیگر چند کفاره مشخص شده است و مکلف هرکدام را خواست انجام می‌دهد، در مواردی چند کفاره به‌ترتیب تعیین شده است که باید طبق اولویت انجام شوند؛ یعنی اگر اوَّلی را نتوانست انجام دهد، سراغ بعدی می‌رود. برای برخی از اعمال هم چند کفاره تعیین شده است که همه را باید انجام داد.<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>
اعمالی که کفاره دارند، به‌لحاظ نوع کفاره و نحوه انجام‌دادنشان با هم تفاوت دارند: برخی از آن‌ها کفاره مشخصی دارند، در برخی دیگر چند کفاره مشخص شده است و مکلف هرکدام را خواست انجام می‌دهد، در مواردی چند کفاره به‌ترتیب تعیین شده است که باید طبق اولویت انجام شوند؛ یعنی اگر اوَّلی را نتوانست انجام دهد، سراغ بعدی می‌رود. برای برخی از اعمال هم چند کفاره تعیین شده است که همه را باید انجام داد.<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! کارهایی که کفاره دارند!! نوع کفاره !! کفاره
! کارهایی که کفاره دارند!! نوع کفاره !! کفاره
|-
|-
| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار قضای روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>{{سخ}} || کفاره مرتبه||۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>  
| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار قضای روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref> || کفاره مرتبه||۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>  
 
|-
|-
|الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَشد.(بنا بر نظر برخی فقیهان)<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۳.</ref>{{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۹۳.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| کفاره مخیره|| الف) تخییر بین {{سخ}}
|الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَشد.(بنا بر نظر برخی فقیهان)<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۳.</ref>{{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۹۳.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| کفاره مخیره|| الف) تخییر بین {{سخ}}
خط ۴۹: خط ۴۸:
| ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام<ref> شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹.</ref>|| [[کفاره جمع]] ||انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref>
| ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام<ref> شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹.</ref>|| [[کفاره جمع]] ||انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref>
|-
|-
| [[محرمات احرام]] مانند {{سخ}} ۱.[[آمیزش]] با همسر  {{سخ}} مُلاعبه با همسر که منجر به انزال شود{{سخ}} نگاه شهوت‌آلود به همسر که منجر به انزال شود {{سخ}} بوسیدن همسر از روی شهوت.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. کَندن درخت حرم<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. استعمال بوی خوش،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} سایه قراردادن برای سر(فقط مردان)،<ref> خامنه‌ای، مناسک الحج، ۱۴۲۶ق، ص۷۴، م۱۶۲.</ref> {{سخ}} کوتاه کردن تمام ناخن‌های دست یا پا<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} پوشیدن لباس‌ها و خوردن خوراکی‌هایی که بر محرم حرام است<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>{{سخ}} بوسیدن همسر بدون شهوت {{سخ}} لمس با شهوت همسر که منجر به انزال نشود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} ۴. به ازای کوتاه کردن هر ناخن در صورتی که مجموع کمتر از ۱۰ ناخن باشد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> || کفاره معین || ۱. قربانی (شتر)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> {{سخ}} ۲. قربانی گاو یا گوسفند(بستگی به اندازه درخت دارد)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. قربانی (گوسفند)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۳.</ref> {{سخ}} ۴. یک [[مد طعام]]<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref>
| [[محرمات احرام]] مانند {{سخ}} ۱.[[آمیزش]] با همسر  {{سخ}} مُلاعبه با همسر که منجر به انزال شود{{سخ}} نگاه شهوت‌آلود به همسر که منجر به انزال شود {{سخ}} بوسیدن همسر از روی شهوت.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. کَندن درخت حرم<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. استعمال بوی خوش،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} سایه قراردادن برای سر(فقط مردان)،<ref> خامنه‌ای، مناسک الحج، ۱۴۲۶ق، ص۷۴، م۱۶۲.</ref> {{سخ}} کوتاه کردن تمام ناخن‌های دست یا پا<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} پوشیدن لباس‌ها و خوردن خوراکی‌هایی که بر محرم حرام است<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>{{سخ}} بوسیدن همسر بدون شهوت {{سخ}} لمس با شهوت همسر که منجر به انزال نشود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} ۴. به ازای کوتاه کردن هر ناخن در صورتی که مجموع کمتر از ۱۰ ناخن باشد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} ۵. نگاه کردن به [[نامحرم]] در حال احرام که منجر به خروج [[منی]] شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۰، ص۳۸۵.</ref>|| کفاره معین || ۱. قربانی (شتر)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> {{سخ}} ۲. قربانی گاو یا گوسفند(بستگی به اندازه درخت دارد)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. قربانی (گوسفند)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۳.</ref> {{سخ}} ۴. یک [[مد طعام]]<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} ۵. قربانی شتر برای کسی که وضعش خوب است {{سخ}} قربانی گاو برای کسی که وضعش متوسط است{{سخ}} قربانی گوسفند برای کسی که وضع مالی خوبی ندارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۰، ص۳۸۵.</ref>
|}
|}
در کتاب‌های فقهی، از اعمالی که کفاره دارند، در بخش [[ظهار|ظِهار]] بحث می‌کنند؛<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۷.</ref> البته به‌جز کفارات محرمات [[احرام]] که در بخش [[حج]] بیان می‌شوند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۸-۲۷۱.</ref>  
در کتاب‌های فقهی، از اعمالی که کفاره دارند، در بخش [[ظهار|ظِهار]] بحث می‌کنند؛<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۷.</ref> البته به‌جز کفارات محرمات [[احرام]] که در بخش [[حج]] بیان می‌شوند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۸-۲۷۱.</ref>  


== احکام==
== احکام==
* کفاره اطعام یا پوشاندن فقیر باید به فقیر مسلمان داده شود.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>
* کفاره اطعام یا پوشاندن [[فقیر]] باید به فقیر مسلمان داده شود.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>
*کفاره از [[واجب تعبدی|واجبات تعبدی]] است از این‌رو در پرداخت آن، [[قصد قربت]] و تعیین نوعش شرط است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*کفاره از [[واجب تعبدی|واجبات تعبدی]] است از این‌رو در پرداخت آن، [[قصد قربت]] شرط است.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*در صورتی که برخی از موارد کفاره مانند آزادکردن بنده امکان نداشت. آن مورد در [[کفاره جمع]] ساقط است و در کفاره‌های مخیره و مرتبه باید موارد دیگر را انجام داد.<ref> مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*در صورتی که برخی از موارد کفاره مانند آزادکردن بنده امکان نداشت. آن مورد در [[کفاره جمع]] ساقط است و در کفاره‌های مخیره و مرتبه باید موارد دیگر را انجام داد.<ref> مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*در مواردی که [[روزه]] به عنوان کفاره تعیین شده باید روزه‌ها پشت سر هم انجام شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*در مواردی که [[روزه]] به عنوان کفاره تعیین شده باید روزه‌ها پشت سر هم انجام شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۳۹.</ref>
*اگر اسباب کفارات محرمات احرام مختلف باشد برای هر یک باید کفاره مستقل به جا آورد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref>
*اگر اسباب کفارات [[محرمات احرام]] مختلف باشد برای هر یک باید کفاره مستقل به جا آورد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref>
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
خط ۱۰۳: خط ۱۰۰:
  | توضیحات =  
  | توضیحات =  
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>
[[ar:الكفارة]]
[[ar:الكفارة]]
[[en:Kaffara]]
[[en:Kaffara]]