پرش به محتوا

کفاره: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۶۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ آوریل ۲۰۲۰
جز
افزایش جزیی
جز (افزایش منبع)
جز (افزایش جزیی)
خط ۲۹: خط ۲۹:
{{پایان}}
{{پایان}}


اعمالی که کفاره دارند، به‌لحاظ نوع کفاره و نحوه انجام‌دادنشان با هم تفاوت دارند: برخی از آن‌ها کفاره مشخصی دارند، در برخی دیگر چند کفاره مشخص شده است و مکلف هرکدام را خواست انجام می‌دهد، در مواردی چند کفاره به‌ترتیب تعیین شده است که باید طبق اولویت انجام شوند؛ یعنی اگر اوَّلی را نتوانست انجام دهد، سراغ بعدی می‌رود. برای برخی از اعمال هم چند کفاره تعیین شده است که همه را باید انجام داد.<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>
اعمالی که کفاره دارند، به‌لحاظ نوع کفاره و نحوه انجام‌دادنشان با هم تفاوت دارند: برخی از آن‌ها کفاره مشخصی دارند، در برخی دیگر چند کفاره مشخص شده است و مکلف هرکدام را خواست انجام می‌دهد، در مواردی چند کفاره به‌ترتیب تعیین شده است که باید طبق اولویت انجام شوند؛ یعنی اگر اوَّلی را نتوانست انجام دهد، سراغ بعدی می‌رود. برای برخی از اعمال هم چند کفاره تعیین شده است که همه را باید انجام داد.<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! نوع کفاره !!کارهایی که کفاره دارند!! کفاره
! نوع کفاره !!کارهایی که کفاره دارند!! کفاره
|-
|-
| کفاره مرتبه|| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ج۳۳، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>{{سخ}} || ۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ج۳۳، ص۱۷۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>  
| کفاره مرتبه|| ۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۹-۱۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار قضای روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>{{سخ}} || ۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰: نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۲.</ref>  


|-
|-
| کفاره مخیره||الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَشد.(بنا بر نظر برخی فقیهان)<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref>{{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۳، ص۱۷۱.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| الف) تخییر بین {{سخ}}
| کفاره مخیره||الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَشد.(بنا بر نظر برخی فقیهان)<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۳.</ref>{{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۹۳.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| الف) تخییر بین {{سخ}}
۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>
۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۵.</ref>


ب) باب [[حج]] {{سخ}}
ب) باب [[حج]] {{سخ}}
۱ و ۲. تخییر بین {{سخ}} قربانی، اطعام شش یا ده مسکین و سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴؛ طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>  
۱ و ۲. تخییر بین {{سخ}} قربانی، اطعام شش یا ده مسکین و سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴؛ طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>  
|-
|-
| کفاره مخیره و مرتبه|| ۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref> {{سخ}} ۲. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَند.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref> {{سخ}} ۳. زن صورتش را در مصیبت‌ها بخراشد.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref> {{سخ}} ۴. مرد لباسش را در در مرگ فرزند یا همسرش چاک بزند.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref> || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref>{{سخ}}
| کفاره مخیره و مرتبه|| ۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۷-۴۵۸؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref> {{سخ}} ۲. زن مویش را در مصیبت‌ها بکَند.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛  نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۶.</ref> {{سخ}} ۳. زن صورتش را در مصیبت‌ها بخراشد.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛  نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۶.</ref> {{سخ}} ۴. مرد لباسش را در در مرگ فرزند یا همسرش چاک بزند.<ref>شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۸۶.</ref> || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر{{سخ}}
ب) در صورت ناتوانی {{سخ}}
ب) در صورت ناتوانی {{سخ}}
۴. سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>
۴. سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۶۳.</ref>
|-
|-
| [[کفاره جمع]] || ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام<ref> شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹.</ref>|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹.</ref>
| [[کفاره جمع]] || ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام<ref> شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹.</ref>|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱؛ شهید اول، غایة المراد، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۴۵۸-۴۵۹؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۷۸.</ref>
|-
|-
| کفاره معین || [[محرمات احرام]] مانند {{سخ}} ۱.[[آمیزش]] با همسر  {{سخ}} مُلاعبه با همسر که منجر به انزال شود{{سخ}} نگاه شهوت‌آلود به همسر که منجر به انزال شود {{سخ}} بوسیدن همسر از روی شهوت.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. کَندن درخت حرم<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. استعمال بوی خوش،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} سایه قراردادن برای سر(فقط مردان)،<ref> خامنه‌ای، مناسک الحج، ۱۴۲۶ق، ص۷۴، م۱۶۲.</ref> {{سخ}} کوتاه کردن تمام ناخن‌های دست یا پا<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} پوشیدن لباس‌ها و خوردن خوراکی‌هایی که بر محرم حرام است<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>{{سخ}} بوسیدن همسر بدون شهوت {{سخ}} لمس با شهوت همسر که منجر به انزال نشود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} ۴. به ازای کوتاه کردن هر ناخن در صورتی که مجموع کمتر از ۱۰ ناخن باشد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> || ۱.  قربانی (شتر)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> {{سخ}} ۲. قربانی گاو یا گوسفند(بستگی به اندازه درخت دارد)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. قربانی (گوسفند)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۳.</ref> {{سخ}} ۴. یک [[مد طعام]]<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref>
| کفاره معین || [[محرمات احرام]] مانند {{سخ}} ۱.[[آمیزش]] با همسر  {{سخ}} مُلاعبه با همسر که منجر به انزال شود{{سخ}} نگاه شهوت‌آلود به همسر که منجر به انزال شود {{سخ}} بوسیدن همسر از روی شهوت.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref>{{سخ}} ۲. کَندن درخت حرم<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. استعمال بوی خوش،<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} سایه قراردادن برای سر(فقط مردان)،<ref> خامنه‌ای، مناسک الحج، ۱۴۲۶ق، ص۷۴، م۱۶۲.</ref> {{سخ}} کوتاه کردن تمام ناخن‌های دست یا پا<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> {{سخ}} پوشیدن لباس‌ها و خوردن خوراکی‌هایی که بر محرم حرام است<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>{{سخ}} بوسیدن همسر بدون شهوت {{سخ}} لمس با شهوت همسر که منجر به انزال نشود<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> {{سخ}} ۴. به ازای کوتاه کردن هر ناخن در صورتی که مجموع کمتر از ۱۰ ناخن باشد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref> || ۱.  قربانی (شتر)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> {{سخ}} ۲. قربانی گاو یا گوسفند(بستگی به اندازه درخت دارد)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> {{سخ}} ۳. قربانی (گوسفند)<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۳.</ref> {{سخ}} ۴. یک [[مد طعام]]<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۷۱.</ref>
|}
|}
در کتاب‌های فقهی، از اعمالی که کفاره دارند، در بخش [[ظهار|ظِهار]] بحث می‌کنند؛<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۳۳، ص۱۶۷.</ref> البته به‌جز کفارات محرمات [[احرام]] که در بخش [[حج]] بیان می‌شوند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۸-۲۷۱.</ref>  
در کتاب‌های فقهی، از اعمالی که کفاره دارند، در بخش [[ظهار|ظِهار]] بحث می‌کنند؛<ref>نگاه کنید محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۳، ص۱۶۷.</ref> البته به‌جز کفارات محرمات [[احرام]] که در بخش [[حج]] بیان می‌شوند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۶۸-۲۷۱.</ref>  


== احکام==
== احکام==
خط ۷۳: خط ۷۳:
*صدر، محمد، ماوراءالفقه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
*صدر، محمد، ماوراءالفقه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
*صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا علیه‌السلام، تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.
*صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا علیه‌السلام، تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.
طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، تصحیح احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ق.
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
*عبدالمنعم، محمود بن عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، قاهره، دارالفضیله، بی‌تا.
*عبدالمنعم، محمود بن عبدالرحمان، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، قاهره، دارالفضیله، بی‌تا.
خط ۸۱: خط ۸۲:
*مفید، محمد بن مفید، الامالی، تصحیح حسین ولی و علی‌اکبر غفاری، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
*مفید، محمد بن مفید، الامالی، تصحیح حسین ولی و علی‌اکبر غفاری، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
*نجفی، محمدحسن، جواهرالكلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۶۲ش.  
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی و علی آخوندی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{وجوهات شرعی}}
{{وجوهات شرعی}}