۱۷٬۱۱۲
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش جزیی) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش جزیی) |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
مرتبه، مخیره، مرتبه و مخیره و [[کفاره جمع]] اقسام کفاره هستند. | مرتبه، مخیره، مرتبه و مخیره و [[کفاره جمع]] اقسام کفاره هستند. | ||
== | ==مفهومشناسی== | ||
کفاره عبادتی مالی و بدنی است که به عنوان جریمه برخی گناهان در نظر گرفته شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> و غالباً موجب سقوط یا تخفیف مجازات اخروی آن [[گناه]] میشود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸؛ نگاه کنید به: شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> | کفاره عبادتی مالی و بدنی است که به عنوان جریمه برخی گناهان در نظر گرفته شده<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> و غالباً موجب سقوط یا تخفیف مجازات اخروی آن [[گناه]] میشود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸؛ نگاه کنید به: شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> | ||
کفاره از ماده کَفر به معنای پوشاندن گرفته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۴۸(ذیل واژه کفر).</ref> کفارات نیز چون موجب پوشیده شدن و نادیده گرفتن [[گناه|گناهان]] میشوند، به این نام خوانده شدهاند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۴۸(ذیل واژه کفر)؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> چنانکه در آیۀ «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ...»<ref>سوره مائده، آیه۶۵.</ref> کفاره به معنای چشمپوشی از گناهان و برداشتن عقوبت به کار رفته است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۸۴.</ref> در روایات نیز برخی کارهای همچون [[حسن خلق|خوشاخلاقی]]،<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref>راستگویی،<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref> [[حیا]]<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref> و [[صلوات]]<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۴.</ref> به عنوان کفاره گناهان و پاک شدن انسان معرفی شدهاند. | کفاره از ماده کَفر به معنای پوشاندن گرفته شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۴۸(ذیل واژه کفر).</ref> کفارات نیز چون موجب پوشیده شدن و نادیده گرفتن [[گناه|گناهان]] میشوند، به این نام خوانده شدهاند.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۴۸(ذیل واژه کفر)؛ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> چنانکه در آیۀ «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْکِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَکَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَیئَاتِهِمْ...»<ref>سوره مائده، آیه۶۵.</ref> کفاره به معنای چشمپوشی از گناهان و برداشتن عقوبت به کار رفته است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۸۴.</ref> در روایات نیز برخی کارهای همچون [[حسن خلق|خوشاخلاقی]]،<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref>راستگویی،<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref> [[حیا]]<ref>مفید، الامالی، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۶-۱۶۷. </ref> و [[صلوات]]<ref>صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۴.</ref> به عنوان کفاره گناهان و پاک شدن انسان معرفی شدهاند. | ||
=== تفاوت با فدیه=== | === تفاوت با فدیه=== | ||
کفاره جریمهای است که برای جبران انجام حرام یا ترک واجب انجام میشود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> اما [[فدیه]] به چیزی گفته میشود که جایگزین چیزی دیگری است و در عوض آن پرداخت میشود.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۹، ص۴۱(ذیل فدی).</ref> چراکه فدیه رهانیدن کسی به واسطه پرداخت مال یا جبران خطا و کوتاهیاش و یا پاک شدن گناهانش است.<ref>مصطلحات الفقهیه ص۱، ص۲۴۴.</ref> و به مالی که در برابر انجام برخی از محرمات احرام مانند [[آمیزش]] با همسر، آزادی اسیر و نیز در [[طلاق خلع]] و [[طلاق مبارات|مبارات]] از سوی زن پرداخت میشود، فدیه میگویند.{{مدرک}} همچنین به فتوای فقیهان کسی که بر اثر بیماری توانایی روزه گرفتن را ندارند و بیماری او تا ماه رمضان بعد هم طول بکشد، به ازای هر روزهای که از ماه رمضان نگرفته باید یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن) پرداخت کند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۹.</ref> هرچند در این موارد کفاره به معنای فدیه نیز به کار رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> | کفاره جریمهای است که برای جبران انجام حرام یا ترک واجب انجام میشود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> اما [[فدیه]] به چیزی گفته میشود که جایگزین چیزی دیگری است و در عوض آن پرداخت میشود.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۹، ص۴۱(ذیل فدی).</ref> چراکه فدیه رهانیدن کسی به واسطه پرداخت مال یا جبران خطا و کوتاهیاش و یا پاک شدن گناهانش است.<ref>مصطلحات الفقهیه ص۱، ص۲۴۴.</ref> و به مالی که در برابر انجام برخی از محرمات احرام مانند [[آمیزش]] با همسر، آزادی اسیر و نیز در [[طلاق خلع]] و [[طلاق مبارات|مبارات]] از سوی زن پرداخت میشود، فدیه میگویند.{{مدرک}} همچنین به فتوای فقیهان کسی که بر اثر بیماری توانایی روزه گرفتن را ندارند و بیماری او تا ماه رمضان بعد هم طول بکشد، به ازای هر روزهای که از ماه رمضان نگرفته باید یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن) پرداخت کند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۹.</ref> هرچند در این موارد کفاره به معنای فدیه نیز به کار رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> | ||
{{همچنین|فدیه}} | {{همچنین|فدیه}} | ||
==انواع کفارات و موارد آنها== | ==انواع کفارات و موارد آنها== | ||
کفاره دارای اقسامی است آنها عبارتند از مخیره، مرتبه، مخیره و مرتبه و [[کفاره جمع]].<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۳، ص۵۰؛ مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> | کفاره دارای اقسامی است آنها عبارتند از مخیره، مرتبه، مخیره و مرتبه و [[کفاره جمع]].<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۳، ص۵۰؛ مشکینی، مصطلحات الفقه، ص۴۳۸.</ref> از کفارات در باب [[ظهار]] کتابهای فقهی سخن به میان آمده است هرچند کفارات محرمات [[احرام]] در باب حج مورد بحث قرار میگیرد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
! نوع کفاره !! موارد !! کفارت | ! نوع کفاره !! توضیح!!موارد !! کفارت | ||
|- | |- | ||
| کفاره مرتبه|| | | کفاره مرتبه|| کفارهای که در آن چند مورد با حفظ ترتیب بینشان تعیین شده است.{{سخ}} اگر مکلف توانایی انجام موردی را نداشت نوبت به مورد بعدی میرسد.||۱. ظهار و قتل خطأیی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref>{{سخ}} ۲. افطار روزه رمضان پس از ظهر شرعی<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} || ۱. آزاد کردن بنده و در صورت ناتوانی اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. اطعام ۱۰ مسکن و در صورت ناتوانی سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
| کفاره مخیره||الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. کشیدن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۳، ص۱۷۱.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| الف) تخییر بین {{سخ}} | | کفاره مخیره||مکلف بین انتخاب یکی از چند کفاره مخیر است. ||الف) {{سخ}} ۱.افطار عمدی روزه ماه رمضان<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. شکستن نذر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۳. شکستن عهد<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۴. کشیدن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۵. [[آمیزش]] با همسر در حال [[اعتکاف]]<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۳، ص۱۷۱.</ref>{{سخ}} ب) باب حج {{سخ}} ۱. تراشیدن یا کوتاه کردن سر قبل از قربانی<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴.</ref> {{سخ}} ۲. صید در حال [[احرام]]<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref>|| الف) تخییر بین {{سخ}} | ||
۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ۱.آزادکردن بنده{{سخ}} ۲. دو ماه روزه{{سخ}} ۳. اطعام به ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
ب) باب حج {{سخ}} | ب) باب [[حج]] {{سخ}} | ||
تخییر بین {{سخ}} قربانی، اطعام شش یا ده مسکین و سه روز روزه گرفتن.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴؛ طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref> | تخییر بین {{سخ}} قربانی، اطعام شش یا ده مسکین و سه روز روزه گرفتن.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۴۴؛ طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۶.</ref> | ||
|- | |- | ||
| مخیره و مرتبه|| ۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. کندن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۳. خراش وارد کردن زن به صورتش در مصبت نزدیکانش {{سخ}} ۴. چاک زدن مرد لباسش را در مرگ فرزند یا همسرش || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر {{سخ}} | | مخیره و مرتبه|| مکلف بین یکی از چند چیز مخیر است {{سخ}} و در صورت ناتوانی از آنها، نوبت به مورد بعدی میرسد.||۱. حنث قسم<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. کندن زن مویش را در مصیبت نزدیکانش {{سخ}} ۳. خراش وارد کردن زن به صورتش در مصبت نزدیکانش {{سخ}} ۴. چاک زدن مرد لباسش را در مرگ فرزند یا همسرش || الف) تخییر بین {{سخ}} ۱. آزاد کردن بنده {{سخ}} ۲.اطعام ۱۰ مسکین {{سخ}} ۳. پوشاندن ۱۰ فقیر {{سخ}} | ||
ب) در صورت ناتوانی {{سخ}} | ب) در صورت ناتوانی {{سخ}} | ||
۴. سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ۴. سه روز روزه گرفتن.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
| کفاره جمع|| ۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱.</ref> | | [[کفاره جمع]]|| همه موارد کفاره با هم واجب میشوند.||۱. قتل عمدی مؤمن<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۰.</ref> {{سخ}} ۲. افطار در ماه رمضان با کار حرام|| انجام کارهای زیر با هم {{سخ}} ۱.آزادکردن بنده {{سخ}} ۲. دو ماه روزه {{سخ}} ۳. اطعام ۶۰ فقیر<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۵۱.</ref> | ||
|} | |} | ||
== احکام== | == احکام== | ||
* کفاره باید به مسلمان فقیر پرداخت شود. | * کفاره باید به مسلمان فقیر پرداخت شود. |
ویرایش